Azərbaycandakı tolerant mühit də Qərbin qərəz gülləsinə hədəf olur...
Azərbaycanda dini sahədə hökm sürən əminamanlıq, qarşılıqlı anlaşma, müsəlmanlar arasında mövcud olan birlik, dinlərarası münasibətlərin yüksək səviyyədə tənzimlənməsi bu gün ölkəmizi gücləndirən amillərdən biridir.
Həqiqətən də, mübaliğəsiz demək olar ki, dinc yanaşı yaşamaq, bir-birini qəbul etmək və hərtərəfli vəhdət Azərbaycanın bütün dünyaya yaydığı yeni modeldir. Prezident İlham Əliyevin sərəncamları ilə 2016-cı il ölkəmizdə “Multikulturalizm İli”, 2017-ci il isə “İslam Həmrəyliyi İli” elan olunmuşdu.
Bütün bunlara baxmayaraq, bir sıra xarici dövlətlər digər dövlətlərin daxili işlərinə dini mühit vasitəsilə təsir edirlər. Bunun da ən asan yollarından biri dini ədəbiyyatla düşüncəyə təsir göstərməkdir. Müasir dövrdə bu praktikdan geniş istifadə olunur. Bəzən Azərbaycanın da dini mühitinə yad adamın fikirlərini təlqin etmə, digər ölkələrin siyasətini din adı altında şüurlara yeritmə cəhdləri olur. Belə cəhdlərin qarşısının alınması üçün həmin ədəbiyyatın məzmunu öyrənilir.
Bu ədəbiyyatın mahiyyəti Azərbaycan qanunvericiliyinə ziddiyət təşkil edirsə, ölkəmizin dini mühitinə zərərli təsirlər olursa, kitabların idxalına qadağa qoyulur. Bəzi hallarda məzhəblərarası qarşıdurma yaradan, dövlətin quruluşuna qarşı yönəlmiş müəyyən fikirlər olur. Belə halda ədəbiyyatın idxalına qadağaların qoyulması tam təbii haldır. Bu təcrübə digər ölkələrdə də mövcuddur. Yəni göründüyü kimi, Azərbaycan belə sağlam mühiti asan əldə etməyib. Bu sahədə aparılan məqsədyönlü siyasətin hesabına tolerant və multikultral cəmiyyət formalaşdıra bilib.
ABŞ-ın Dövlət Departamenti səviyyəsində saxta məlumatlar əsasında…
Təəssüflər olsun ki, bəzi Qərb dairələri və ABŞ-ın rəsmi qurumları Azərbaycandakı dini mühiti əsassız olaraq tənqid edirlər. Məsələn, ABŞ Dövlət Departamentinin bir neçə ölkəni, o cümlədən Azərbaycanı sözdə dini etiqad azadlığının ciddi şəkildə pozulmasına və ya buna dözümlülüyünə görə özünün “xüsusi izləmə siyahısı”na daxil etməsini buna misal göstərə bilərik.
Dövlət Departamenti həmin hesabat əsasında ayrı-ayrı ölkələrdəki dini durumla bağla açıqlama verir. Beynəlxalq Din Azadlığı Komissiyası neçə ildir ki, hesabatlarında Azərbaycana qarşı qərəzli, yanlış məlumatlar yayır. Dəfələrlə bu Komissiyanın yaydığı hesabatlarla bağlı müvafiq açıqlamalar verilib, onların göstərdikləri heç bir fakta söykənməyən şaiyə xarakterli, uydurma məsələlərlə bağlı mövqeyimiz onların diqqətinə çatdırılıb, görüşlər keçirilib, bu məsələlər müzakirə edilib. Buna baxmayaraq, Azərbaycanı “izləmə siyahısı”na daxil etmək ifadəsi özü yanlış və gülüncdür. ABŞ-nin Dövlət Departamenti səviyyəsində saxta məlumatlar əsasında belə fikrin səsləndirilməsi bir daha Amerikanın qərəzli siyasətinin bariz nümunəsidir. Bu, Azərbaycana qarşı böhtandan başqa bir şey deyil.
