Sərhəddə Ermənistanla yeni toqquşmalar olacaq - “Yerkrapa” hazırlaşır...
Şərti sərhəddə, Zəngilan rayonu istiqamətində Azərbaycan ordusuna qarşı terrorçu fəaliyyətinə görə 4 erməni quldurunun öldürülməsi Ermənistanda hələ də əsas müzakirə mövzusudur. Onlar Ermənistanın “Yerkrapa” Könüllülər Birliyinin üzvləri olub.
Birliyin sədri Sasun Mikaelyan məsələ ilə bağlı maraqlı açıqlama verib: “Faktla bağlı araşdırma aparılır, hallar aydınlaşdırılır. Sadəcə onu deyə bilərəm ki, onların dördü də snayper atəşi ilə vurulub”.
İndi hesab olunur ki, Nikol Paşinyan sərhəddə gərginlik və Azərbaycanla yeni müharibə istəmirsə, ilk işi “Yerkrapa” terror təşkilatının üzvlərini sərhəddən uzaqlaşdırmaq və tərk-silah etmək olmalıdır. Çünki bu təşkilat ordu komandanlığına və hökumətə tabe deyil. Hazırda sözügedən birliyin 10 mindən çox üzvü olduğu bildirilir - onların əksəriyyəti Birinci Qarabağ müharibəsi veteranıdır. Əvvəllər təşkilata Qarabağ müharibəsinin iştirakçıları üzv ola bilərdilər, lakin sonradan müharibədə iştirak etməyən vətəndaşlar da ictimai quruma qoşulmağa başladılar. “Yerkrapa” Ermənistan ordusunun ehtiyat hissəsi rolunu daşıyır. Təşkilat 2016-cı il aprel döyüşləri, eləcə də İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı cəbhə xəttinə minlərlə silahlı könüllü göndərmişdi. Ümumiyyətlə, “Yerkrapa” müntəzəm olaraq, sərhəd bölgələrində qısamüddətli döyüş növbətçiliyi üçün könüllü dəstələri göndərir. Birliyin indiki sədri Sasun Mikayelyan qeyd edir ki, “Yerkrapa” mütəmadi rejimdə Ermənistan-Azərbaycan sərhədi boyunca “müdafiə xəttində”dir. Onun sözlərinə görə, 2020-ci ildə növbətçilikdə 1200 “Yerkrapa” üzvü iştirak edibsə, 2022-ci ildə onların sayı 1700 olub, keçən il isə eyni vaxtda 8000 “Yerkrapa” könüllüləri birlikdə döyüş növbətçiliyində iştirak ediblər. Onu da qeyd edək ki, “Yerkrapa”nı (ermənicədən tərcümədə “Yurdun qoruyucuları” deməkdir-red.) keçmiş müdafiə naziri Vazgen Sarkisyan yaradıb. Vazgen Sarkisyan 1990-1992-ci illərdə Birinci Qarabağ müharibəsində könüllü dəstələrdən birinin komandiri olub. Ermənistan ordusunun rəhbərliyi hər zaman “Yerkrapa”nı dəstəkləyib. 2016-cı ilin aprel döyüşləri zamanı minlərlə “Yerkrapa” könüllüsünün Qarabağa göndərilməsinə dair məlumatlar var. Bəzi iddialara görə, “Yerkrapa”çılar Rusiya ilə əlaqəsi olan könüllülərdir. Ancaq təşkilatın hazırkı sədri Sasun Mikaelyan Moskva ilə əlaqələri o qədər də isti olmayan baş nazir Nikol Paşinyanın yaxın adamı olub. Sasun Mikaelyan 2019-cu ildən “Yerkrapa” rəhbəridir. 65 yaşlı Mikaelyan əvvəllər hakim “Vətəndaş Müqaviləsi” Partiyasının İdarə Heyətinin sədri olub və Nikol Paşinyanın yaxın silahdaşı sayılırdı. Paşinyanı liderliyə gətirən “məxməri inqilab”da Mikaelyan da yaxından rol oynayıb. O, Serj Sarkisyanı devirən ən fəal etirazçılardan biri idi.
