KÖHNƏ VERSİYA            

Azərbaycan alimləri Nizami Gəncəviyə həsr olunmuş Urmiyyə konfransına görə İrana etiraz məktubu göndəriblər

Image

“İran mətbuatında verilən məlumatlardan konfrans iştirakçılarının məkrli niyyətləri açıq-aydın görünməkdədir”

“Yazıqlar olsun, bu gün dil problemini siyasiləşdirən, “fars dilində yazıbsa, mənimdir”,- deyərək milli təfriqə salmağa can atan aciz  oyunçulara!”

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Nizamişünaslıq  şöbəsində AMEA-nın müxbir üzvü, görkəmli Nizamişünas Nüşabə Araslının rəhbərliyi və  filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Zəhra Allahverdiyevanın iştirakı ilə dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəviyə həsr olunmuş Urmiya konfransına etiraz məktubu hazırlanıb.

AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Nizamişünaslıq  şöbəsindən baki-xeber.com-a verilən məlumata görə, N.Gəncəvi ilə bağlı İranda belə bir konfransın keçirilməsi Azərbaycan Nizamişünaslarının,  ədəbiyyatşünaslarının, ziyalılarının narazılığına səbəb olub. 

Sözügedən etiraz məktubunda bildirilir ki, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun əməkdaşları və Nizamişünaslıq şöbəsinin bütün elmi heyəti 2024-cü ilin fevral ayının sonunda İran İslam Respublikasının Urmiya  Universitetində “İranın hikmət xəzinəsi - Nizami” adı altında keçirilən üzdəniraq  konfransa qarşı öz açıq  etirazlarını bildirirlər.  “Konfransın  təşkilatçı qurumları olan  İranın Qərbi Azərbaycan  üzrə Mədəniyyət İdarəsi  və Urmiya Universiteti heç bir elmi əsası olmadan Nizami Gəncəvini mənsub olduğu Azərbaycan torpağından, şairin doğulduğu Gəncə şəhərindən ayıraraq, süni şəkildə İrana bağlamağa çəhd  ediblər. Həmin qurumlar elmi etikaya əməl etmədən, Azərbaycan və İran xalqları arasında əsrlərlə mövcud olan siyasi-ictimai və elmi-ədəbi əlaqələri nəzərə almamış və dostluq və qonşuluq münasibətlərinə bilərəkdən xələl gətirmişlər. 

Təşkitatçılar XII əsrdən başlayaraq, əsrlər boyunca təxəllüsü və nisbəsi dünyada  - Nizami Gəncəvi- olaraq tanınan məşhur Azərbaycan şairinin haqqını pozmuş və bununla da  Beynəlxalq müəlliflik hüququnun qorunması qanunlarına zidd hərəkət etmişlər.

Nizami Gəncəvi əsərlərində həm öz adını, həm də doğulduğu qədim Azərbaycan şəhəri olan Gəncənin adını əbədi yaşatmışdır və nəslini-nəcabətini Gəncədən ayrı təsəvvür etməmişdir. Orta əsrlər boyu Nizami Gəncəvinin “Xəmsə” mövzularını davam etdirən tanınmış Şərq müəllifləri də onu “Gəncəli ustad”, “Gəncə xəzinadarı”və “Gəncənin söz sehrkarı” adlandırmışlar”-deyə etiraz məktubunda qeydolunur. 

Məktubda qeyd olunana görə, tədqiqatlar sübut etmişdir ki, Nizami Gəncəvi ömrü boyu Gəncədə yaşamış, onun atası Yusif, babası Zəki Müəyyəddin də Gəncədə doğulub fəaliyyət göstərmişlər: “Hazırda da Gəncə şəhərində Nizami Gəncəvinin nəslinə mənsub olan mülklər və başqa tikililər vardır. Nizami Gəncəvinin özünün və onun atasının, anasının qəbirləri də Gəncə şəhərindədir.

