Sərhəd təxribatında Fransa izi…
Azərbaycan-Ermənistan şərti dövlət sərhədinin Zəngilan rayonu ərazisindən keçən hissəsində baş verən insidentin getdikcə maraqlı təfərrüatları üzə çıxmaqdadır. Hadisələrin təhlili bir daha burada üçüncü qüvvələrin Ermənistanın əli ilə regionda sülhə qarşı fəaliyyət göstərdiyini üzə çıxarır.
Xatırladaq ki, şərti sərhədin qeyd edilən istiqamətində Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin Qafan rayonunun Nerkin-And yaşayış məntəqəsi istiqamətində yerləşən mövqeyindən Dövlət Sərhəd Xidmətinin Sərhəd Qoşunlarının Kolluqışlaq kəndi ərazisində yerləşən mövqeyinə açılan atəş nəticəsində əsgər Xəlilzadə Pərviz Ağakişi oğlu yaralanıb. Bundan sonra Dövlət Sərhəd Xidmətinin bölmələri Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin törətdikləri təxribata cavab olaraq “Qisas əməliyyatı” keçirib. Məlumata görə, əməliyyat nəticəsində dünən əsgərimizə atəş açılan Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin Qafan rayonunun Nerkin-And yaşayış məntəqəsinin yaxınlığındakı döyüş postu tamamilə darmadağın edilib, döyüş mövqeləri susdurulub. Ermənistan Müdafiə Nazirliyi dörd hərbçisinin öldüyünü, birinin yaralandığını etiraf edib. Amma nədənsə həmin hərbçilərin əslində terrorçular olmasına toxunulmayıb. Belə ki, keçirilən qisas əməliyyatı nəticəsində məhv edilənlər Ermənistanın “Yerkrapa” təşkilatının üzvləridir və əsgər sayılmırlar. Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin açıqlamasına görə, ölənlər Arutyunyan Eduard Hamletoviç 1974-cü il, Manukyan Qaqik Varazdatoviç 1982-ci il, Ambartsumyan Arsen Qagikoviç 1979-cu il, Ohanesyan Qraçya Talışeviç isə 1957-ci il təvəllüdlüdür. Onlar nizami ordunun əsgəri deyillər və“Yerkrapa” fəaliyyəti ilə terrorçu qurumdur. İndi maraq doğuran odur ki, “Yerkrapa”nın üzvləri nədən Azərbaycanla sərhədə yeridilib. Deməli, burada məqsədyönlü plan olub. Azərbaycan isə məhz terrorçuları zərərsizləşdirib. Terrorçuların sərhəddə yerləşdirilməsi və məlum insidenti törətmələri, yuxarda qeyd edildiyi kimi, məkrli planlardan xəbər verir. Bunu Azərbaycandan kənarda da görürlər. Məsələn, rusiyalı analitik, Siyasi Tədqiqatlar İnstitutunun direktoru Sergey Markov Azərbaycan-Ermənistan sərhədində baş verən eskalasiyanın Fransa tərəfindən təşkil olunduğunu bildirib. Politoloq Bakı və İrəvanın sülh müqaviləsini imzalamağa hazırlaşdığı vaxtda baş verənlərin sual doğurduğunu söyləyib: “Niyə? Axı hər iki tərəf sülh müqaviləsi imzalamaq istəyir. Mümkündür ki, sualın cavabı hadisə yerindədir. Çünki Ermənistan ordusu Avropa İttifaqı missiyasının yerləşdiyi ərazidən zərbələr endirib. Mümkündür ki, bunun təşəbbüskarı Fransa kəşfiyyatıdır. Çünki Makron Rusiyanı bu mövqedən itələyib çıxarıb, Ermənistanın əsas hərbi müttəfiqi olmaq istəyir. Ona görə də, Fransa, Aİ və NATO Ermənistanla Azərbaycan arasında hərbi əməliyyatların əsas benefisiarlarıdır”.
Avropa İttifaqınn Azərbaycanla sərhədyanı bölgədə Ermənistanla birtərəfli razılıq əsasında yerləşdirdiyi müşahidə missiyasının insidentə dair mövqeyi də bu prosesdə üçüncü tərəfin əlinin olduğunu açıq göstərir. Üçüncü tərəf qismində isə Fransa əsas planda yer alır. Burada qeyd edilməlidir ki, bu ayın əvvəlində Fransa Milli Jandarmeriyasının briqada generalı Uilyam de Meyer Avropa İttifaqının Ermənistandakı mülki missiyasının yerləşdiyi yerə baş çəkib, sərhəddəki vəziyyətlə tanış olub. Fransalı generalın Azərbaycan mövqelərini durbinlə müşahidə etməsindən cəmi bir neçə gün sonra bu hadisənin törədilməsi təsadüfi deyil. Ermənistan isə məlum təxribatı törətməklə regionda üçüncü tərəfin maraqlarının təmsilçisi olduğunu nümayiş etdirib. Bu hadisə ilə bir daha sübut olunur ki, iki ölkə arasında sərhəd məsələsi həll olunmayanadək üçüncü qüvvə iki ölkə arasında pozuculuq fəaliyyətini davam etdirəcək. Rusiya Siyasi Araşdırmalar İnstitutunun direktor müavini Daria Qrevtsova da məsələnin bu tərəfinə nəzər salır. Onun sözlərinə görə, Ermənistanın Azərbaycana qarşı təxribatının bir neçə səbəbi ola bilər: “Birincisi, bunlar Paşinyana tabe olmayan, öz təşəbbüsü ilə vəziyyəti gərginləşdirməyə çalışan silahlı birləşmələr ola bilər. Baxmayaraq ki, digər tərəfdən də, bunun təsadüfən edilmədiyini güman etmək olar. Paşinyan regiona avropalı müşahidəçilər missiyasını cəlb etmək, genişləndirmək və onu hərbi-mülki vəziyyətə gətirmək istəyir. İrəvanda ümid edirlər ki, Qərb onlara kömək edəcək və regionda kənar iştirakçılar nə qədər çox olarsa, bu, Ermənistan üçün bir o qədər faydalı olacaq. Təxribatın səbəblərindən biri Paşinyanın avropalı müşahidəçilərin diqqətini bu vəziyyətə yönəltmək istəyidir”. Təsadüfi deyil ki, bu fonda Fransanın diqtəsilə hərəkət edən Avropa İttifaqı da xüsusi canfəşanlıq nümayiş etdirir. Qurumun diplomatiyasının rəhbəri Jozep Borrell Ermənistan xarici işlər naziri Ararat Mirzoyanla görüşdə bu mövzuya elə o səbəbdən geniş toxunub. Borrell bildirib ki, Ermənistan tərəfinin Azərbaycan əsgərlərinə atəş açması təəssüf doğursa da, Azərbaycan qeyri-proporsional reaksiya verdi: “Azərbaycan Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin baş vermiş insidentin tam araşdırılacağı ilə bağlı bəyanatına məhəl qoymayıb. Bu yaxınlarda Aİ-nin Ermənistandakı missiyası yenilənib, onun tərkibi artıb və o, münasibətlərin normallaşdırılması səylərini dəstəkləyən mühitin yaradılmasına töhfə verməkdə davam edəcək”. Elə bu açıqlama bir daha təsdiq edir ki, belə insidentlərdə yer almaqla Aİ Ermənistandakı missiyasının yerini bərkitməyə çalışır. Bu da olayda üçüncü qüvvənn əlinin olmasına dair fikirlərin tam həqiqət olduğunu bir daha təsdiq edir.
Tahir TAĞIYEV
