Ailədaxili qəddar qətllər - niyə bu qədər qəddarlaşırıq?..
Son zamanlar Azərbaycanda sonu ölümlə nəticələnən ailə münaqişələrinin sayı günbəgün artmaqdadır. Dıqnaqarası qəhrəmanların öz həyat yoldaşlarını, övladlarını və eləcə də valideynlərini amansızlıqla qətlə yetirməsi cəmiyyətimizdə hələ də psixoloji problemlərin olduğundan xəbər verir.
Ötən həftə Kürdəmir rayonunun Şıxımlı kənd sakini, 1981-ci il təvəllüdlü İlham İsa oğlu Alıyev yaşadığı evdə anası, 1949-cu il təvəllüdlü Nəsibə Soltan qızı Aliyevayanı qətlə yetirib.
Ötən gün baş verən faciə isə insanları dəhşətə gətirib. 25 yaşlı Əhməd Əhmədov öz ailəsinin 5 üzvünü xüsusi amansızlıqla və qəsdən qətlə yetirib.
Maraqlıdır, ailə üzvlərini amansızlıqla öldürən Əhməd Əhmədovu qanunvericiliklə hansı cəzalar gözləyir? Şəxsin psixi problemləri olduğu təsdiqlənərsə, bu, mümkün hüquqi tədbirlərə hansı formada təsir edəcək? Ümumiyyətlə, ailədaxili qətllər niyə artır?
Şəmsəddin Əliyev: “Öz atasını, anasını, qardaşını, bacısını və onun körpəsini öldürən şəxs anlaqsız vəziyyətdə ola bilməz”
Kriminalist Şəmsəddin Əliyev “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, şəxs cinayət əməlini törədərkən cinayət məsuliyyətinə cəlb olunur: “Məlumdur ki, ötən gün baş vermis ailədaxili qətllə bağlı araşdırma başlanılıb, istintaq aparılır. Məsələ aidiyyəti qurumların nəzarətindədir. Onu da deyim ki, ailə üzvlərini qətlə yetirən Əhməd haqqında belə bir versiya yayılıb ki, bu şəxs 15 il öncə də xüsusi amansızlıqla kimisə qətlə yetirib. Ancaq anlaqsız vəziyyətdə olması əsas gətirilərək məsuliyyətdən yayınıb. Bu şəxs müəyyən saxta sənədlərlə tibbi arayış alaraq sürücülük vəsiqəsi alıb və taksi kimi fəaliyyət göstərib. Bütün bu faktlar istintaq zamanı araşdırılacaq”.
Ş.Əliyev hesab edir ki, öz atasını, anasını, qardaşını, bacısını və onun körpəsini öldürən şəxs anlaqsız vəziyyətdə ola bilməz: “O nə etdiyinin fərqində olub. Doğrudan da anlaqsız vəziyyətdə olsa idi valideynlərini və qardaşını öldürdükdən sonra bacısının evinə getməkdə çətinlik çəkərdi, o ünvanı tapa bilməzdi. Ancaq bu şəxsin sərbəst şəkildə bacısının ünvanına gəlib orda da çirkin niyyətinə nail olması onu göstərir ki, 25 yaşlı gənc anlaqlı vəziyyətdə olub. Psixoloji problemi olan şəxs bu cür planlı şəkildə cinayət törətmir”.
Kriminalistin sözlərinə görə, bütün mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının üzərinə vəzifələr qoyulmalıdır ki, belə ağır cinayətlər olmasın. Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən problemli ailələr öyrənilməli, doğuran səbəblər araşdırılmalıdır.
Əliməmməd Nuriyev: “Yaxınlarının gözünün qarşısında işgəncə ilə öldürmək qəsdən adamöldürmənin əlamətidir”
Hüquqşünas Əliməmməd Nuriyev bizimlə söhbətində bildirdi ki, Əhməd Əhmədov 14-20 il müddətinə və ya ömürlük həbs edilə bilər: “Ötən gün baş verən hadisə faciədir. Amansızlıqla törədilib. Cinayət Məcəlləsinin 122.2.4 maddəsinə görə, xüsusi amansızlıqla qəsdən adamöldürmədir. CM-in 122.2.7 maddəsi də nəzərə alınacaq. İki və daha çox şəxsi öldürüb. Yaxınlarının gözünün qarşısında işgəncə ilə öldürmək qəsdən adamöldürmənin əlamətidir. Əhməd Əhmədov törətdiyi hadisəni başa düşüb. Çünki fərqli vaxtlarda olub. Məqsədlərindən biri də elə amansızlıq olub. Vahid qəsddir. Bütün ailə üzvlərini qətlə yetirib. Xüsusi amansızlıqla adamöldürməyə görə qanunvericiliklə 14-20 il və ömürlük həbs edilə bilər. Hadisə ilə bağlı istintaq tədbirləri davam edir. Son qərar məhkəmə tərəfindən müəyyən ediləcək. Bu qədər şəxsin qətlə yetirilməsi dəhşətdir. Psixoloji durumu, şəxslərlə əvvəlki münasibətləri də nəzərə alınacaq. Bütün dəlillər toplanacaq”.
