Bakı Avroittifaqın missiyasını ifşa etdi: muzdlu hərbçilər, mülki əhaliyə təhdid...
Məlum olduğu kimi, Avropa İttifaqının Ermənistandakı monitorinq missiyası ötən il fevralın 20-də Ümumi Təhlükəsizlik və Müdafiə Siyasəti çərçivəsində fəaliyyətə başlayıb və iki illik mandata malikdir. Bundan əvvəl isə missiyanın qısamüddətli fəaliyyəti olub. Lakin həmin vaxt bu fəaliyyət heç bir nəticə verməyib.
Daha sonra Ermənistanla Azərbaycanın sərhədində Bakının razılığı olmadan Avropa İttifaqının missiyasının yerləşdirilməsi barədə qərar qəbul olunub. Missiya uzunmüddətlidir və Ermənistan ərazisində yerləşdirlib. Rəsmi açıqlamaya görə, missiyanın məqsədi Aİ-nin dəstəyi ilə Ermənistanın sərhədyanı rayonlarında vəziyyəti sabitləşdirmək, münaqişədən təsirlənmiş ərazilərdə insanların etimadını və təhlükəsizliyini gücləndirmək, Ermənistanla Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşması üçün əlverişli şəraitin təmin edilməsidir. Amma missiyanın əməkdaşları təkcə Ermənistan-Azərbaycan sərhədində vəziyyətin monitorinqi ilə deyil, həm də Brüsseli məlumatlandırmaq üçün ölkədəki sosial və iqtisadi problemlər barədə məlumat toplamaq, sonra isə müxtəlif məsələlərin həllində İrəvana köməklik göstərməklə məşğuldurlar. Noyabrın 1-də İrəvanda missiyanın qərargahı açılıb. Bundan əvvəl missiyanın nümayəndəlikləri Qafan, Gorus, İstisu, Yexidnadzor, Martuni və İcevanda açılıb. Hazırda burada Aİ-yə üzv olan 23 ölkədən 209 işçi çalışır. Missiya işçilərinin nə qədər artırıla biləcəyi hələ məlum deyil. 2008-ci ildən Gürcüstanda 283 nəfərin çalışdığı Aİ-nin analoji müşahidəçi missiyası fəaliyyət göstərir. Onun əməkdaşları Abxaziya və Cənubi Osetiya ilə sərhədlərə bitişik ərazilərdə patrul xidməti göstərirlər. Ermənistan ilk gündən Avropa İttifaqının mülki missiyasına təhlükəsizlik çətiri kimi yanaşıb. Missiyanın ziddiyyətli davranışları, Ermənistanın törətdiyi təxribatlar bunu bir daha sübut edir. Missiya, əslində, normallaşma prosesinə kömək göstərməli idi. Amma təəssüf ki, bunun əksi baş verir. Hətta missiya Azərbaycan üçün ciddi təhdidə çevrilib. Bu xüsusda Xarici İşlər Nazirliyi ölkəmizn qəti mövqeyini açıq şəkildə ifadə edib. Öncə 13 fevral tarixində Avropa İttifaqının xarici əlaqələr və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Cozep Borrellin Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan ilə birgə mətbuat konfransı zamanı Azərbaycan əleyhinə əsassız iddialarını pisləyən nazirlik ölkəmizə qarşı yönələn qərəzə diqqət çəkir: “Ali nümayəndə Cozep Borrellin hərbi təcavüz törətmiş Ermənistan tərəfinə bəraət qazandırması, Ermənistanın hərbi təxribatına göz yumulması kimi qiymətləndirilir. Təəssüf ki, Aİ tərəfi 5 ay sabitlik hökm sürəndən sonra heç bir təhrikedici amil olmadan snayper atəşi nərticəsində Azərbaycan hərbi qulluqçusunun yaralanmasına etinasız yanaşır. Azərbaycan tərəfindən təxribata cavab olaraq atılmış addımlar tam adekvat və lokal xarakterli idi. Bu tədbirlər həmçinin Ermənistan tərəfindən hərbi eskalasiyanın genişlənməsi cəhdlərinin qarşısını alıb. Bununla yanaşı, bir daha vurğulamaq istərdik ki, Avropa İttifaqının ali nümayəndəsinin silahlı qüvvələrin geri çəkilməsi barədə heç bir praktiki əhəmiyyətə malik olmayan təklifi təəssüf doğurur. Aİ tərəfi nəzərə almalıdır ki, Ermənistan tərəfindən sərhədyanı bölgələrdə “Avropa İttifaqı Missiyası himayəsi” altında yerləşdirilmiş muzdlular Azərbaycan hərbçilərinin və mülki əhalisinin həyatına təhdiddir”.