İran mətbuatında verilən məlumatlardan konfrans iştirakçılarının məkrli niyyətləri açıq-aydın görünməkdədir. Məsələn, İranın Qərbi Azərbaycan vilayətinin Mədəniyyət və İslami İrşad İdarəsinin Baş direktoru deyib: Nizami Gəncəvi İran mədəniyyətinə aiddir və İran milli kimliyinin dirçəldilməsinə xüsusi diqqət yetirilməlidir. Sual olunur: İran özünün fars milli kimliyini Ənvəri, Gürgani, Firdovsi, Sənai, Sədi, Hafiz kimi onlarla dünyaşöhrətli şairlərilə dirçəldə bilmirmi? Bunun üçün Azərbaycan türkü olan və Türk milli kimliyini dünyaya car çəkən Nizami Gəncəvinin mənşəyini süni şəkildə təhrif etməkmi lazımdır? Əgər onlar  dil faktorunu əsas gətirirlərsə, XI əsrdən başlayaraq hind, əfqan, özbək və türk şairləri də öz əsərlərini dünyaya yaymaq məqsədilə həmin dövrün ədəbi ənənəsinə uyğun olaraq saray dili olan fars-dəri dilində yazmışlar. Bu o demək deyildir ki, Nizami Gəncəvi türkcə əsərlər yazmamışdır. Nizami Gəncəvinin, onun müasirlərinin və ardıcıllarının doğma ana dilində yazdıqları şeirlər məqsədli şəkildə gizlədilmiş və ya məhv edilmişdir. Dahi Nizami Gəncəvi türk dilində əsərlər yazdığını açıq-aşkar bəyan edərək yazmışdır:

Torkiyəm ra dər in həbəş nə xərənd

Lacərəm, doğba-ye xoş nə xorənd

(Mənim türkcəmi bu Həbəşdə almırlar, təəssüf ki,  xoş dovğanı yemirlər).

Nizami Gəncəvinin “Leyli və Məcnun” poemasında  Şirvanşah hökmdarı Axsitana verdiyi kəskin cavab da onun türkcə əsərlər yazdığını aydın şəkildə nümayiş etdirir. Şərqin müxtəlif ölkələrinin kitabxanalarında Nizami Gəncəviyə aid olan türkcə şeirlər vardır. Azərbaycan alimləri artıq bu qəbildən olan qiymətli əlyazmaları əldə ediblər.

İran rəsmilərindən və elm adamlarından fərqli olaraq, görün, orta əsrlərdə türk hökmdarları necə bir yüksək bəşəri dünyagörüşlü şəxsiyyətlər olmuşlar ki, onlar başçılıq etdikləri ərazilərdə dil siyasəti aparmamışlar. Türk Samanoğullarının dövründə Rudəkinin fars dilində yazdığı poeziyanın  gözəlliyini sonrakı hökmdarlar əsrlərlə qorumuşlar.  Onlar  xəyallarına belə gətirməmişlər ki, zaman gələcək, fars dilli poeziya siyasət oyunçularının əlində süni bir alətə çevriləcəkdir. Yazıqlar olsun, bu gün dil problemini siyasiləşdirən, “fars dilində yazıbsa, mənimdir”,- deyərək milli təfriqə salmağa can atan aciz  oyunçulara! Orta əsrlərdə Avropada yaşayıb – yaradan çoxsaylı şairlərin və yazıçıların əsərlərini latın dilində yazmaları, yaxud keçmiş SSRİ-nin tərkibinə daxil olan müttəfiq respublikaları təmsil edən müxtəlif millətlərə mənsub olan sənətkarların bədii əsərlərini rus dilində yazmaları heç bir əsas vermir ki, onların milli kimliyi danılsın.

İranın Qərbi Azərbaycan vilayətinin Mədəniyyət və İslami İrşad İdarəsinin Baş direktoru Əlirza Novruzinin konfransın bağlanışında “Nizami  Gəncəvi İran mədəniyyətinə aiddir və biz qayğı göstərməsək, mədəniyyətimiz əlimizdən alınacaq” - söyləməsi  hiddət və təəccüb doğurur. Ona üzümüzü tutub deyirik: “Nizami Gəncəvi də, onun doğma Gəncə şəhəri də Azərbaycanın göz bəbəyidir”. Artıq bütün dünya yaxşı bilir ki, Nizami Gəncəvi böyük Azərbaycan şairidir.

