Ermənistanın sərhəd təxribatlarının əsl səbəbləri açıldı...
Son günlərdə Azərbaycan-Ermənistan şərti dövlət sərhədində erməni silahlı qüvvələri tərəfindən atəşkəs halları bir neçə dəfə pozulub. Olay Münhen Təhlükəsizlik Konfransı ərəfəsində baş verdiyindən, ekspertlər bu məqama indi xüsusi diqqət edirlər. Məsələn, rusiyalı ekspert Aleksey Naumov burada bir əlaqə olduğunu vurğulayır.
O qeyd edir ki, məhz sərhəddə baş verənlər fonunda Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Münhen Təhlükəsizlik Konfransına gələrək Qərbdən daha çox maliyyə və hərbi yardım istəyib. Ekspert Ermənistan silahli qüvvələrinin Azərbaycanla sərhəddə yenidən hərbi təxribatlarının bununla birbaşa əlaqəli olduğunu deyib. Onun fikrincə, beş aylıq sakitlikdən sonra Ermənistan-Azərbaycan sərhədində gərginliyin artması İrəvanın Qərb ölkələrindən mümkün qədər çox dəstək almaq istəyi ilə bağlıdır: “Baş nazir Nikol Paşinyanın Ermənistan üçün sağlam inkişaf proqramı yoxdur, lakin o, ölkəni Avropa İttifaqı və ABŞ-ın peykinə çevirmək, bununla da onlarla hərbi və maliyyə əlaqələri qurmaq üçün əsaslar yaratmaq arzusundadır”. Yada salaq ki, fevralın 3-də Ermənistan-Azərbaycan sərhədində Azərbaycana soxulmağa cəhd edən avropalı casus saxlanılıb. Fevralın 12-də Zəngilan rayonu ərazisində Azərbaycan sərhədçiləri Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin sərhəd mövqeyindən “Yerkrapa” silahlıları tərəfindən atəşə tutulub. Yenə həmin gün Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri Tovuzqala rayonunun Çinarlı yaşayış məntəqəsi istiqamətində yerləşən mövqelərindən Azərbaycan Ordusunun Tovuz rayonunun Koxanəbi yaşayış məntəqəsi istiqamətində yerləşən mövqelərini atıcı silahlardan atəşə tutub. Ardınca fevralın 16-da Ermənistan Azərbaycan ordusunun Daşkəsən istiqamətində yerləşən mövqelərini atəşə tutub. Belə ki, Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri Basarkeçər rayonunun Günəşli yaşayış məntəqəsi istiqamətində yerləşən mövqelərindən Ordumuzun Daşkəsən rayonunun Təzəkənd yaşayış məntəqəsi istiqamətindəki mövqelərini iriçaplı silahlardan atəşə tutub. Aleksey Naumov qeyd edib ki, Qarabağ məsələsinin bağlandığı sentyabrın sonundan fevralın əvvəlinə kimi sərhəddə sakitlik hökm sürürdü: “Amma indi Azərbaycanla sərhəddə gərginlik yaratmaq Ermənistan rəhbərliyinin strateji xəttinə uyğundur. Ermənistan rəhbərliyi Qərb dövlətləri ilə təmasda olmaqdan müəyyən fayda əldə etmək niyyətindədir. Azərbaycana qarşı silah, vəsait və ya beynəlxalq siyasi dəstək almaq üçün onlara yaxınlaşır. Ermənistanın özü üçün gördüyü yeganə siyasi "valyuta” status qurbanlarıdır. Buna görə də hakimiyyət bu statusu əldə etmək və gücləndirmək üçün imkanlar axtarır. Ermənistan hakimiyyəti beynəlxalq təşkilatlara müraciət etmək və tələblərinin aktuallığını bəyan etmək üçün Ermənistan-Azərbaycan sərhədində hərbi təxribatlar törədir. Məcaza davam edərək, siyasi "valyutalarını” Qərb dövlətlərinin hesablarına keçirmək istəyirlər. Bu həyata keçirildikdə, Qərb himayədarları Ermənistanı diplomatik, siyasi və iqtisadi cəhətdən dəstəkləyəcək, həmçinin, ola bilsin ki, müəyyən silahlar tədarük edəcək və ya erməni hərbçilərinin təlimi ilə məşğul olacaqlar”.
Politoloqun fikrincə, hərbi təxribatlarda təşəbbüs məhz İrəvanın özündən qaynaqlanır: “Bu, sırf erməni hekayəsidir, Qərb tərəfdaşlarından əlavə vəsait və dəstək tədbirləri istəmək üçün lazımdır. Bu, kifayət qədər sadə sxemdir: Nikol Paşinyan sonradan bundan faydalanmaq üçün gərginlik yaradır. Hələlik bu, kifayət qədər yaxşı işləyir və onun bu xətti davam etdirməməsi üçün heç bir səbəbi yoxdur. Amma Azərbaycanın sərt cavabı Nikol Paşinyanı sakitləşdirə bilər, lakin biz başa düşürük ki, Bakı ilə qarşıdurma bəhanəsi ilə Qərbdən kömək istəmək Paşinyanın həyata keçirdiyi bir neçə xarici strategiyadan biridir. Əks halda, Azərbaycanla hərbi gərginlik yaratmasa, Ermənistanın bundan sonra hara getdiyi, nə ilə məşğul olduğu və hakimiyyətin hərbi proqramdan başqa hansı proqramı olduğu ilə bağlı suallara cavab verməli olacaq. Lakin Nikol Paşinyan yəqin ki, hələ də buna hazır deyil”. Ermənistanın Azərbaycanla şərti sərhəddə törətdiyi təxribat İrəvanın sülhə olan real münasibətini də göstərir. Azərbaycan isə sülh prosesinə sadiqdir və Ermənistan tərəfini bu istiqamətdə səyləri təhlükə altına qoya biləcək hərbi eskalasiyalardan çəkinməyə çağırır. Burada onu da qeyd edək ki, Avropa İttifaqı Azərbaycanla sərhədyanı bölgədə birtərəfli razılıqla mülki müşahidə missiyası yerləşdirib. Bu günlərdə Fransa Milli Jandarmeriyasının briqada generalı Uilyam de Meyer Avropa İttifaqının Ermənistandakı mülki missiyasının yerləşdiyi yerə baş çəkib, sərhəddəki vəziyyətlə tanış olub. Missiya üzvlərinin sayının 138-dən 209-a çatdırılması regionda vəziyyətin gərginləşməsinə təsir göstərib. Yeri gəlmişkən, bu missiya 2023-cü ilin fevralında fəaliyyətə başlayıb. Müşahidəçilərin maraqlarını müdafiə edəcəyinə arxayın olduqlarından Ermənistanın sərhədyanı bölgədə təxribatları da artıb. Rəsmi İrəvan bu təxribatı törətməklə regionda üçüncü tərəfin maraqlarının təmsilçisi olduğunu nümayiş etdirib. Bu hadisə Ermənistana etibar və etimadın yaranmasına mane olur. Bir daha üzə çıxır ki, iki ölkə arasında sərhəd məsələsi həll olunmayanadək üçüncü qüvvə rəsmi Bakı ilə İrəvan arasında pozuculuq fəaliyyətini davam etdirəcək. Buna Ermənistan özü də müvafiq şərait yaradır. Amma nəticədə ən çox zərər görənlərdən biri də elə Ermənistan özüdür.
Tahir TAĞIYEV
