Bala dərdi Vətən «asudəliyi»dir
...Cismani həyat hər kəsin əbədiyyət yolçuluğudur deyə, bir gün doğulan insanın bir gün öləcəyi fərqindəyik. Amma elə insanlar var ki, məsələn, Musa və Tural kimi, ölmək üçün yox, yaşamaq və yaşatmaq üçün doğulurlar.
Belələri cismən bizdən ayrılır, əbədi olaraq isə ürəklərimizdə məskən salırlar…
Rəssam, bir şəkil çək
Rəssam, bir şəkil çək, orda
Nə ağ, nə də qara olsun.
Elə çəkmə, şəhid dağı
Ürəklərdə yara olsun.
Toy sədası düşsün dilə,
Xonçalarda noğulu çək.
Musa kimi qəhrəmanı,
Tural kimi oğulu çək.
İki qardaş - iki tale,
Sən də iki şam göstər ha.
Yarımçıqdı bu ömürlər,
Sən bütöv çək, tam göstər ha.
Musa-Tural qardaşları
Zəmanətdi bu Vətənə.
Hər qardaşdan iki uşaq
Əmanətdi bu Vətənə.
Rəssam, götür fırçanı, gör,
Necə dözür can bu dərdə.
Şəhid dağı çəkə-çəkə
Sən də alış, yan bu dərdə.
Rəng səndədi, fırça səndə,
Bütün eli - əyalı çək.
Şəhid adı uca addı,
Nə çəkirsən, həyalı çək.
Musa da gənc, Tural da gənc,
Bulud kimi çaxaq görək.
Üç ildi şəkil çəkirsən,
Nə çəkmisən, baxaq görək.
Rəssam, bir şəkil çək, orda
Nə ağ, nə də qara olsun.
Elə çəkmə, şəhid dağı
Ürəklərdə yara olsun...
Bu şeir Musa və Tural qardaşlarının adına verilmiş küçədə ilham mayamdan süzülüb gəldi. Şeiri içimdə pıçıldadım. Deyib qurtarana qədər də gözlərimi şəhid qardaşlardan çəkmədim (daha doğrusu, çəkə bilmədim). Günəşin üfüq xəttinə əyilən ilıq şüaları sanki bunu duydu, havadakı hərarət qismən artdı...
***
Çox vaxt bizə elə gəlir ki, təsadüf həyatın əsas prinsipidir. Əslində isə həyat təsadüfi sıçrayışın yox, zəruri münasibətin predmetidir. Sadə dildə belə anlayaq ki, həyatda təsadüf deyilən şey yoxdur, yalnız zərurət var. Əgər (bir-birini tanıyan) iki şəxs uzun illərdən sonra haradasa qarşı-qarşıya gəlir(lər)sə, bu, təsadüf deyil, zərurətdir.
Zərurət anlayışını “nə vaxtsa olacaq, nə vaxtsa baş verəcək hadisə” hesab edək. O zaman təsadüfün zəruri olmadığı ortaya çıxacaq. Qısaca, insanın həyatında (bu gün, ya sabah) baş verəcək heç bir şey təsadüf deyil. Bu mənada, Musa və Tural qardaşlarının (hələ idmançı ikən belə) qurduqları xəyallar, illər sonra Vətən uğrunda qəhrəmanlıqla həlak olmaları, bu gün də xalqın istəkli övladlarına çevrilmələri zərurətdir. Zərurət budur: onların (hər ikisinin) alnında şəhidlik nişanı var idi və həyat bu pünhan məqamı (vaxtı çatanda) aydın tərzdə göstərdi...
Növbəti görüşümüzdə Nəhayət xanım da hər iki oğlunun bir müharibədə şəhid olmasını təsadüf deyil, zərurət hesab etdi...
Sonra dedi ki, Musa və Tural idmana (da) məxsusi maraq göstərirdilər... Biz də dərhal onlardakı çevikliyi, fəal münasibəti və s. idmana olan bağlılıqla əlaqələndirdik.
Arada (qəfildən) bir neçə dəqiqəlik susqunluq hökm sürdü, sonra Nəhayət xanım dedi:
- Hər iki qardaş idmanın otüstü xokkey növü üzrə yarışlarda qızıl medallara layiq görülüblər... İdmanın bü növünü çox xoşlayırdılar... Sinələrindən qızıl medallar asılanda xüsusi bir çöhrəyə dolurdular. Elə bilirdim, balalarımın üzünə mələk surəti enib...
Yəni hər iki qardaş idmançı kimi də cəmiyyətin sevimli üzvləri olublar...