Ona görə də süni şəkildə Nizami Gəncəvinin milli kimliyi haqqında yanlış məlumatlar yaymaq İran İslam Respublikası ilə aramızda mövcud olan çoxəsrlik elmi-ədəbi və mədəni əlaqələrimizə zərbə vurmaqdan başqa bir şey deyildir”.

Etiraz məktubunu AMEA-nın müxbir üzvü,  Nüşabə Araslı, filologiya elmləri doktoru, professor İmamverdi Həmidov, filologiya elmləri doktoru Fəridə Əzizova, filologiya elmləri  doktoru Ataəmi Mirzəyev, filologiya elmləri  doktoru Almaz Binnətova, filologiya elmləri  doktoru Xuraman Hümmətova, filologiya elmləri doktoru Ülkər Məmmədova, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Çingiz Sasani, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Zəhra Allahverdiyeva, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Aygün Bağırlı, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Yelena Teer, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Təhminə Bədəlova, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Gülçin Babayeva, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Leyli Əliyeva, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Könül Hacıyeva, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Zəkulla Bayramlı, elmi işçi Hürnisə Bəşirova, elmi işçi Samirə Əliyeva, elmi işçi Məsumə Nuriyeva və elmi işçi Lalə Paşayeva imzalayıblar. 

İradə SARIYEVA







VİDEO

İsrail Şama doğru irəliləyir - Ankara və Təl-Əviv döyüşə bilər... - VİDEO

Naxçıvan dəmiryolu ilə bağlı Rusiyadan sensasiyalı bəyanat... - VİDEO

Suriyanın indiki qəhrəmanı Colaninin əmisi Hafiz Əsədin daxili işlər naziri, Bəşərin isə... - VİDEO

Media savadlı olmaq üçün nə etməliyik?

Azərbaycan Rusiyadan silah alışına yenidən başlayacaq - qərar ali səviyyədə verildi...

Universitetlərdə Media savadlılığı dərsi...

SON XƏBƏRLƏR

23.12.2024 | 19:17
Uşaq bağçalarına saxta vakansiya elanları verib pul yığırdı- tutuldu...

23.12.2024 | 19:10
Azərbaycanda yeni beşillik plan qəbul olunacaq - regionlar inkişaf etdikcə rifah yüksəlir...

23.12.2024 | 18:57
Bölgələrimizdə həkim çatışmazlığı problemi dərinləşir....

23.12.2024 | 18:43
Azərbaycanın ixracı azalıb, idxal artıb - nə qədər itirmişik?..

23.12.2024 | 18:30
Azərbaycanda atom stansiyası - Prezident nə "hə", nə "yox" dedi, lakin...

23.12.2024 | 18:17
Ermənistanda “neqodnıları” da orduya çağırmağa qərar verdilər...

23.12.2024 | 18:04
Zelenski Avropa liderləri qarşısında Azərbaycana pislik etdi - “qaz yanlışı” ilə...

23.12.2024 | 17:51
Qeyri-filiz faydalı qazıntı yataqlarından istifadə sahəsində idarəetmə təkmilləşdirilir

23.12.2024 | 17:48
2 gün sonra Ukrayna bu dövlətlərin qazını kəsəcək - gözlər Bakıda...

23.12.2024 | 17:45
Tokayev Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 17:35
Bakı-İrəvan anlaşmasında Bayden hökumətinin səyləri iflasa uğradı - Patel çətinliyə düşdü...

23.12.2024 | 17:31
Sadır Japarov Prezident İlham Əliyevə məktub göndərdi

23.12.2024 | 17:27
“Yada düşdü” jurnalının növbəti sayı işıq üzü görüb

23.12.2024 | 17:23
TƏBİB-in 2024-cü ilin yekunlarına və 2025-ci ilin planlarına dair mətbuat konfransı keçirilib

23.12.2024 | 17:22
Qafqazın inkişafı yunan güzgüsündə - Rusiyanın adı yox, Zəngəzur dəhlizi yox...

