“Tabutları gələndə övladlarımın üzünü mənə göstərmədilər” - Altıncı yazı
Sevinc xanımın hıçqırıq səsinə qonşular həyətə doluşdular. Evləri yanaşı olan qadın soruşdu:
- Özünə yazığın gəlsin, bəsdi, ağlama, axı uşaqlarının ruhu narahat olur.
Sevinc xanım elə hıçqıra-hıçqıra dedi:
- Tabutları gələndə övladlarımın üzünü mənə göstərmədilər. Əli şəhid olanda heç məni tabuta yaxın qoymadılar, hərbi paltarda olanlar icazə vermədilər. İslam şəhid olanda isə balamı tabutda bir saatlığa gətirib dərhal da apardılar. Ağlamayım, neyləyim?
Həyətdəkilər bir ağızdan dilləndilər:
- Hərbi sirdir. Bütün şəhid anaları eyni aqibəti yaşayır. Əsas odur ki, uşaqların Vətən uğrunda şəhid olublar.
Sevinc xanım bir anlıq duruxdu, sonra dedi:
- Mən balalarımın ölümünə inanmıram. Ən çox da Əlinin ölümünə heç inanmıram. Çünki Əlinin şəhid olması xəbərindən sonra çox söz-söhbətlər gəzdi. Dedilər, Əli ölməyib, yüngül yaralanıb. İçimdə bir ümid yarandı; bəlkə, balam sağdır?! Bəlkə səhv olub, bilməyiblər?!
Qadınlardan biri dedi:
- Elə şey olmaz, ay bacı. Əsgərin yaxasında adı-soyadı olur. Bu boyda yanlışlıq olmaz.
Sevinc xanım başını buladı, ətrafdakı hənirtiləri süzüb dedi:
- Bir gün həyətdə oturmuşdum. Qapı döyüldü. Açdım. İki uşaq gəlmişdi. Özlərini təqdim etdilər. Sonra mənə Əlinin şəhid olduğu yeri göstərdilər telefonda. Dedilər ki, Əli bax, burada şəhid olub. Onun xatirəsinə ilk azan da elə bu yerdə verilib. Həmin an içimdə yaranan ümid öldü. İnandım ki, inanmağa məcbur oldum ki, balam gerçəkdən şəhid olub...
***
Sevinc xanım Əli gələcək deyə isti bir ümidə sarılmışdı. Nişan xonçalarını belə hazırlamışdı. - Əli gələcək, mütləq gələcək, - deyirdi...
Ancaq Əli gəldi, tabutda gətirdilər (onu). Üçrəngli bayrağımıza bükmüşdülər cənazəsini. İzdihamın müşayiəti ilə dəfn etdilər. Qəlbi yaralı ana yalnız bundan sonra oğlunun nişan xonçalarını qəbiristanlığa apardı, göz yaşları ilə qəbrinin üstünə düzdü.
İslam şəhid olandan sonra Sevinc xanım özünə qapandı. Ətrafla əlaqəni kəsdi. Səhər açılandan gecə düşənədək ancaq övladlarını düşündü. Arada İslamın sözləri yadına düşdü, öz-özünə deyindi:
- Ay oğul, bəs deyirdin, narahat olma, mama, hər şey yaxşı olacaq? Bəs sən, ay Əli, deyirdin həmişə yanında olacam, hardasan indi? Biriniz gəlib demir ki, yaşlı anamız həyatın acılarına tab gətirə bilir, ya yox. Niyə gözlərimi qapıda qoydunuz? Xəbəriniz var ki, gəlişiniz möcüzəm, gedişiniz fəlakətim oldu?!
***
Vətənin qəhrəman oğulları ilə bağlı xatirələr daim yaddaşları tərpədir. Əli və İslam qardaşları haqqında deyilənlər də bir xatirə köçü kimi hər an gözə dəyir, dillərdə səslənir. Xatirələr bitməz ki...
***
Əli də, İslam da həyatın acılarını çox dadmışdı. Buna görə hər ikisi yaşıdlarından tez böyümüş, həyatı daha tez dərk etmişdi. İslamda ağayana bir çılğınlıq var idi deyə o, içinin qəhərini tökməyi bacarırdı, Əli isə özünə qapanan adam olduğu üçün hadisələr ona tez təsir edirdi. O, sanki bir göz qırpımında böyümüşdü. Dərhal da ailənin bütün yükünü çiyinlərinə almışdı. Nə edəydi, yaşamaq üçün mübarizə lazım idi, o da əllərindən gələni edirdi...
