Qeyri-neft ixracımızın bunca azalması yaxşı hadisə deyil...
Fikrət Yusifov: “Bu, real sektordan ixracımızın fiziki həcminin azalması anlamına gəlməməlidi”
Bu ilin yanvarında Azərbaycanın qeyri-neft sektoru üzrə ixracı 22% azalıb. Bu ilin yanvar ayı ərzində Azərbaycanın ümumi ixracı 1,8 milyard dollar olub. Ümumi ixracın 222 milyon dolları və ya 12,3%-i qeyri-neft sektorunun payına düşüb.
Əvvəlki ilin yanvar ayı ilə müqayisədə bu ilin yanvar ayında qeyri-neft sektoru üzrə ixrac 22% azalıb. Belə ki, 2023-cü ilin yanvar ayında qeyri-neft ixracı 284,5 milyon dollar olub.
Qeyd edək ki, bu ilin yanvar ayı ərzində yeyinti məhsulları üzrə ixrac ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 9,5% artaraq 64,3 milyon dollardan 70,4 milyon dollara, qeyri-yeyinti məhsulları üzrə ixrac isə 31,1% azalaraq 220,2 milyon dollardan 151,6 milyon dollara düşüb.
Bu sahədə ixrac artmaq əvəzinə, əksinə azalır. Nə baş verir?
“Azalma dünya bazarlarında bir sıra məhsulların qiymətlərində ucuzlaşmaların qeydə alınması ilə əlaqəlidir”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən sabiq maliyyə naziri, professor Fikrət Yusifov belə vəziyyətin yaranmasını bir sıra amillərlə əlaqələndirdi: “Azərbaycan iqtisadiyyatının qeyri-neft sektoru son illər ərzində sürətlə inkişaf edir. Bu gün ümumi iqtisadiyyatımızın az qala 2/3-si real sektorun payına düşür və bu göstərici ildən-ilə daha da artır. İqtisadiyyatın strukturunda real sektorun xeyrinə baş verən bu dəyişikliklər iqtisadiyyatımızın inkişaf konsepsiyasına - onun fəlsəfəsinə tam uyğundur. Ölkə iqtisadiyyatının real sektorunun yüksələn xətlə inkişafını xarakterizə edən ən əsas keyfiyyət göstəricilərindən biri qeyri-neft sektorundan ixracın həcminin sürətlə artmasııdr. Neft erasının yekunlaşmağa döğru getdiyi indiki dönəmdə bu olduqca vacib tendensiyadır. Real sektordan məhsul ixracı hesabına ölkəyə 2023-cü ildə 3 milyard 348 milyon dollar həcmində vəsaitlərin daxil olması təmin edilib. Müqayisə üçün deyək ki, 2013-cü ildə, yəni on il öncə, qeyri-neft sektorundan ixracın həcmi cəmi 1 milyard 773 milyon dollar olub. On il ərzində iqtisadiyyatının tən yarısı neftlə bağlı olan bir ölkədə qeyri-neft sektorundan ixracın həcminin 90%-ə qədər artması uğurlu bir nəticə kimi dəyərləndirilməlidi. Cari ilin yanvar ayında keçən ilin eyni dövrü ilə müqaisədə qeyri-neft ixracının həcmində baş verən azalmaların səbəbi isə ümumilikdə real sektordan ixracımızın fiziki həcminin azalması anlamına gəlməməlidi. Bu dövrdə fiziki olaraq məhsul ixracında hər hansı bir geriləmə qeydə alınmayıb. Dəyər ifadəsində ixracın azalması kimi gördüklərimiz isə ilk növbədə dünya bazarlarında bir sıra məhsulların qiymətlərində ucuzlaşmaların qeydə alınması ilə əlaqələndirilməlidi. Əslində bir-iki və ya üç ayda dünya bazarlarında qiymətlərdə baş verən oynamalara söykənərək hər hansı bir proqnoz vermək düzgün deyil. Çünkü həmin bazarlarda bu ay enən qiymətlər növbəti ayda dünya siyasi müstəvisində baş verəcək hər hansı qəfil hadisə fonunda yenidən kəskin bahalaşa bilər. Yəni son bir ayda ixracımızın dəyər ifadəsində azalmasına anlayışlı yanaşmaq lazımdır. Əsas olan odur ki, Azərbaycan hökumətinin real sektordan ixracın həcminin artırılması istiqamətində apardığı işlər artıq ciddi nəticələr əldə etməyə imkan verir”.
Vidadi ORDAHALLI
