"Azərbaycan iqlim böhranı ilə mübarizəyə töhfə vermək üçün səylərini əsirgəməyəcək" - Yaşar Əliyev

Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik Şurasına iqlim böhranı ilə mübarizəyə verdiyi töhfə və Ermənistanın işğalının ətraf mühitə və biomüxtəlifliyə fəlakətli təsirini aradan qaldırmaq səyləri barədə məlumat verib. Bu barədə Azərbaycanın BMT yanında daimi nümayəndəsi Yaşar Əliyev dünya təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasında “İqlim dəyişikliyi və ərzaq təhlükəsizliyinin olmaması beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyin qorunmasına təsiri” mövzusunda açıq debatda

çıxış edib. Azərbaycanın diplomatik missiyasının bəyanatını təqdim edirik:

“Cənab Prezident,

Əvvəlcə mən Qayana Kooperativ Respublikasının nümayəndə heyətini Təhlükəsizlik Şurasına sədrliyi qəbul etməsi və Qayananın Prezidenti Zati-aliləri cənab Məhəmməd İrfan Əlinin rəhbərliyi altında iqlim dəyişikliyi və ərzaq təhlükəsizliyi arasında dinamik qarşılıqlı əlaqələri araşdırmaq üçün bu mühüm açıq debatı çağırması münasibətilə təbrik etmək istərdim. Məruzəçilərə dolğun çıxışlarına görə minnətdarıq.

İqlim dəyişikliyi cəmiyyətlərə və ekosistemlərə həyəcanverici təsir göstərərək, aşağı gəlirli və kövrək ölkələrə qeyri-mütənasib şəkildə toxunaraq, dolanışıq vasitələrinə təsir edərək, zəifliklərin əsasını təşkil edərək, qeyri-sabitliyə töhfə verərək və beləliklə də razılaşdırılmış və ardıcıl səylərin, habelə davamlı inkişafın qlobal baxışına sadiqliyin təsdiqinin vacibliyini vurğulayaraq dövrümüzün müəyyənedici problemi olaraq qalır.

Baş Assambleya Azərbaycanın həmtəsisçisi olduğu “İqlim dəyişikliyi ilə bağlı dövlətlərin öhdəliklərinə dair Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin məsləhətçi rəyinin verilməsi sorğusu” adlı 77/276 saylı konsensus qətnaməsində iqlim dəyişikliyinin sivilizasiya miqyasında misli görünməmiş problem olduğunu və bəşəriyyətin indiki və gələcək nəsillərinin rifahının bizim ona təcili və təxirəsalınmaz cavab verməmizdən asılı olduğunu etiraf edib. İqlim dəyişikliyi problemlərindən ən çox təsirlənən regionlar və ölkələr daha çox dəstək almaq hüququna malikdir və biz Dünya Məhkəməsində verimli prosesləri və onların çoxdan vaxtı çatmış iqlim ədaləti üçün mühüm nəticələrini gözləyirik.

İqlim dəyişikliyi və ərzaq təhlükəsizliyi çox vaxt bir-biri ilə bağlıdır və müəyyən regionlarda və ya ölkələrdə təhlükəsizlik və sabitlik səviyyələrinə təsir etmək potensialına malikdir.

İqlim dəyişikliyinin mənfi təsirlərinə xüsusilə həssas olan və ən az inkişaf etmiş ölkələr və inkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətlər kimi potensiallarında əhəmiyyətli dərəcədə məhdudiyyətləri olan ölkələrə dəstək üçün çoxtərəfli əməkdaşlıq beynəlxalq fəaliyyət və dəstəyin əsas prioritetləri sırasında olmalıdır.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının iyirmi doqquzuncu sessiyasının sədri kimi, Azərbaycan Konfransın uğurunu təmin etmək üçün inklüziv və birgə işləməyə sadiqdir və iqlim böhranı ilə mübarizəyə, habelə beynəlxalq həmrəyliyin təşviqi və gücləndirilməsinə töhfə vermək üçün səylərini əsirgəməyəcək. Maraqlıdır ki, COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi ilə bağlı qərar regional sülh gündəliyinin təşviqi kontekstində qəbul edilib.

Milli potensialımızda əməli addım kimi Azərbaycan Prezidenti zati-aliləri cənab İlham Əliyev 2024-cü ili “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan edib. Azərbaycan həmçinin qlobal istiləşməni 1,5°C-ə qədər məhdudlaşdırmaq üzrə qlobal öhdəliyə uyğun olaraq, Milli Müəyyənləşdirilmiş Töhfələrdə (MMT) 2050-ci ilə qədər istixana qazı emissiyalarını 40 % azaltmağı qarşısına iddialı məqsəd qoyub. Bizim əsas prioritetlərimiz 2030-cu ilə qədər 30 %-ə çatmağı hədəfləyən ümumi təyin edilmiş elektrik gücündə bərpa olunan enerji payının artırılmasıdır. Bu yüksək hədəf, ilk növbədə, enerji səmərəliliyinin artırılması və şəhər mühitində, nəqliyyat sistemlərində və sənayedə innovativ həllərin tətbiqi üçün müəyyən edilir.

Ərazilərinin Ermənistan tərəfindən 30 illik işğalının sonlanması ilə Azərbaycan sülh gündəmi təşəbbüsü ilə çıxış edib və müharibənin ətraf mühitə və regionun biomüxtəlifliyinə mineral ehtiyatların talan edilməsi, meşələrin kütləvi şəkildə məhv edilməsi, su hövzələrinin çirklənməsi və keçmişdə işğal olunmuş ərazilərdə irimiqyaslı minalarla çirklənməsi nəticəsində ortaya çıxmış fəlakətli fəsadlarını dərhal aradan qaldırmağa başlayıb.

Azərbaycan hazırda işğaldan azad edilmiş ərazilərində münaqişədən sonra geniş bərpa, yenidənqurma və reinteqrasiya səyləri həyata keçirir. Bu fəaliyyətlər iqlimə əlverişli, ekoloji təmiz texnologiyalara, həmçinin “ağıllı” və “yaşıl” yanaşmalara əsaslanır. Azərbaycan 2050-ci ilə qədər bu əraziləri “yaşıl enerji” zonalarının yaradılması, dayanıqlı kənd təsərrüfatı, ekoloji cəhətdən təmiz nəqliyyat, ağıllı şəhərlər, ağıllı kəndlər və minlərlə hektar ərazini əhatə edən meşələrin bərpası proqramları kimi innovativ yanaşmalarla yadda qalan “Karbon Neytral” zonasına çevirmək əzmindədir.

Yekunda vurğulamaq istərdim ki, bu gün dünyanın üzləşdiyi çağırışlar, o cümlədən iqlim böhranı və kəskin ərzaq təhlükəsizliyi və bununla bağlı qəbul edilməli olan praktiki və mənayüklü həllər və strategiyalar, ilk növbədə, qlobal birlik və həmrəyliyin gücləndirilməsini, həmçinin BMT-nin Nizamnaməsi və beynəlxalq hüquqa əsaslanan daha effektiv və etibarlı çoxtərəfli yanaşmanı zəruri edir. Təşəkkür edirəm”.

Mətləb Salahov