19 yaşı tamam olan gün döyüşə atıldı - Qarasaqqallı kənd şəhidinin anası danışır...
Rəfiqə Dadaşova: “19 yaşı tamam olan gün müharibəyə qatıldı, əsgərliyinin 1 ili tamam olduğu gün isə şəhid oldu”
Fevralın 19-da Göyçay rayon Heydər Əliyev Mərkəzində Mədəniyyət Nazirliyi Respublika Xatirə Kitabı Redaksiyasının hazırladığı “44 gün - Tarixi zəfər” adlı kitabın I və II cildlərinin təqdimat mərasimi çərçivəsində tədbirdə iştirak edən bir neçə şəhidin valideynindən övladları ilə bağlı müsahiblələr götürdük.
Budəfəki müsahibimiz 27 sentyabr 2001-ci ildə Kürdəmir rayonunun Qarasaqqal kəndində anadan olan və Vətən müharibəsinin ilk günündən döyüşə atılan, torpaqlarımızın bütüövlüyü uğrunda canını fəda edən şəhid Nurlan Səyyad oğlu Dadaşovun anası Rəfiqə Dadaşovadır. Şəhidimiz 2007-2018-ci illərdə Qarasaqqal kənd tam orta məktəbində təhsil alıb. Məktəbi bitirdikdən sonra 2019-cu ilin oktyabrında həqiqi hərbi xidmətə yollanıb, müharibə başlayanda o 11 ayın əsgəri olub. 2020-ci il sentyabrın 27-də İkinci Qarabağ müharibəsi başlayanda Nurlan artıq bir ilin əsgəri idi. O, Murovdağ, Füzuli, Xocavənd, Cəbrayıl istiqamətlərində gedən döyüşlərdə igidliklə vuruşub. Son döyüşü Cəbrayıl istiqamətində olub və oktyabrın 2-də orada da şəhidlik zirvəsinə ucalıb.
“İnanmıram ki, oğlum şəhid olub, elə bilirəm yenə əsgərlikdədir, vaxtı bitəndə evə gələcək”
- Oğlum xüsusi təyinatlı əsgəri idi. 19 yaşı tamam olan gün müharibəyə qatıldı, əsgərliyinin 1 ili tamam olduğu gün isə şəhid oldu. Əsgəri xidmətdə idi, şəhid olduğu gün - oktyabrın 2-də bir il idi ki, əsgər idi. Şəhid olanda 19 yaşı vardı. Sentyabrın 27-də 19 yaşı tamam olmuşdu. Həmin gün də müharibə başladı və o döyüşə başladı.
- Neçə övladınız vardı?
- Üç oğlum vardı, sonbeşiyim Nurlan idi. Böyük qardaşlarının ikisi də hərbiçidir. Böyük oğlum Dadaşov Novruz Aprel döyüşlərində iştirak edib, gizirdir.
- Oğlunuzun şəhid xəbərini necə eşitdiniz?
- Bizə xəbər vermişdilər. 2020-ci il oktyabrın 2-dən 3-nə keçən gecə şəhid olmuşdu və ayın 3-2 gündüz nəşini rayona gətirmişdilər, 4 oktyabrda da Qarasaqqal kəndində dəfn olundu.
- Oğlunuzun hərbiyə marağı vardımı?
- Çox böyük marağı vardı. Fikri vardı ki, həqiqi hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra orduda qalıb işləsin. Oğlumun hərbiyə çox böyük sevgisi vardı, hərbi paltarı çox sevirdi. Özü də çox məsuliyyətli, çox zəhmətkeş uşaq idi.
- Orta məktəbdə necə oxuyurdu?
- Əlaçı deyildi, orta səviyyədə oxuyurdu.
- Nurlan şəhid olandan sonra həyatınızda nə dəyişdi?
- Çox şey dəyişdi. Bizimlə yanaşı oxuduğu məktəbdə də onu xatırlayırlar həmişə. Nurlan çox yaxşı, mehriban, sözəbaxan, istiqanlı, hamı ilə dil tapıb yola gedən uşaq olub.
- Nişanlı idi, yoxsa istədiyi qız vardı?
- Məktəb vaxtı olmuşdu, uşaq idi. Heç ona istəmək demək olmazdı. Nişanlı deyildi.
- Nuralanın nədən xoşu gəlirdi?