Həyat doğrudan da, çox amansızdır. Taleyə baxın: Əli və İslam olduqca çətin həyat yolu keçdilər. Əyinləri isti paltar, qarınları isti yemək görmədi, anaları bir gün yeməyə çörək tapanda, beş gün tapmadı, bir sözlə, nə qədər ağrı-acı var, həyat sanki bu iki qardaşın kürəyinə yük etdi. Birtəhər böyüdülər, əlləri çörəyə çatanda, analarına ümid verməyə başlayanda da Vətən hər ikisinə - gəl!, - dedi. Müharibə də savaşın ilk günü onları ölümün qoynuna atdı... Bu, nə anlam daşıyır; Allahın imtahanıdır, ya həyatın amansızlığı? Hər nədirsə, Sevinc xanım - iki qəhrəman oğulun, Vətən müharibəsinin ilk şəhid qardaşlarının anası bu acı girdabın təlatümündə üç il əvvəl də yelkəni qırılmış qayıq kimi dad edirdi, indi də övlad acısı ilə yanıb kül olur.
İndi Sevinc xanımın (bəlkə də) sabaha ümidi yoxdur. İki övladı var idi, Vətən alıb apardı. İndi Vətənin Əli və İslam kimi minlərlə oğlu var, ancaq Sevinc ana təkdir... Bu təklik övlad acısı qədər yaxıcıdır. O, indi hər an övladlarının həsrəti ilə əriyir...
Həyat mübarizə meydanıdır. Sevinc xanım da övladlarının adını yaşatmaq üçün bağrına daş basıb. Bundan sonra - nə qədər ömrü var, ancaq Əli və İslam üçün yaşamağı qarşısına məqsəd qoyub.
***
Sevinc xanım övladlarının minbir əziyytələ aldıqları, ancaq içində doyunca yaşamadıqları evi muzeyə çevirib. İndi o ev “Əli-İslam qardaşları” adına ev muzeyi adlanır. Oranın əsas eksponatları şəhid qardaşların əşyalarıdır. Biz də o evdə - o muzeydə olduq. Sevinc xanımın Vətən sevgisinə heyran qaldıq. Onun muzey etdiyi ev bir Vətən salnaməsi kimi təcəssüm edir. Orada iki şəhid qardaşın həyatı, taleyi və əbədiyyəti əks olunur. O ev-muzeydə qapının dəstəyindən tutmuş ən xırda əşyayadək hər hiss Vətən məhəbbəti ifadə edir. Belə bir vətənpərvər arura, belə bir xoş ovqat yarada bildiyi üçün əlbəttə, Sevinc xanıma təşəkkür etdik.
Söhbət əsnasında Sevinc xanım tək bir arzusunu ifadə etdi, dedi ki, bu evin dövlət tərəfindən qorunmasını istəyirəm. Qoy gələcək nəsillər bu evi iki qəhrəman oğulun, onların timsalında bütün şəhidlərin əbədiyyət məkanı kimi ziyarət etsinlər. Şəhid anaları nə istəyər, təki övladları unudulmasın.
Biz də Sevinc xanımı əmin etmək istədik ki, (onsuz da) zaman-zaman muzeyə çevirdiyin bu ev nəsillərin ziyarət yeri olacaq. Nə qədər həyat var, insanlar bu evdə Əli və İslamı yad edəcək, onların qəhrəmanlıqlarından örnək götürəcək, onları Vətən müharibəsinin ilk şəhid qardaşları kimi ehtiramla anacaqlar. Bu, bizim yox, həyatın diqtəsidir. Həyat Əhmədovlar ailəsini məhz buna görə imtahana məruz qoydu - Əli və İslama şəhid adı nəsib etdi. Şəhidlər isə ölməz olurlar. Biz, hər kəs ömür bitəndən sonra yox olacaq, unudulacağıq, ancaq şəhid oğullar daim xatırlanacaqlar.
(Ardı var)
Hikmət Məlikzadə
