Yodun təbliği hansı maraqlara xidmət edir?- tanınmış tibb alimi dəhşətli şeylər açıqladı...
28.X.2022 tarixdə etdiyim paylaşımda yod preparatları ilə bağlı narahatlığın əsassızlığının elmi təhlilini versəm də, son vaxtlar bu problem yenidən aktuallaşmışdır. Yodun "min bir dərdin dərmanı" olduğunu, sosial şəbəkələrdə artıq həkimlər və hörmət sahibi olan şəxslər də iddia edir. Hətta, hamiləlik zamanı ana sağlamlığı, dölün normal inkişafı, xüsusən ilkin uşaqlıq yaş dövründə zehni və nitq inkişafında yodun ən önəmli və zəruri vasitə olduğu söylənilir.
Şübhəsiz ki, bu qənaətin istinad nörtələrindən biri ÜST-in "tövsiyyə" xarakterli statistik təhlilidir. Məsələn, Dünya əhalisinin 30%-dən çoxunun yod çatışmazlığından əziyyət çəkdiyi bildirilir. Gündəlik yoda olan təlabatdan 50 dəfə artıq yod qəbul edən Yapon qadınları arasınnda döş vəzi xərçənginin digər ölkələrə nisbətən 3 dəfə az olması, insanların orta ömür müddətinin isə, 82 il olduğu bildirilir və s.
Elmi məntiq bu söylənilənlərin deyildiyi kimi olduğunu təsdiq etmir. Bildirmək istəyirəm ki, yod dəniz yosunları və neft buruğu sularından alınır. Yəni alınması böyük maddiyyat tələb etməyən, satışı isə, böyük gəlirlərə imza atan sahədir. Odur ki, yodun təbliği hər şeydən əvvəl marketinq (bazar) maraqlarına xidmət edir.
İnsan orqanizminin yoda təlabatına gəlincə, orta çəki vahidi kimi qəbul olunan 70 kq-lıq insan orqanizmində 60-dan artıq kimyəvi element vardır. Bədən kütləsinin 99%-dən çoxunu oksigen, hidrogen, azot, каrбон, калсиум, фосфор kimi altı element təşkil edir. Yod isə, yerdə qalan 54 element yox, mikroelementdən biridir. O, həm də orqanizmin mövcudiyyəti üçün zəruri olan 22 mikroelement sırasına daxildir. Miqdarı göstəricisinə gəlincə isə, 54-lük sıralanmada 20-ci yerdə durur. Orqanizmin gündəlik yoda ehtiyacı 150 mikroqramdan yüksək deyildir. Hormonal disfunksiya isə, yalnız bu miqdar 50 mkq-dan az olduğu halda meydana şıxır. Digər tərəfdən, hətta yod qəbuluna mütləq məhdudiyyət qoyulsa belə, qalxanabənzər vəzdə ehtiyat halında depolaşan yod, 2 ay daxili təminatı ödəmək üçün yetərlidir.
Həqiqətdir ki, qadınlarda, hamiləlik zamanı yoda təlabat artır (200 mikroqram və daha çox). Buna səbəb, dölün təlabatı ilə yanaşı, mübadilə proseslərinin intensivləşməsi və hormon balansının modulyasiyasının nəticəsi olaraq, xorionik qonadotropin tərəfindən qalxanabənzər vəz follikul hüceyrələrinin stimulyasiyası fonunda, vəzdə baş verən hipertrofiyadır. Bu hal hamiləliyin ilk trimestrində baş verir. İkinci və üçüncü trimestrində hormonal aktivlikdə müşahidə olunan disbalans bərpa olunduğuna görə, trioid hormonların plazmadakı miqdarı azalır və yoda təlabat hamiləlikdən əvvəlki səviyyəyə düşür.
Körpələrdə leksik təfəkkür və nitqin inkişafına gəlincə, bu 3-cü xromosomda yerləşən və şərti adı ROBO2 olan genin irsiyyətə bağlı substruktur fəallığından asılıdır. Bu prosesdə yodun birbaşa iştirakını təsdiq edən elmi məlumat yoxdur.
ÜST-ün statistik təhlilinin nəticələrinə gəlincə, bu hal, süni şəkildə yaradılan məhdudiyyətlər hesabına, təlabatı təminatın tam ödəyə bilməməsindən irəli gəlir. Çünki, normal qidalanma və yaşam şərtləri daxil, orqanizmin yoda olan gündəlik təlabatı tam şəkildə ödənilir. Məsələn, insan orqanizmi yodu su və qida məhsullarından qeyri-üzvü birləşmə- yodidlər halında, dənizə yaxın ərazilərdə isə, aeroionlar şəklində dəniz havasından, yəni tənəffüslə alır. Bu cəhətdən, Allahın Bizə nemət kimi verdiyi Xəzər dənizinə çıxış, xalq üçün azaq olarsa və ya Xəzər ətrafı sahil ərazilər “hasar blokadasından” çıxarılarsa, Bizim insanlar arasında yod çatışmazlığı heç bir vaxt müşahidə oluna bilməz.
Unutmaq olmaz ki, təmiz yod çox toksiki maddədir. Onun miqdarı, orqanizm tərəfindən tənzim olunan təlabatdan artıq olarsa, bu hal kəskin zəhərlənməyə səbəb ola bilər. Odur ki, yodun təbliği ilə məşğul olanlar, az da olsa, yodun əlavə təsirləri haqqında danışıb, insanları maarifləndirsələr çox yaxşı olar.
Həqiqət budur ki, insan övladı bütün ömürü boyu cəmi 3-5 qram yoddan istifadə edir ki, bu da cəmi 1 çay qaşığının tutumuna bərabərdir. Son olaraq bildirmək istəyirəm ki, yod haqqında deyilib-yazılanlara çox da alüdə olmayın. Yaxşı olar ki, bu haqda heç düşünməyəsiz, bu gərgin zamanda yalnız gündəlik qayğılarınız və onun həlli yolları ilə məşğul olasınız.
Musa Qəniyev