23.12.2024 | 17:19
Xorvatiya Prezidenti Prezident İlham Əliyevə təbrik məktubu ünvanladı

23.12.2024 | 17:15
Putin Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 17:15
“Mirzə İbrahimovun irsinin qorunması və təbliği”

23.12.2024 | 17:05
Kiyev Rusiya qazının Ukrayna üzərindən Avropaya nəqlini dayandırır - tarix də açıqlandı...

23.12.2024 | 17:02
Şavkat Mirziyoyev Prezident İlham Əliyevə təbrik məktubu ünvanlayıb

23.12.2024 | 16:52
Azərbaycanda minimum aylıq əməkhaqqı artdı - 400 manat...

23.12.2024 | 16:48
Biznesin İnkişafı Fondunun Nizamnaməsi və vəsaitindən istifadə Qaydası təsdiqləndi

23.12.2024 | 16:47
Moldova separatçı Dnestryanıda hərbi əməliyyata hazırlaşır - Rusiya kəşfiyyatından iddia...

23.12.2024 | 16:45
Prezident İlham Əliyev Biznesin İnkişafı Fondunun Nizamnaməsini təsdiq edib

23.12.2024 | 16:44
İrakli Kobaxidze Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 16:43
TÜRKSOY-un Baş katibi Prezident İlham Əliyevə təbrik məktubu göndərdi

23.12.2024 | 16:35
Rusiya ordusu Ukraynada daha bir bölgəni ələ keçirdi

23.12.2024 | 16:30
“Misli”nin dəstəyi ilə keçirilən Peşəkar İntellekt Liqasının 2024-cü il mövsümü yekunlaşıb - FOTO

23.12.2024 | 16:23
Hikmət Hacıyev Pakistan səfirini qəbul etdi

23.12.2024 | 16:22
Lənkəranın illərlə bərbad qalan yolları...

23.12.2024 | 16:17
Miqrasiya Xidməti Rusiyaya gedən azərbaycanlılara müraciət etdi

23.12.2024 | 16:17
Ceyhun Bayramov Serbiya Prezidenti Vuçiçlə görüşdü

23.12.2024 | 15:53
Zakir Həsənov Türkiyənin Quru Qoşunları komandanı ilə görüşdü - FOTO/VİDEO

23.12.2024 | 15:30
Aliment borcu hansı hallarda silinə bilər...

23.12.2024 | 15:08
TƏBİB tabeli tibb müəssisələrində 131 əməkdaş intizam məsuliyyətinə cəlb olunub

23.12.2024 | 15:07
Qubadlı və Cəbrayıl modul tipli xəstəxanaların layihələndirilməsinə start verilib

23.12.2024 | 15:04
Qarabağ üçün bir daha cənab Prezidentə təşəkkürlər!..

23.12.2024 | 15:00
TƏBİB sədri saxta plastic cərrah məsələsinə toxundu

23.12.2024 | 14:28
Saxta iş elanı ilə vətəndaşları aldadan şəxs tutuldu - DİN vətəndaşlara çağırış etdi...

23.12.2024 | 14:16
Yakup Erikel Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 14:10
Valentina Matviyenko Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 13:45
Prezident İlham Əliyev Naxçıvanda yeni İES-in tikintisi ilə bağlı sərəncam imzaladı

23.12.2024 | 13:40
“Keşlə bazarı”nın sökülməsi təxirə salındı - gələn il fevralın 1-dək...

23.12.2024 | 13:28
Məktəblərdə bayram tətilinin vaxtı açıqlandı

23.12.2024 | 13:16
Yenilənmiş 3 qəpiklik metal pul nişanı tədavülə buraxıldı

23.12.2024 | 12:55
Kolumbiya Panama kanalı ilə bağlı Trampa xəbərdarlıq etdi - miqrasiyanı artırıcaq...

23.12.2024 | 12:42
Ambulanslar da avtobus zolaqlarına daxil olacaq...