Mikaelyandan öncəki sədr Manvel Qriqoryan isə, əvvəlki prezident Serj Sarkisyanın yaxın adamı idi. Ümumiyyətlə, “Yerkrapa”nın liderləri hər zaman Ermənistan rəhbərliyinə yaxın adamlar olub. Bu fonda “Yerkrapa” müxtəlif illərdə siyasi repressiyada, etiraz aksiyalarının iştirakçılarına qarşı zorakılıqda, iqtidar üçün seçki saxtakarlığında, qanunsuz silah və hərbi sursat, eləcə də ordu üçün nəzərdə tutulan ərzağı mənimsəməkdə ittiham olunub.
“Yerkrapa”ın ilk lideri Vazgen Sarkisyan 1999-cu ildə Ermənistan parlamentinə hücum zamanı qətlə yetirildikdən sonra Manvel Qriqoryan təşkilatın lideri seçilmişdi. Qriqoryanın “Yerkrapa”ya yolu Ermənistan Müdafiə Nazirliyindən keçmişdi, o, nazir müavini idi, ancaq 2008-ci il seçkilərində Levon Ter-Petrosyanı dəstəklədiyi üçün vəzifədən azad olumuşdu. Sonradan o, Serj Sarkisyanı dəstəklədiyini elan edir və Sarkisyanın 2013-cü il seçkilərində qalib gəlməsinə yardım edir. Ancaq bir neçə il sonra Qriqoryan korrupsiya ittihamları ilə həbs olunur və “Yerkrapa” liderliyini tərk etməli olur. Ona verilən ittihamlar arasında qeyri-qanuni silah və hərbi sursat saxlamaq, külli miqdarda dövlət əmlakının mənimsənilməsinin və oğurlanmasının təşkili, dövlət vəsaitlərinin israfı, vergidən yayınma da var idi. “Yerkrapa”, yuxarıda qeyd edildiyi kimi, müxtəlif illərdə siyasi repressiyada, etiraz aksiyalarının iştirakçılarına qarşı zorakılıqda, iqtidar üçün seçki saxtakarlığında, qanunsuz silah və hərbi sursat, eləcə də ordu üçün nəzərdə tutulan ərzağı mənimsəməkdə ittiham edilib. Hazırda bu qurum könüllülərinin sərhəd bölgəsində döyüş növbətçiliyi Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi ilə razılaşdırılır və tənzimlənir. “Yerkrapa” həm də Ermənistan hökuməti tərəfindən maliyyələşdirilir. Ancaq dövlət büdcəsində “Yerkrapa”üçün ayrıca bənd nəzərdə tutulmur. Erməni mediasında müxtəlif illərdə “Yerkrapa” tərəfindən həyata keçirilən layihələr üçün dövlətin Ehtiyat Fondundan vəsait ayrıldığı haqqında məlumatlara rast gəlinir. Sərhəddə döyüş növbətçiliyi zamanı “Yerkrapa” üzvləri hərbi təlimdə iştirak edən ehtiyatda olan hərbçilər kimi təchiz olunur və bu müddət ərzində onların iş yerlərində əmək haqqı qorunur. Təşkilatın yaradılması günü 2001-ci ildən bəri mayın 8-də qeyd olunur. Bu, 1992-ci ildə erməni qüvvələrinin həmin gün Şuşanı işğal etməsi ilə bağlıdır. Amma Azərbaycan 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Şuşanı işğaldan azad edib və indi ölkədə Şuşanın azad edildiyi gün - 8 noyabr Zəfər günü kimi qeyd olunur. Hazırda belə hesab edilir ki, Ermənistan hakimiyyəti “Yerkrapa”nı sərhəddən çəkməsə, onun yeni təxribatlara əl atması tamamilə gözləniləndir. Bu halda sərhəddə baş verənlərə görə məsuliyyət də məhz əvvəlki kimi Ermənistanın üzərinə düşəcək.
Nahid SALAYEV