Dini baxımdan izlənməli olan ölkələrdən biri bəlkə də elə Amerikanın özüdür
Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi Mübariz Qurbanlı vurğulayıb ki, Azərbaycanda dini sabitlik hökm sürür: “Müxtəlif dini konfessiyalar arasında harmonik və birgə fəaliyyət, birgə bəyanatlar, açıqlamalar verilir. Müsəlman dini icmaları ilə qeyri-müsəlman dini icmalarının birgə fəaliyyət göstərdiyini, ümumilli, ümumdövlət məsələlərində birgə olduqlarını hər zaman görürük. Vətən müharibəsi dövründə də bunu gördük. Azərbaycanda dini mühitə xaricdən müdaxilə etmək, dinlərarası, məzhəblərarası qarşıdurma yaratmaq istəyənlər hər zaman iflasa uğrayıblar. Ona görə ki, Azərbaycanda dini mühit ənənələrə və tolerantlığa söykənir. Dövlət Departamentinin həmin Komissiyanın məlumatlarına istinadən bu cür fikirlər səsləndirməsi, dini mühitimizlə bağlı qərəzli mövqeyi nümayiş etdirməsi qəbuledilən deyil. Dini baxımdan izlənməli olan ölkələrdən biri bəlkə də elə Amerikanın özüdür. Çünki ABŞ-də müsəlmanlara və digər dini icmalara, habelə qaradərililərə qarşı nə qədər hadisələrin olduğu hamıya bəllidir”.
Bu, Azərbaycan cəmiyyətinin daha mədəni və tolerant olmasının sübutudur
ABŞ-lı hüquq müdafiəçilərinin məlumatlarına görə, 2021-ci ildə ABŞ-da dini dözümsüzlük zəminində yəhudi və müsəlmanlara qarşı törədilmiş 1005 cinayət faktı qeydə alınıb. Eləcə də 2022-ci ildə 6720 müsəlman dini ksenofobiyaya məruz qalıb. Anti-İslam əhval-ruhiyyəsinin həyəcanverici həddə çatması barədə məlumatlar Amerika reallıqlarının kiçik bir hissəsini əks etdirir. Həmin Komissiyanın özü Amerikada bir alət rolunu oynayır, bu alətdən də başqa ölkələrə təzyiq göstərmək üçün istifadə edilir. Xatırladaq ki, 44 günlük Vətən müharibəsi dilindən, dinindən, etnik mənsubiyyətindən asılı olmayaraq Azərbaycanın hər bir vətəndaşı üçün sınaq dövrü idi. Həmin savaşdan və sınaqdan ölkənin hər vətəndaşı qalib, alnıaçıq, üzüağ çıxdı. Bu, Azərbaycan cəmiyyətinin daha mədəni və tolerant olmasının sübutdur. Bütün bunlar Azərbaycandakı vicdan azadlığı və mədəni azadlığın nəticəsidir. Belə azadlıqlar isə cəmiyyətin birliyinin təməlidir.
Azərbaycan çoxkonfessiyalı ölkədir və burada ayrı-ayrı dini konfessiyalar bərabər şəkildə fəaliyyət göstərir. Ona görə də respublikamızda mövcud olan bu sağlam mühitin təbliğində medianın rolu böyükdür. Buna görə də, dini mövzulara müraciət edən jurnalistlər bu istiqamətdə yazılar hazırlayarkən dindən sui-istifadə, dini siyasiləşdirməyə cəhd, dinlərin daxilində ayrı-ayrı cərəyanların meydana gəlmə hallarını nəzərə almalı, diqqətli olmalı və mövzuya həssaslıqla yanaşmalıdırlar. İdeoloji sahədə yaranmış bütün problemləri həll etmək üçün dövlət qurumları ilə yanaşı, jurnalistlər də öz töhfələrini verməlidirlər.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.