Xalqımızın (bu gün) tarixi anlar yaşaması, illərdir şəhid qanı ilə suvarılan torpaqlarımızın (qısa müddətdə) azad edilməsi, müharibə dəhşətləri, qanlı-qadalı günlər, şəhidlərimiz və s.-də öz-özlüyündə bir zərurətdir.
Həmçinin, Qarabağda üçrəngli bayrağımızın ucaldılması, bütün ərazilərimizə Müzəffər Azərbaycan Ordusunun nəzarət etməsi (bir) zərurət haqqıdır.
Təsadüfə inananlar üçün həyat yanlış bir təəssürat, yaşadıqlarımızı və nə vaxtsa baş verəcəkləri zərurət hesab edənlər üçün isə (həyat) bir gerçəkdir. Torpaqlarımız uğrunda canlarından keçən bütün şəhidlərimiz, o cümlədən, Musa və Tural qardaşları bu gerçəyin içindədir...
***
Şəhid ömrü tarixin həyat səhifəsidir. Həyat da bütün istiqamətlərini insan amili üzərində qurur. İnsanın işi isə Vətən uğrunda həlak olanların xatirəsini əbədiləşdirməkdir. Bizim də bu istiqamətdə gördüyümüz ardıcıl işlər təqdirəlayiq hal hesab olunmalıdır. Çünki biz də bütün addımlarımızı Vətən naminə atdıq (bu addımın üzərində araşdırma, axtarış işləri kimi mühüm vəzifələr var). Anladıq ki, nəşrə hazırladığımız «Gəl, birlikdə köçək dünyadan» adlı kitabda iki Azərbaycan övladının taleyi qabarır. Bu kitabın, yaralı quş kimi çırpınan səhifələrindən şəkil-şəkil insanların işıqlı baxışları, onlara ağlayan anaların iç deşən hayqırtıları boylanır. Bu səhifələrdə bir hicran anı, bir həsrət ləngəri püskürür. Bu səhifələrin kədərli qəlbində daşlaşmış tarix, salnaməyə çevrilmiş həyat çalarları var. Burada vəhşətlərə məruz qalmış insan əzablarının son çığırtıları əks-səda verir; o əzablara aludə olan cəmiyyətin soy-kökündən gələn böyük bir ağayanalıq diqqət çəkir.
Biz bu kitabı şəhid qardaşlara ehtiram nümunəsi kimi qələmə aldıq. Missiyamız budur; xalqımızın əzmini, Vətən məhəbbətini tarixin parlaq səhifələrinə çevirən oğullara sonsuz minnətdarlıq və bu ali hissi yetişən nəsillərə aşılamaq...
***
Haqq sözdür; Əməli iş gerçək məsuliyyətdir. Ölkəmizdə aparılan sağlam, uğurlu siyasət də bu prosesi özündə ehtiva edir. Bunun əməl şəklində təzahürü isə sabahlarımıza inamı möhkəmləndirir. Əlbəttə, insan diqqətində birgəliyin ən ümdə məsələlərdən olması çox yaxşı haldır. Bu, çətin anda da, xoş gündə də bir olmaq zərurətidir...
İctimai həyatın aparıcı qüvvəsi İNSANdır. O insan ki, bir-birindən müəyyən mənada tale müxtəlifliyi ilə fərqlənir. Zaman həmişə belə insanların ağlı, zəkası, gücü və qüdrəti ilə tərəqqi edib. Heç şübhəsiz, gənc yaşlarından özlərini Vətən uğrunda fəda edən, üçrəngli bayrağımızın Qarabağda dalğalanmasında rolu olan Mingəçevir cəngavərləri Musa və Tural qardaşları da həqiqətin bütün təbəqələrdə ali missiya daşıdığını sübut etdilər. Zəhmətkeş ailənin, çöhrələri daim təbəssüm işığında parıldayan iki nurlu insanın – Tapdıq ata və Nəhayət ananın övladları olan bu qeyrət mücəssəmələri əsl şəxsiyyət olmağı bacardılar. Onlar öz zəkalarını Vətən naminə «xərclədilər», müstəqil Azərbaycanımızın bütövlüyü uğrunda gərgin əmək sərf etdilər. Sevindirici haldır ki, bu gün də onların həyat kredosu yurda məhəbbət, xalqa və dövlətə sədaqət hissi ilə təzahür edir.
