Müstəmləkə adalar Makronu küncə sıxdılar - ittiham məktubu...
“Makrona ünvanlanan ittiham dolu məktub dünyaya bir mesajdır ki, dünya birliyi “demokratik” Fransaya təzyiq göstərsin”
Fevralın 24-də Bakı Təşəbbüs Qrupunun təşkilatçılığı ilə Türkiyənin İstanbul şəhərində keçirilən “Dekolonizasiya: İntibah dövrünün başlanğıcı” mövzusunda beynəlxalq konfransın iştirakçıları Polineziya, Korsika, Melaneziya, Karib dənizi və Antil adaları xalqlarının məruz qaldıqları müstəmləkəçilikdən dərin narahatlıqlarını ifadə etmək üçün Fransa Prezidenti Emmanuel Makrona məktub ünvanlayıblar.
Məktubda 1945-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Nizamnaməsinin imzalanmasından sonra özünüidarəetmənin beynəlxalq normalarının Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasının öz müqəddəratını təyinetmə və müstəmləkəsizləşdirmə üçün tələb olunan şərtləri nəzərdən keçirməsi sayəsində inkişaf etməyə başladığı vurğulanıb. Qeyd olunub ki, 1946-1960-cı illərdə BMT Baş Assambleyası tərəfindən müvafiq qətnamələr qəbul edildi və bu beynəlxalq prinsiplər üzrə qlobal konsensus yarandı. 1960-cı ildə dekolonizasiya haqqında tarixi bəyannamənin (1514 saylı qətnamə), ondan sonra 1541 saylı qətnamənin qəbul edilməsi ilə proses sürətləndi. Bu hadisələr müstəmləkə ərazilərində olan ölkələrin müstəqillik uğrunda hərəkatına təkan verdi.
Vurğulanıb ki, yuxarıda qeyd olunan tarixi qətnamədən 64 il keçməsinə baxmayaraq, Polineziya, Korsika, Melaneziya, Karib dənizi və Antil adaları xalqları hələ də müstəmləkəçiliyin yeni təzahürlərinə məruz qalırlar.
Qeyd olunub ki, 2023-cü ildə beynəlxalq əhəmiyyətli qeyri-hökumət təşkilatı kimi yaradılmış Bakı Təşəbbüs Qrupunun (BTQ) əsas məqsədi müstəmləkəçiliyə və neokolonializmə qarşı mübarizəni dəstəkləməkdir.
Bakı Təşəbbüs Qrupu tərəfindən təşkil edilən beynəlxalq konfranslar zamanı Polineziya, Korsika, Melaneziya, Karib dənizi və Antil adalarının müstəqillik tərəfdarları və millətçiləri tərəfindən məşğulluq, mənzillə təminat, təbii sərvətlərin istismarı və digər sahələrdə ayrı-seçkilik halları, o cümlədən hökumətin himayəsi altında təşkil edilən kütləvi emiqrasiya ilə bağlı ilk mənbədən çoxsaylı məlumatlar verilib...
Eyni zamanda vurğulanıb ki, tarix və xalqları qarşısında məsuliyyətlərini anlayaraq, Fransanın son müstəmləkələri olan Polineziya, Korsika, Melaneziya, Karib dənizi və Antil adaları təşkilatlarının nümayəndələri və Bakı Təşəbbüs Qrupu Prezident Makrondan Fransa hökumətinin beynəlxalq qaydalara və təcrübələrə zidd hərəkətlərinin qarşısını almasını tələb ediblər.
“Biz yerli xalqların mədəni və dini irsinin vəziyyəti ilə əlaqədar hesabat hazırlamaq üçün UNESCO-nun rəhbərliyi altında beynəlxalq ekspert qrupunun yaradılmasının və dərhal müvafiq ərazilərə göndərilməsinin zəruriliyini vurğulayırıq.
Biz Fransa hökumətini ətraf mühit, iqtisadiyyat, insan haqları və yerli xalqların hüquqları sahələrində vəziyyətin yerində öyrənilməsi məqsədilə ATƏT-dən xüsusi missiyanın göndərilməsini tələb etməyə çağırırıq.
Bəşəriyyətimizin qlobal istiləşmənin böyük fəsadları və gələcəyi təhdid edən görünməmiş təhlükələrlə üzləşdiyi bir vaxtda sizdən (Prezident Makron – red.) BMT-nin Nizamnaməsinin, Mülki və Siyasi Hüquqlar haqqında Beynəlxalq Paktın müddəalarına hörmətlə yanaşmağınızı xahiş edirik”, - deyə məktubda qeyd olunur.
