Münhen Təhlükəsizlik Konfransından COP29-a böyük dəstək verildi...
BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) Münhen Təhlükəsizlik Konfransında da xüsusi diqqət mərkəzində yer alıb.
Bu mövzuya prezident İlham Əliyevin keçirdiyi görüşlərin böyük əksəriyyətində xüsusi diqqət olundu, ölkəmizə çoxsaylı təbriklər ünvanlandı, dəstək ifadə edildi. Bütün bunlar isə heç də təsadüfi xarakter daşımır.
Xatırladaq ki, Azərbaycanda COP29-un keçirilməsi ilə bağlı qərar ötən il dekabrın 11-də Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Dubay şəhərində keçirilmiş COP28-in plenar iclasında qəbul edilib. COP30 isə 2025-ci ildə Braziliyada keçiriləcək. COP29-a isə beynəlxalq miqyasda xüsusi diqqət təsadüfi deyil. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Münhendə Avropa Komissiyasının Avropa Yaşıl Saziş Təşəbbüsü, təsisatlararası əlaqələr və planlaşdırma üzrə icraçı vitse-prezidenti Maroş Şevçoviçlə görüşündə bu xüsusda mühüm məqamlara toxunub: “COP29 dünyanın gündəliyində dayanan, ən mühüm problemin həllinə həsr olunan qlobal tədbirdir. Azərbaycanın bu tədbirə ev sahibliyi etməsinin dünya ölkələri tərəfindən dəstəklənməsi effektiv, çoxtərəfli danışıqlar aparmaq, dünyanın ayrı-ayrı regionlarında fərqli baxışları bir araya gətirmək, konsensus əldə etmək, qlobal problemlərin həllinə töhfə vermək bacarığının, güclü potensialına olan inamın nəticəsidir. Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatında, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatında və digər üzv təşkilatlarda apardığı iş, Avropa İttifaqı ilə əlaqələri və digər tərəfdaşlarla münasibətləri bu cür həmrəyliyin əldə edilməsinə töhfə verə bilər”. Dövlət başçısı, həmçinin, COP çərçivəsində ilk dəfə olaraq üçlük mexanizminin yaradıldığını qeyd edib və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Azərbaycan və Braziliyanın bir araya gələrək bu istiqamətdə birgə iş aparacağını vurğulayıb. Məsələ ilə bağlı Fransanın "Lesechos" portalı bu vacib nüansa diqqət çəkərək yazır: “Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Azərbaycan və Braziliya COP-a üçlük sədrliyinə başlayıblar. Bu üç ölkə (COP-un keçmiş, hazırkı və gələcək sədrləri) arasında fövqəl tərəfdaşlıq qlobal iqlim danışıqlarında əməkdaşlığı və davamlılığını möhkəmləndirmək məqsədi daşıyır. Bu sədrliyin məqsədlərindən birinin istiləşmənin artımının 1,5 dərəcə səviyyəsində saxlanılmasıdır. Həm də bu üçlük sədrliyi beynəlxalq iqlim danışıqları tarixində görünməmiş konfiqurasiyadır. Beləliklə, COP28-ə sədrlik etmiş Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və onun davamçıları COP29-un sədri Azərbaycan və COP30-un sədri Braziliya qlobal iqlim danışıqlarının əməkdaşlığını və davamlılığını yaxşılaşdırmaq üçün tərəfdaşlığa başladıqlarını elan ediblər.
BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 28-ci sessiyasında sazişi qəbul edən 198 ölkə bu üç sədrliyə Paris Sazişinin ən iddialı məqsədinə nail olmaq üçün “yol xəritəsi” üzərində birgə işləməyi tapşırıb. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının iqlim ekspertlərinin hesablamalarına görə, 1,5 dərəcə temperatur həddinə, çox güman ki, 2030-2035-ci illərdə nail olunacaq. Bu tərəfdaşlıq, COP28-in yekun razılaşmasına əsasən, milli səviyyədə müəyyən edilmiş töhfələrin növbəti dövründə ambisiyalar irəli sürmək üçün beynəlxalq əməkdaşlığı əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirməlidir, hər bir ölkənin emissiyaların azaldılması planlarına 2025-ci ildə Braziliyanın Belem şəhərində keçiriləcək COP30-a qədər yenidən baxılmalıdır. COP28-in sazişi qlobal danışıqlarda əsas problem olan inkişaf etməkdə olan ölkələrə maliyyə yardımına dair irəliləyişi ehtiva etmədi. Bu ölkələrə maliyyə yardımı məhz Bakıda keçiriləcək COP29-un əsas mövzusu olacaq. Əməkdaşlıq və İqtisadi İnkişaf Təşkilatına görə, iki il gecikmə ilə zəngin ölkələr 2022-ci ilə qədər 100 milyard dollarlıq iqlim maliyyəsi ilə bağlı ilkin vədlərinə nail olublar. Ancaq dövlət yardımı hələ də kifayət qədər deyil. BMT ekspertlərinin hesablamalarına görə, 2030-cu ilə qədər, Çin istisna olmaqla, inkişaf etməkdə olan ölkələrin illik 2 trilyon 400 milyard dollar ehtiyacı olacaq. Beləliklə, 1,5 dərəcə həddinə çatmaq üçün “iqlim probleminin miqyasını və aktuallığını əks etdirən yeni maliyyələşdirmə hədəfinin müəyyən edilməsi vacib olacaq”.
Elə Münhen Təhlükəsizlik Konfransı fonunda da iqlim dəyişikliyi ilə bağlı maliyyə mövzusuna diqqət edilib, bu məsələd COP29 çərçivəsində mühüm nailiyyətlər imza atılacağı istisna edilməyib. Münhen Təhlükəsizlik Konfransının sədri Kriştof Xoysqen Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevlə görüşü zamanı bu fonda qeyd edib: “Münhen Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində təhlükəsizliyə münasibətdə əhatəli və müfəssəl bir yanaşma var, ona görə iqlim dəyişikliyi də təhlükəsizlik konsepsiyasının bir hissəsi hesab olunur”. O, bu xüsusda, Münhen Təhlükəsizlik Konfransının Katibliyi olaraq Azərbaycanla COP29 çərçivəsində əməkdaşlığa və həmin sessiya zamanı ölkəmizdə birgə tədbirin keçirilməsinə hazır olduğunu vurğulayıb. Bu təklif dövlətimizin başçısı tərəfindən məmnunluqla qəbul edilib. Azərbaycanın COP Təşkilat Komitəsi tərəfindən Münhen Təhlükəsizlik Konfransının Katibliyi ilə bu istiqamətində birgə işin aparılacağı diqqətə çatdırılıb. Qeyd edək ki, bu məsələdə ABŞ da Azərbaycana dəstəyini ifadə edib. Xatırladaq ki, Münhendə prezident İlham Əliyevlə qarşı tərəfin müraciətinə əsasən ABŞ dövlət katibi Entoni Blinkenin görüşü olub. ABŞ xarici siyasət idarəsinin rəhbəri Azərbaycanı COP29-a rəhbərlik edən bir ölkə kimi dəstəklədiyini, eyni zamanda, ölkəsinin Azərbaycan və Ermənistan arasında davamlı və ləyaqətli sülhün təmini üçün faydalı işlər gördüyünü bildirib. Blinken COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi münasibətilə təbriklərini çatdırıb, COP çərçivəsində ABŞ-ın da Azərbaycanla əməkdaşlığa və ölkəmizi bu istiqamətdə dəstəkləməyə hazır olduğunu deyib.
Qeyd edək ki, Münhen səfəri çərçivəsində prezident İlham Əliyevin ABŞ-ın 3 rəsmisi ilə görüşü olub. Blinkenlə yanaşı, dövlət başçısının ABŞ prezidentinin iqlim üzrə xüsusi nümayəndəsi Con Kerri və Cozef Baydenin qlobal infrastruktur və enerji təhlükəsizliyi üzrə xüsusi koordinatoru Amos Hoxşteynlə görüşləri olub. Bu görüşlər zamanı da COP29 əsas diqqət mərkəzində olub.
Nahid SALAYEV