Biz həmişə doğru qənaətdə olmuşuq: həqiqətən sıravi vətəndaşın böyük şərəf sahibinə çevrilməsi bir insanın bütöv tale yazısını oxumaq qədər çətindir. Məsələn, alim olmaq istəyən şəxs həyatı pillə-pillə keçir; oxuyur, araşdırır, elmi sahələrdə təcrübə toplayır, xülasə, ömrünün böyük hissəsini bu işə sərf edir, nəhayət elmi ad alır. Şəhid isə illərin deyil, bir anın içində şəhadətə yüksəlir, şərəf-şan yiyəsi olur. Musa və Tural qardaşlarının da şəhadəti bir an məsələsidir. Bir göz qırpımında onlar qeyrət silahlarına sarılıb düşmənə sipər oldular. Əlbəttə, bu qəhrəmanlıq Vətən üçün idi, xalqımız üçün, gələcək nəsillər üçün idi... Hər iki qardaş bu şərəfi hələ dadmamışdan Vətən məhəbbəti ilə süslənmişdilər. Bu istəyi onlara Allah, bir də ki, tərbiyə aldıqları ata və ana vermişdi. Belə olmasaydı, onlar gənclərə örnək ola bilməzdilər.
Nə xoş ki, bu qəhrəmanlığın bütün istiqamətlərdə aydın və dəqiq sərhədləri var...
***
Sağlam düşüncə, pak əməl milli dövlətçilik işi, milli dövlət quruculuğu üçün xarakterik nüanslardır. Bu prosesi hər kəs öz üzərinə götürdüyü məsuliyyətlə diqtə edir. Ünvanlarına bütün ömrümüz boyu fövqəl sözlər deyəcəyimiz Musa və Tural qardaşları bu şərəfi Vətənə can fəda etməklə təqdir etdilər. Əbəs yerə deyil ki, onlar bu gün çox böyük ad daşıyır - şərəfli insan, ölməz şəhid adı. Elə bir ad ki, nə qədər Azərbaycan var, o ad da olacaq.
Musa və Tural qardaşları Vətənin etimadını əminliklə doğrultdular, çünki üzərlərinə düşən məsuliyyəti dərindən dərk edirdilər. Necə ki, zəhmət adamı gördüyü işlərdən zövq alır, onlar da eynən bu tərzdə Vətən uğrundakı şərəflərini bir borc hesab etdilər, bayrağımızı bir gül kimi qoxladılar, Zəfər şərbəti içən oğullara dayaq oldular. Buna görə onlar daim dərin hörmətə, xüsusi alqışa layiq olacaqlar.
Bu gün Mingəçevirdə balacadan böyüyə hər kəs Musa və Tural qardaşlarına sonsuz etimad göstərir. Bu qeyrət simvollarının həyat və döyüş yolu (əlbəttə) bir kitaba sığmaz.
Musa və Tural qardaşlarının valideynləri Tapdıq ata və Nəhayət ana həyatlarının ən çətin anlarını səbr və təmkinlə mühafizə edə biliblər. Onların – onlar kimi mayası halal insanların öyüd-nəsihət verdiyi uşaqlar təbii ki, şəhadət şərbəti içməyi özlərinə şərəf bilirlər.
Artıq Musa və Tural qardaşlarının da həyatları bir kitabdır. Onlar da (hamı kimi) öz ömürlərini bir kitab kimi oxudular. Bu ömrü səhifə-səhifə yaşadılar və kitab qədər, su qədər möhtəşəm ömür qazandılar. Tam səmimiyyətlə deyə bilərik ki, onların davranışları, hörmət və nüfuzları sevə-sevə oxuduqları kitab ömürlərinin aydın zərrələridir. Onlar Allahın verdiyi canı özlərindən, ailələrindən, övladlarından da çox Vətən üçün fəda etdilər. Onlar ən qaynar, ən çılğın və ən sürətli çağlarını olduqca mühüm və məsuliyyətli bir işə - torpaqlarımızın azadlığına sərf etdilər, böyük və vacib ictimai uğurlara, Qələbə kitabına imza atdılar.
Azərbaycan xalqı fədakar insanlarını həmişə uca tutur. Uşaq yaşlarından fədakar, əməksevər, gerçək vətənpərvər qardaşlar Musa və Turala göstərilən diqqət və hörmət də elə bu prosesdən qaynaqlanır. Bunu həm də onlara göstərilən insan sevgisinin ovqatı ilə isbat etmək mümkündür. Bu, şəhid qardaşların, onların valideynlərinin və övladlarının Vətən qarşısındakı məsuliyyətini bir qədər də artırır. Musa və Tural daxili əməlləri və zahiri fəaliyyətləri ilə (hər kəs üçün) bu statusa sahib çıxıblar. Onların şəxsiyyət adı da məhz bu ucalığın təntənəsidir.
Musa və Tural qardaşları haqqında günlərlə danışmaq, yazmaq olar. Cəsarətli, mərd, mübariz insan idilər. Bu, onların üzərlərində daşıdıqları ictimai vəzifənin məsuliyyəti idi. Bu, insanların onlara sonsuz ehtiramını büruzə verir.
(Ardı var)
Hikmət Məlikzadə