Beləliklə, rəsmi Bakı açıq şəkildə bəyan edir ki, Avropa İttifaqı missiyası adı altında Ermənistan ərazisinə muzdlular yerləşdirilib. Bunlar, şübhəsiz ki, ciddi təhdid mənbəyi kimi çıxış edirlər. Artıq bu xüsusda rəsmi Bakı narahatlığını açıq şəkildə gündəmə gətirir. Aİ missiyası sülhə, sabitliyə deyil, sabitsizliyə xidmət edir. Azərbaycan tərəfi bundan öncə də dəfələrlə Aİ missiyasının gəlişinin regionda vəziyyətin sabitləşməsinə yox, gərginləşməsinə xidmət edəcəyini bildirib. Daha bir maraqlı nüans odur ki, istər missiyanın gəlişi, istərsə də son hadisələr həm şimal, həm də cənub qonşularımızın ikili standartlar mövqeyindən çıxış etdiyini ortaya qoydu. Məsələn, İran rəsmiləri başqa vaxt gecə-gündüz bar-bar bağırır, hansısa bir xarici ölkə rəsmisinin Azərbaycana səfərini az qala fəlakət, təhlükə kimi qələmə verirlər. Amma nədənsə İran düz sərhədinə avropalılardan ibarət silahlı missiyanın gəlişini hələ də sükutla qarşılayır. Məsələ burasındadır ki, Aİ öz missiyasını mülki missiya adlandırsa da, onun artıq muzdlu hərbçilərdən ibarət olduğunu Azərbaycan açıq mətnlə bəyan edir. Maraqlıdır, sadə xarici diplomatı sərhədi yaxınlığında görəndə əndazəsini aşan İran rəsmiləri bu silahlı Aİ missiyasını niyə görməzdən gəlirlər? Yaxud, Rusiya Aİ missiyasının Ermənistanda yerləşdirilməsinə neqativ münasibətini gizlətməsə də, açıq-aydın onu regiondan sıxışdırıb çıxarmaq cəhdlərinə qarşı təsirli tədbirlər görmür. Missiyanın tərkibində 70-dən artıq Fransa jandarmeriyası üzvlərinin olması səbəbindən əslində bu missiya hərbi kontingent kimi qiymətləndirilməlidir. Bu, regiona hərbi konteksdə müdaxilədir. Məsələ burasındadır ki, Aİ iqtisadi birlik olduğuna görə, onun hər hansı ölkəyə hərbi missiya göndərmək səlahiyyəti yoxdur. Heç Avropa İttifaqının nizamnaməsində də bu məsələ əksini tapmayıb. Məhz bütün bunlar fonunda Azərbaycan Aİ missiyasından ciddi narazılığını ifadə edir. Görünən odur ki, sözdə Azərbaycan-Ermənistan yaxınlaşmasını arzulayan Avropa İttifaqı həm də bu prosesi pozmaqla məşğuldur. Hesab olunur ki, Aİ missiyası ləğv edilməli, Bakı və İrəvan arasında yaxınlaşmaya nail olmaq üçün ikitrəfli əsasda səylər genişləndirilməlidir.
Nahid SALAYEV
