2 gündə 24 görüş, 10 görüşə isə imkan çatmadı - Qarabağ məsələsi ilə nə əlaqəsi?
Sahil İsgəndərov: “...Azərbaycan Qarabağ problemini təkbaşına həll etdikdən sonra artıq regiona maraq artıb”
Məlum olduğu kimi, Münhen Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində Prezident İlham Əliyev iki gündə 24 görüş keçirib. Buraya dövlət və hökumət başçıları, beynəlxalq təşkilatların rəhbərləri, özəl sektorun nümayəndələri ilə görüşlər daxildir.
Rəsmi xəbərlərə görə, bütün bu görüşlərin hamısı qarşı tərəflərin müraciətlərinə əsasən baş tutub.
Münhendə Əliyev iki gündə 24 görüş keçirib və daha 10 görüş üçün qarşı tərəflərdən müraciət olsa da, fiziki imkanlar cəhətdən onları həyata keçirmək mümkün olmayıb.
İlham Əliyevin iki gün ərzində bu qədər görüş keçirməsi, təbii ki, təsadüfi deyil. Burada əsas rollardan birini Azərbaycanın artan nüfuzu, Prezidentin seçkilərdə qazandığı uğur, xalq tərəfindən dəstəklənməsi və Qarabağ münaqişəsinin uğurla həlli oynayır.
“Bir çox ölkələr konkret olaraq Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş ərazilərində iqtisadi çərçivədə əməkdaşlığa can atırlar”
Məsələyə şərh verən politoloq Sahil İsgəndərov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, Azərbaycan Prezidentinin Münhendə keçirdiyi görüşlərin sayının çox olması birmənalı şəkildə həm onun bir strateji düşüncəyə malik siyasi lider olması, həm də Azərbaycanın artıq qlobal miqyasda söz sahibinə çevrilməsi ilə bağlıdır. “Azərbaycan istənilən halda, hətta Qarabağ münaqişəsinin həllindən əvvəl bütün parametrlər üzrə regionun lider dövləti olub. Sadəcə həmin münaqişənin tam həll olunmaması, donmuş vəziyyətdə qalması Azərbaycanın öz əraziləri üzərində suveren hüquqlarını bərpa etməməsi bu və digər şəkildə həmin liderliyə müəyyən mənada başqa çalar verirdi. İndi bu məsələlər tam həll olunduqdan, xüsusilə də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi, Ali Baş Komandanlığı altında qazanılan bu qələbədən sonra xalqın ona göstərdiyi etimad kontekstində bu nüfuz, bu iradə, bu strateji düşüncə daha yeni bir keyfiyyət müstəvisinə qalxır ki, bu da şübhəsiz, digər dövlətlərin, bir sıra transmilli şirkətlərin, təşkilatların rəhbərlərini biganə qalmağa qoymur. İkinci bir tərəfdən, sözsüz ki, regionda müəyyən mənada sabitliyə, təhlükəsizliyə və iqtisadi əməkdaşlığa mane olmaq istəyən bu və ya digər qüvvələr var. Amma bu o demək deyil, bu qüvvələr istəmir burda məsələlər öz həllini tapsın, yəni bu əməkdaşlıq olsun. Sadəcə olaraq, bir növ onların protektoratlığı altında, onların burada nüfuzunun güclənməsi kontekstində əməkdaşlığın olmasına can atırlar. Amma Azərbaycan hamıya göstərdi ki, Cənubi Qafqaz regionunda protektoratlıqdan heç bir söhbət gedə bilməz. Yəni region dövlətləri hamısı özləri öz aralarında bu məsələləri həll edib, problemi aradan qaldırıb, əməkdaşlığa rəvac verə bilər. Bir çox dövlətlər və transmilli şirkətlər isə istənilən protektoratlığı kənara qoyaraq bölgədə yaranmış sabitlik, kövrək sülh kontekstində əməkdaşlıq baxımından maraqlıdırlar. Ona görə də Münhendə Azərbaycan Prezidenti ilə birbaşa görüşənlərin və görüşməyə can atanların sayı çox idi. Azərbaycan həmişə nə təklif edir? Qarşılıqlı səmərəlilik əsasında ikitərəfli və çoxtərəfli əməkdaşlıq təklif edir. Baxın, bu gün də məhz Azərbaycan Qarabağ problemini təkbaşına həll etdikdən sonra artıq regiona maraq artıb. Bilirik ki, 3+3 formatı var. Konkret olaraq onun Azərbaycan, Türkiyə və Rusiya kimi memarı var. Onlar bəyan etdilər ki, bu format, bu qapı hamı üçün açıqdır, kim əməkdaşlıq etmək istəyirsə buyursun”.
S.İsgəndərovun fikrincə, artıq bu və digər şəkildə Ermənistana canıyananlıq göstərən İranın özü də bu formatda fəallaşıb, yəni bizim Naxçıvana çıxışın birinin İran tərəfindən salınması da İranın bir növ bu formatı qəbul etməsindən irəli gəlir. “Düşünürəm ki, Qarabağ probleminin həlli bu kontekstdə Azərbaycan Prezidenti ilə görüşmək istəyənlərin və görüşənlərin siyahısını genişlənirir. Hesab edirəm ki, Azərbaycan Prezidenti ilə görüşə bilməyən o on şəxs, yəqin Azərbaycana gələcək, onlar dəvət ediləcək, yaxud da hansısa platformalarda, konfranslar çərçivəsində görüşə nail olacaqlar. Bu isə onu göstərir ki, Azərbaycanla əməkdaşlığa can atanların sayı çoxdur və bu say artır. Əlbəttə, burada Azərbaycanın siyasi liderinin, rəhbərinin strateji düşüncəyə malik bir fiqur olması əsas önəmli məqamlardan biridir. Ona görə də, Münhen Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində görüşlərin keçirilməsi bu baxımdan da əhəmiyyətlidir ki, burada böyük dövlətlərin baş nazirlərinin, prezidentlərin, liderlərin təmsilçilərinin bu və digər şəkildə görüşləri orada keçirilib, orada dünyada ümumi müasir təhdidlərin qarşısının alınması məsələsi də müzakirə olunub, fikir mübadiləsi aparılıb. Bu müzakirələr həm panellər, iclaslar çərçivəsində, həm də Azərbaycan Prezidentinin keçirdiyi görüşlər çərçivəsində keçirilib. Düşünürəm ki, bir çox baxımdan bu görüşlərin əhəmiyyəti böyükdür və Azərbaycan da artıq Cənubi Qafqazda yeni bir geosiyasi reallıq yaradıb. Bu yeni geosiyasi reallığın da kökündə ilk növbədə məhz 30 il bundan əvvəl Ermənistan və onun havadarları tərəfindən zorla sırınmış Qarabağ probleminin həlli məsələsi dayanır, bu da birmənalı şəkildə öz həllini tapıb. Sözsüz ki, Azərbaycana, Azərbaycanla əməkdaşlığa maraqlar intensivləşəcək, getdikcə daha da artacaq və genişlənəcək. İkinci bir tərəfdən də, nəzərdən qaçırmayaq ki, bir çox ölkələr konkret olaraq Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş ərazilərində iqtisadi çərçivədə əməkdaşlığa can atır. Şübhəsiz, bu əməkdaşlıq böyüdükcə, bu qarşılıqlı faydalı iqtisadi əməkdaşlıq böyüdükcə regionda sülhün və sabitliyin də təminatı güclənəcək”-deyə S. İsgəndərov qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