“Fransa ermənilərə göz yaşı tökməkdənsə, öz müstəmləkələrinə azadlıq verməlidir, onların öz müqəddəratını təyin etməsinə şərait yaratmalıdır, onlara bu statusu verməlidir”
İstanbulda dekolonizasiya konfransında Makrona ünvanlanan ittiham məktubunu şərh edən AVCİYA-nın vitse-prezidenti, tarixçi alim, professor Məhərrəm Zülfüqarlı “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, bu məsələ bütün dünyanı düşündürməlidir. “Bu olduqca aktual bir mövzudur. Xüsusən də İkinci Dünya müharibəsində beynəlxalq hüquqa söykənən bir sıra məsələlərə aydınlıq gətirmək lazım gəlir. Özlərini demokratik hesab edən ABŞ başda olmaqla Avropa İttifaqının aparıcı ölkələri Almaniya, Fransa və Avropada ABŞ-ın ən yaxın müttəfiqi olan Böyük Britaniya həmişə belə bir fikri əsas götürürlər ki, insan haqları heç bir ölkənin daxili işi deyil, harda insan haqları pozulursa biz ora müdaxilə etməliyik, insan haqlarını qorumalıyıq. Beynəlxalq hüququn digər bir maddəsindən də istifadə edirlər ki, millətlərin öz müqəddəratını təyin etmək hüququ var. Bilirsiz ki, qüvvədə olan əsas aparıcı hüquqi maddə dövlətlərlərin ərazi bütövlüyünü təmin etmək, ikincisi isə millətlərin öz müqəddəratını təyin etmək hüququ ilə bağlıdır. İnsan haqları, millətlərin öz müqəddəratını təyin etmək hüququ Fransa kimi böyük Qərb ölkələri üçün siyasi alver vasitəsinə çevrilib. Harada mənafeləri varsa, hansı əraziyə müdaxilə etmək istəyirlərsə, hansı ərazini öz nüfuz dairələrinə salmaq istəyirlərsə məhz bu iki amildən - insan haqları və millətlərin öz müqəddarətını təyin etmək hüququn istifadə edirlər.
İstanbulda keçirilən bu konfransın əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, Fransanın, Makronun irticaçı siyasətinin iç üzünü açıb. Fransa ermənilər üçün göz yaşı tökdüyü bir vaxtda müstəmləkəçilik siyasəti yürüdür, insan haqlarını kobud şəkildə pozur. Fransanın ayrı-ayrı xalqları əsarət altında saxlaması onu deməyə əsas verir ki, bu ölkə bütün məsələlərə ikili standartlarla yanaşdıqları kimi, insan haqları məsələsinə də iki standartla yanaşır. Məsələn, öz müqəddəratını təyin etmək hüququ məhz Fransa müstəmləkələrinə aiddir. Fransa nə üçün müstəmləkədə saxladığı xalqlara öz müqəddəratını təyin etmək hüququnu vermir?”-deyə M.Zülfüqarlı qeyd etdi.
M.Zülfüqarlının sözlərinə görə, Polineziya, Korsika, Melaneziya, Karib dənizi və Antil adaları xalqlarına müstəqillik vermək istəməyən Fransa Ermənistan adlı dövlət olduğu halda Azərbaycan torpaqlarında ikinci erməni dövləti yaratmaq xülyasına düşürdü. O qeyd etdi ki, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa etdikdən sonra Fransa ermənilər üçün göz yaşları tökməyə başladı. “Fransa ermənilərə göz yaşı tökməkdənsə, öz müstəmləkələrinə azadlıq verməlidir, onların öz müqəddəratını təyin etməsinə şərait yaratmalıdır, onlara bu statusu verməlidir. Halbuki, bu adaların heç dövlət qurumu belə yoxdur. Amma ermənilərin BMT tərəfindən tanınmış dövlətləri var. Polineziya, Korsika, Melaneziya, Karib dənizi və Antil adaları xalqları isə müstəmləkə olaraq qalırlar, Fransanın hakimiyyəti altında fəaliyyət göstərirlər. İkinci, Avropada bir sıra xalqlar var ki, o hüquqdan istifadə etmək istəyirlər. Məsələn, İspaniyada və digər ərazilərdə də belə insanlar var, amma onlara bu hüquq verilmir.
Hansı dövləti zəiflətmək istəyirlərsə, həmin hüququ tətbiq etməyə çalışırlar, lazım olanda isə dövlətlərin ərazi bütövlüyü məsələsini ortaya atırlar. Mənə belə gəlir ki, bu cür konfransları tez-tez keçirmək lazımdır. Bu konfranslar dünyanın gözünü bir daha açır və kimin kim olduğunu göstərir. Konfransdan Makrona ünvanlanan ittiham dolu məktub dünyaya bir mesjadır ki, dünya birliyi “demokratrik” Fransaya təzyiq göstərsin.
Məsələn, bu ölkələr hamısı özünü “sülhpərvər” kimi qələmə verməyə çalışır. Amma ən çox silah satan ölkələr də bunlardır. Sual olunur, bunlar niyə silah istehsal edən şirkətləri bağlamırlar, amma insan haqlarından, sülhdən, humanizmdən danışırlar? Ona görə də, mənə belə gəlir ki, Azərbaycanın təşəbbüsü ilə keçirilən bu cür konfransaların sayı daha da çox olmalıdır. Bu bizim beynəlxalq imicimizin artmasına səbəb olur və haqq işi uğrunda mübarizə apardığımızı bir daha sübut edir”-deyə M.Zülfüqarlı qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