- Nurlan at sürməyi, balıq tutmağı, ov ovlamağı çox sevirdi. Yaşının az olmasına baxmayaraq, əlindən gəlməyən iş də yox idi. Özü də yaşından böyük düşünürdü. Oturub danışanda elə bil ki, 40-50 yaşlı bir kişi ilə danışırdın. Çox ünsiyyətcil, çoxsöhbətcil idi.
- Son beşiyiniz idi Nurlan. Heç olurmu ki, onun şəhid olduğuna inanmayasanız?
- Gözüm həmişə onu axtarır. İnanmıram ki, oğlum şəhid olub, elə bilirəm yenə əsgərlikdədir, vaxtı bitəndə evə gələcək. Oğlum Cəbrayılda şəhid olub. Döyüş yolu Murovdan, Kəlbəcərdən, başqa yerlərdən keçib. Oğlum xüsusi təyinatlı kəşfiyyat bölümündə idi. Ən çətin yerlərdən keçiblər, çətinliklərlə üzləşiblər. İki gün Kəlbəcərdə mühasirədə olublar, sonra mühasirədən çıxıb Cəbrayıla gəlib. Nurlan Cəbrayılda 16 nəfərlə birgə şəhid olub.
- Komandiri, əsgər yoldaşları Nurlan barədə nə danışırdılar?
- Biz komandiri görə bilmədik. Çünki Nurlangilin komandiri də müharibənin axırına yaxın şəhid olub.
Müharibədən əvvəl oğlumgilə İsmayıllı dağlarında təlim keçirdilər, amma hərbi xidmətdə Cəlilabadda idi. Həmin təlimdə də onların komandiri oğlum da daxil olmaqla 22 nəfər uşaq seçib götürüb. Deyib ki, bu uşaqlarla mən filan yerlərə gedəcəyəm. Həmin o 22 uşağın 11-i şəhid olub. Dörd-beş nəfər hərbidə qalıb işləyir, qalanlar da qazidir. Onlarla əlaqəmiz var, sağ olsunlar, gəlib-gedirlər, bizə baş çəkirlər.
- Döyüşə gedərkən oğlunuz özü zəng etmişdi?
- Hə, etmişdi. Oktyabrın 1-dən 2-nə keçən gecə bizimlə xeyli danışdı. Dedim bala, telefonla yerinizi bilərlər. Dedi narahat olma gizlənmişik. 2 saata gəlməlidilər, gəlməsələr burdan yolumuzu dəyişib başqa istiqamətə gedəcəyik. Bunlar gündüz atışmada olurmuşlar, gecə də kəşfiyyata çıxırmışlar.
- Son sözü nə oldu?
- Mənimlə danışanda atasını mənə, atası ilə danışanda da məni atasına tapşırmışdı. Məndən soruşdu ki, ana, kəndə şəhid gəlib? Dedim yox. Yaralını soruşdu, dedim şükür salamatçılıqdır. Qayıtdı ki, hər dəqiqəsi...Dedim, hər dəqiqəsi nə? Dedi heç, özüm elə deyirəm, özünüzdən muğayat olun, hər şey yaxşı olacaq. O, “hər dəqiqəsi ölümdür” demək istəyirdi, amma demədi. Deyirdi arxadan kömək gəlsə 15 günə bunları kürüyüb atarıq. Yerin altı elə bir siçovul yuvasıdır, qırırıq qurtarmırlar. Sonra böyük oğlum gəlib dedi ki, yerin altı tamamilə tuneldir. 30 ildə onlar orda tunellər qazmışdılar, hər cinayətlər işləyiblər.
- Nurlanın təltifləri varmı?
- Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə oğlum Nurlan Dadaşov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi. Bundan "Füzulinin azad olunmasına görə", "Kəlbəcərin azad olunmasına görə", “Cəbrayılın azad olunmasına görə” medalları ilə təltif olunub. Azərbaycan ərazilərinin işğaldan azad olunması zamanı döyüş tapşırıqlarını uğurla yerinə yetirdiyinə, düşmənin əsas qruplaşmalarının məhv edilməsi ilə qoşunların döyüş qabiliyyətinin qorunub saxlanılmasında fərqləndiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 18.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən ölümündən sonra "Cəsur döyüşçü" medalı ilə təltif edildi. Oğlum üçüncü dərəcəli “Rəşadət” ordeninə də layiq görülüb.
Təsəllimiz odur ki, dövlət övladımı unutmur. Xatirə Kitabı Redaksiyası da övladlarımızın xatirəsini əbədiləşdirir. Bu bizə böyük təsəllidir.
İradə SARIYEVA
