Gürcü ekspertdən 7 fevral seçkiləri ilə bağlı olduqca maraqlı fikirlər...
Gürcü ekspert və aparıcı Georgi Saralidze Azərbaycanda növbədənkənar prezident seçkilərinin keçirilməsinin səbəblərini açıqlayıb və onların nəticələrini təhlil edib. O qeyd edib ki, fevralın 7-də Azərbaycanda keçirilən səsvermənin nəticəsi vətəndaşların bu illər ərzində prezident İlham Əliyevin simasında liderə öz səslərini vermək üçün seçki məntəqələrinə gedərkən gözlənilən nəticə oldu.
Georgi Saralidze ilk növbədə Azərbaycanda seçkilərin vaxtından bir il əvvəl keçirilməsinin səbəblərini açıqlayıb: “Azərbaycanın yenidən seçilmiş prezidentinin özünün açıqladığı rəsmi versiyaya görə, respublika öz tarixinin çox mühüm mərhələsini başa vurub, Azərbaycan ərazi bütövlüyünü bərpa edib. İndi yeni mərhələ başlayır və seçkilər keçirilməlidir ki, ərazi bütövlüyünün bərpası seçkidə də öz əksini tapsın. Bu fonda prezident dirçəliş və quruculuqla indi tam məşğul ola bilər.
Bundan başqa, 2024-cü ilin fevralı xarici siyasət baxımından seçkilər üçün ən yaxşı vaxtdır. "Mən bunu azərbaycanlı politoloqlarla bölüşdüm - onlar mənim versiyamı təkzib etmədilər, amma xüsusilə də dəstəkləmədilər. Yeri gəlmişkən, seçkilərə Avropa İttifaqından müşahidəçilər gəlməyib, lakin Braziliya, Vyetnam, Cənubi Koreya, Yaponiyadan müşahidəçilər olub. Müxtəlif ölkələrdən çoxlu müşahidəçilər, o cümlədən Rusiyadan deputat Leonid Kalaşnikovun başçılıq etdiyi kifayət qədər böyük nümayəndə heyəti var idi. Seçkilərə xeyli jurnalist gəldi. Macarıstandan olan jurnalistlərlə danışdım, səhv etmirəmsə, bu, müşahidəçi göndərən yeganə Avropa ölkəsi idi. Onlar dedilər ki, heç vaxt belə bir seçki görməyiblər. Çünki bu seçki həm də bir bayram idi. Hər yerdə rəqslər, mahnılar, milli yüksəliş duyğusu var idi”. Georgi Saralidze vurğulayıb ki, prezident seçkiləri həqiqətən də Azərbaycan üçün əlamətdar hadisəyə çevrilib: “30 il ərzində ölkə ərazi problemlərinin olması hissi ilə yaşadı, hər yerdə bu haqda danışıldı. Bu mövzu həm Azərbaycanda, həm də Ermənistanda 1-ci mövzu idi. Szeçkilərdə İlham Əliyevin qələbəsinin qaçılmaz olduğunu hamı bilirdi. Hər şey sakit, kifayət qədər böyük seçici fəallığı ilə keçdi və nəticə, mənim fikrimcə, tamamilə əvvəlcədən müəyyən edilmişdi. Həqiqətən, İlham Əliyev indi azərbaycanlılar üçün ümummilli liderdir. O, Azərbaycanın qarşısında duran əsas vəzifəni həll edən ümummilli liderdir. 1994-cü ildə atəşkəs başladı. Azərbaycanlı politoloqlardan biri dedi ki, bəli, bizim problemlərimiz var, amma prezidentin gördüyü işlərin fonunda hər şey dəyişib. İndi Azərbaycan öz ərazisinin 20%-ni sıfırdan bərpa etməli olacaq. Müharibədən dərhal sonra mən döyüşən bu ərazilərə gəldim, erməni qoşunları döyüşmədən oradan çıxdılar. Çəkiliş qrupumla bir neçə gün orada olduq. Damı olan bir bina görmədim, hər yer yanmış torpaq idi. Heç nə - nə işıq, nə yol, nə kommunikasiya, nə yaşayış binaları. İndi Azərbaycanda bu cür torpaqların 20%-i var”.
Georgi Saralidze qeyd edir ki, Qarabağsız Azərbaycanın qazlaşma dərəcəsi 98%, bu ərazilərdə isə sıfır səviyyəsində idi: “Bu, ölkə üçün böyük problemdir, böyük maliyyə, insan və idarəetmə resursları olmalıdır. Bu çağırışdır, lakin digər tərəfdən birləşdirici və hətta ruhlandırıcı amildir”. Asiya Parlament Assambleyasının müşahidə missiyasının rəhbəri Məhəmməd Reza Məcidi də prezident seçkilərinin yüksək səviyyədə keçirilməsinin şahidi olduqlarını deyib. Assambleyanın üzvü İlyas Topsakal isə qeyd edib ki, Bakıda 6 dairədə, regionlarda isə bir neçə məntəqədə müşahidələr aparıblar: “Azərbaycandakı seçkilərin təhlükəsizlik baxımından dünyada ən yüksək səviyyədə baş tutmuş seçki prosesi olduğunu deyə bilərik. Seçki prosesini aparan texniki işçilərin də prosesə çox yaxşı səviyyədə hazırlaşdığını müşahidə etdik. Səslərin sayılması prosesində də iştirak etmişik. Bu prosesdə prezident İlham Əliyevin çox böyük sayda səs qazandığının şahidi olduq. Bu, demokratiya baxımından böyük uğurdur”. İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı da Azərbaycanda keçirilən növbədənkənar prezident seçkiləri ilə bağlı bəyanat yayıb. Bəyanatda deyilir: "Azərbaycan hökumətinin dəvəti ilə 2024-cü il fevralın 7-də Azərbaycanda keçirilmiş növbədənkənar prezident seçkilərini izləmək üçün İƏT Baş Katibliyinin yüksək səlahiyyətli müşahidəçi heyəti göndərilib. Seçkilər ölkənin hər yerində keçirilib. İƏT heyəti seçkilərin hər üç mərhələsini - səsvermədən öncə hazırlığı, səsvermə gününü və səslərin sayılmasını - müşahidə edib. Heyət həmçinin aidiyyəti qurum və partiyalarla görüşüb və səsvermənin gedişi ilə bağlı məlumat alıb. İƏT heyəti monitorinq funksiyalarını yekunlaşdıraraq seçki prosesinin şəffaf, azad və mütəşəkkil şəraitdə, seçicilərin siyasi və vətəndaş hüquqlarından istifadə etmək üçün yüksək fəallığı ilə keçirildiyini qeyd edib”. Georgi Saralidze bildirir ki, seçkiləri izləyənlərin hamısı prosesin yüksək səviyyədə baş tutduğunu etiraf edir. O, bu seçkilərin Azərbaycan üçün mühüm önəm daşıdığını, ölkənin inkişafında yeni mərhələyə səbəb olacağını qeyd edir.
Samirə SƏFƏROVA