Könül İsmayılova: “Qəddar, empatiya qura bilməyənlər başqalarını öldürməyə qadirdir”
Psixoloq Könül İsmayılova “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, ailə üzvlərinə qarşı cinayət törətmək ağır bir haldır: "İnsan necə ağır vəziyyətə salınmalıdır ki, cinayət törətsin. Qısqanclıq nəticəsində, ailədə olan söz-söhbətə görə, namus üstündə kişilər arvadlarını öldürür. Adətən ailədaxili cinayətlər edən şəxslər paranoik olurlar. Etdiyi cinayətin nə dərəcədə ağır olduğunu dərk etmir, özlərində olmurlar. Azərbaycanda belə bir deyim var, "hirsli başda ağıl olmaz". İnsan özünü idarə edə bilmədikdə də cinayət törədir. Qəddar, empatiya qura bilməyənlər başqalarını öldürməyə qadirdir. Normal psixoloji durumu olan insanlar övladına, valideyninə, ailə üzvlərinə və körpə uşağa qıya bilməz. Məlumat üçün deyim ki, əsasən 4 tipdə olan insanlar ailədaxili cinayətlərə meylli olur. Ailə həyatının alınmadığını düşünən, həyatdan küsən insanlar. Belə qatillər hesab edir ki, ailə üzvləri onun arzuladığı ailə həyatını dağıtmaq üçün hər şey ediblər. Övladlar ataların göstərdiyi yol ilə getmir. Onun düzgün saydığı dini inanclara, dini görüşlərə əməl etmir, onun nümunəvi saydığı həyat tərzini sürmür, onun adətlərini alt-üst edirlər. İkinci tip özündən razı qatillərdir. Onlar həyatlarında baş verən bədbəxtlikdə başqa ailə üzvünü günahlandırırlar. Məsələn, həyatı uğursuz alınıb, istədiklərini həyata keçirə bilməyib və həyat yoldaşını öldürməklə uşaqlarının gözündə onu günahkar çıxarmaq istəyir. Boşandıqları üçün günahı arvadında görərək də onu qətlə yetirə bilərlər. Digər tip qatillərin şüuraltısında ailədəki maddi vəziyyətin yaxşı olması məhz onların ailəsi ilə bağlıdır. Əgər onun pulları qurtarırsa, bunda şüuraltı olaraq ailəsini günahlandırır. Paranoik şəxslər də ailə üzvlərini öldürməyə qadirdir. Belə insanlarda müəyyən qorxular olur. Onlar hər şeydən şübhələnir”.
Psixoloq son olaraq bildirdi ki, ailə üzvlərinizin problemlərini vaxtında, gec olmadan həll etməyə çalışın: “Belə olmadıqda, həmin şəxslərdə aqressiya çoxalır. Nəticədə, ailə daxilində baş verən cinayət hadisələri artır”.
Fatimə Hacıbəyli: “Bu cür aqressiv qətllərin kökündə ciddi sarsıntılar, uşaqlıq travmaları və çox az qisim də olsa, maddi problemlər dayanır”
“Vəfa” Sosial İctimai Birliyinin sədri, sosioloq Fatimə Hacıbəyli “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, bu cür aqressiv qətllərin kökündə ciddi sarsıntılar, uşaqlıq travmaları və çox az qisim də olsa, maddi problemlər dayanır: "Gənclərin şiddətə meyllənməsinin qarşısı alınmalıdır. Qanunlar burada güclü olmalıdır. Əks təqdirdə insanın şiddət törətmək həvəsi, bəhanələri artacaq. Problemli şəxs vaxtında müalicə olunmalıdır, valideynlər bunu gizlətməməlidir. Əgər Əhmədin valideyinləri vaxtında övladını dispanserə yatırdıb, onun müalicəsi ilə məşğul olsa idilər, bu gün həyatda olacaqdılar. Ancaq gizlətmək, düzələr deyib boş vermək böyük faciələrə səbəb olur”.
Günel CƏLİLOVA