23.12.2024 | 12:26
Prezident idmançıları və idman mütəxəssislərini təltif etdi

23.12.2024 | 12:23
"Azərbaycan cəmiyyəti bütün dünyaya dini tolerantlığı və multukulturalizmi ilə örnək göstərilir" - Əli Əhmədov

23.12.2024 | 12:08
Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə din xadimlərinin vahid geyimindən danışdı

23.12.2024 | 11:12
Prezident: "Müasir Azərbaycan cəmiyyətində xristian icmasının özünəməxsus yeri vardır"

23.12.2024 | 11:06
"Azərbaycan müxtəlif sivilizasiyaların qovuşduğu nadir diyarlardan biridir" - Prezident

23.12.2024 | 11:04
Prezident İlham Əliyev Roma Papası Fransiskə təbrik məktubu ünvanlayıb

23.12.2024 | 11:00
Putin Ərdoğana əsl üzünü göstərir...

23.12.2024 | 10:50
"Ölkəmizdə heç vaxt dini zəmində ayrı-seçkilik və qarşıdurma halları baş verməyib" - Prezident İlham Əliyev

23.12.2024 | 10:35
Prezident İlham Əliyev Azərbaycan din xadimləri Forumunun iştirakçılarına müraciət ünvanlayıb

23.12.2024 | 10:20
Cem Yılmaz Bakıda konsert verəcək - 450 manatlıq biletlər...

23.12.2024 | 10:20
Bakıda Azərbaycan Din Xadimlərinin Forumu keçirilir

23.12.2024 | 10:10
Prezidentin şəxsi telefonu araşdırılır - Koreya polisindən ŞOK addım

23.12.2024 | 10:05
Üç Afrika ölkəsindən Fransaya XƏBƏRDARLIQ

23.12.2024 | 10:00
“Liverpul”dan “Tottenhem”ə futbol dərsi - 6:3!

23.12.2024 | 09:30
Deputatlar Baş nazirin istefasını tələb edirlər - Trüdo ŞOKDA...

23.12.2024 | 09:20
Sumqayıtda 15 yaşlı yeniyetmə bıçaqlanıb

23.12.2024 | 09:13
Bəzi ərazilərdə duman müşahidə olunur – faktiki hava şəraiti açıqlandı

23.12.2024 | 09:10
"Sərhədi qanunsuz miqrantlar üçün bağlayacam" - Trampdan miqrantlara BƏD XƏBƏR

23.12.2024 | 09:05
"Qalatasaray" darmadağınla qalib gəldi, "Fənərbaxça" ilə xal fərqi 8-ə çıxdı...

23.12.2024 | 09:00
Ceyhun Bayramov Serbiyaya işgüzar səfərə gedib

23.12.2024 | 08:30
Braziliyada təyyarə qəzası 10 nəfərin həyatına son qoydu

23.12.2024 | 08:22
Şuşaya daha 51 ailə köçürüldü

22.12.2024 | 21:35
Əsədin qardaşı Mahir Əsəd və rejimin yüksək rütbəli üzvlərinin Suriyadan necə qaçdıqları ortaya çıxdı...

22.12.2024 | 20:51
Putindən 3-cü Dünya Müharibəsi xəbərdarlığı - təhlükə getdikcə artır …

22.12.2024 | 19:10
Gürcüstanın Baş naziri xəbərdarlıq etdi - Zurabişvili həbs oluna bilər...

22.12.2024 | 14:48
Paşinyanın müsahibəsi şok effekti yaradan həyasızlıqdır!

22.12.2024 | 14:36
Türkiyənin universitet məzunları Suriya hökumətində böyük vəzifələr alır...

22.12.2024 | 13:42
Polis Akademiyasına müsabiqə davam edir...

22.12.2024 | 13:26
“Media savadlılığı” həftəsi çərçivəsində İsmayıllıda və Qəbələdə “Media savadlılığı” mövzusunda təlim keçirilib - FOTO

22.12.2024 | 13:07
Bir vaxtlar yalnız Əsədin və Rusiyanın olduğu Suriyada indi onların heç biri yoxdur...

22.12.2024 | 12:30
Əsəd Moskvada "təsadüfən öləcək"...

22.12.2024 | 11:56
İsrail Şama doğru irəliləyir - Ankara və Təl-Əviv döyüşə bilər... - VİDEO

22.12.2024 | 08:30
Media savadlı olmaq üçün nə etməliyik?

XƏBƏR ARXİVİ

«    Dekabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031