Beynəlxalq müşahidəçilər seçkiyə kölgə salanları alt-üst etdi...
Azərbaycanda keçirilən növbədənkənar prezident seçkilərinin yüksək səviyyədə təşkili ölkəmizzə qarşı olan qüvvələri məyus edib. Belə qüvvələrin mövqeyinə nəzər saldıqda onların seçkilərlə bağlı hansısa fakta söykənən iradlarını bildirməyə çalışdıqları müşahidə edilir. Əslində, bunlar da irad deyil, sadəcə böhtanlardır.
Anti-Azərbaycan qüvvələrin təsir dairəsində olan media vasitələri seçkilərdə pozuntuların olduğunu iddia etsələr də, bu xüsusda hansısa konkret fakt göstərə bilmirlər. Amma seçkilərin gedişini izləyən beynəlxalq müşahidəçilərin mövqeyi tamam fərqli mənzərəni üzə çıxarır. Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament Assambleyasının (QDİƏT PA) müşahidə missiyasının üzvü, Gürcüstan parlamentinin üzvü Ramaz Nikolaişvili seçkilərlə bağlı monitorinqin yekunlarına dair qeyd edir: “Azərbaycanda keçirilən növbədənkənar prezident seçkiləri çox yüksək səviyyədə təşkil olunub, bu uğur münasibətilə ölkə hökumətini təbrik edirik. Biz təkcə Azərbaycanda deyil, digər ölkələrdə də bir çox seçkilərin monitorinqini aparmışıq. Qeyd etmək istərdim ki, Azərbaycanda seçkilər texniki baxımdan ən uğurlu təşkil olunmuş seçkilərdən biri idi. Hər bir seçki məntəqəsində buna əmin olduq”. Ramaz Nikolaişvili prezident İlham Əliyevi regionun lideri olaraq gördüyünü açıqlayıb: “İstərdim ki, Azərbaycan xalqı onun etdiklərini yüksək səviyyədə dəyərləndirsin. İstərdim, bizim ölkəmizdə də belə lider olsun. Hətta deyim ki, imkanım olsaydı, səsimi ona verərdim”. GUAM-ın baş katibi Altay Əfəndiyev seçki barədə qeyd edir: “Seçkilər milli qanunvericiliyə uyğun həyata keçirilib, MSK seçki prosesini düzgün qurub, seçki tam şəffaf formada baş tutub. Seçicilərlə bağlı isə onu deyim ki, səsvermə prosesi azad seçki hüququna əsaslanan formada həyata keçirilib. Ümumilikdə, bizim qrup tərəfindən hər hansısa bir qanun pozuntusu və şikayət qeydə alınmayıb”.
Azərbaycanda keçirilən növbədənkənar prezident seçkisini müşahidə edən Gürcüstan nümayəndə heyətinin rəhbəri, parlamentin vitse-spikeri Arçil Talakvadzenin də mövqeyi çox maraqlıdır: “İlkin müşahidələrimiz odur ki, seçicilərin iştirakı, fəallığı yüksək idi, səsvermə prosesinin bütün detallarına, qaydalarına əməl olundu. Səsvermə mühiti, məntəqələrdəki ab-hava çox sakit, mülayim idi. Biz beynəlxalq müşahidəçilərin səsvermə məntəqələrinə getdiyini, medianın fəal iştirakını qeydə aldıq”. O qeyd edib ki, media işçilərinin seçki məntəqələrinə çıxışı təmin olunub: “Yekun olaraq deyə bilərik ki, seçki prosesi yüksək səviyyədə təşkil olunub. Seçici fəallığı yüksək idi, mühit sakit idi, səsvermə qaydalarına əməl olunub, seçicilər seçki hüququndan bəhrələnib. Bu, Azərbaycan seçkiləri tarixində əlamətdar seçkidir. Bunu vətəndaşlar da bildirib, onlar deyib ki, tarixi seçkini yaşayırlar. Vətəndaşlar ilk dəfə olaraq Azərbaycanın ərazi bütövlüyü təmin olunduqdan sonra bütün ölkə ərazisində seçki hüquqlarından bəhrələniblər. Gürcüstan Azərbaycanın demokratik gələcəyini və dayanıqlı sülhü dəstəkləyir. Bu istiqamətdə biz Gürcüstan olaraq Azərbaycanla əməkdaşlığımıza hazırıq”. Beynəlxalq Parlamentarilər Konqresinin üzvü Soro Fobeh isə bildirir: “Müşahidə apardığımız bütün seçki məntəqələrində bizi çox yaxşı münasibətlə qarşıladılar və ünvanladığımız bütün suallara dolğun cavab verdilər. Seçki məntəqələrində beynəlxalq müşahidəçilərin fəaliyyəti üçün rahat şərait yaradılıb. Bizi burada qonaqpərvərliklə qarşıladılar. Bu, çox müsbət haldır və bunu dünyanın hər yerində görmək mümkün deyil. Həmçinin xüsusilə qeyd etmək istəyirəm ki, seçicilər nizam-intizamla, qaydalara riayət edərək səsvermədə iştirak etdilər“. Beynəlxalq Parlamentarilər Konqresinin daha bir beynəlxalq müşahidəçisi Barri Asmaou bildirib ki, səsvermə zamanı konfliktə rast gəlməyiblər: "Seçkilərdə çox yüksək səviyyədə ictimai iştirakçılıq müşahidə etdik. Məntəqələrdə seçicilərin aktivliyini gördük”. O, seçkilərdə əhalinin inklüziv təbəqəsinin iştirakının xüsusilə nəzərə alındığını deyib: "Səsvermə üçün məntəqəyə yaxınlaşa bilməyən fiziki məhdudiyyətli və yaşlı əhali üçün kiçik qutuların olduğunu, nümayəndələr tərəfindən həmin qutuların evlərə daşındığını müşahidə etdim. Bununla yanaşı, yaşlı insanların məntəqələrə də yaxınlaşaraq səs verdiklərini gördük. Gənclərin məntəqələrə gələrək vətənpərvərlik hissələrini səsvermədə iştirakla ifadə etmələri, eyni zamanda, azyaşlıların valideynlərini müşayiət edərək məntəqələrə gəlməsi də diqqətimi çəkən məqamlardan oldu“. Ümumiyyətlə, müşahidəçilərin az qala hamısı eyni mövqedədir. MDB baş katibi Sergey Lebedev bu fonda dünyada da Azərbaycandakı seçkilərə layiqli qiymət verilməsinin vacibliyini bildirir. Bakıda bir sıra seçki məntəqələrində olan Lebedev deyib ki, səsvermə insanların böyük fəallığı ilə keçirilib: “Seçkilərdən əvvəl çox böyük hazırlıq işləri aparılıb. Son iki ayda MSK və dairə seçki komissiyaları həm Bakıda, həm də regionlarda prosesin bütün iştirakçıları üçün treninqlər təşkil ediblər. İnsanlara seçicilərlə necə davranmaq, səsvermənin gedişini necə izləmək öyrədilib. Bu iş hədər getmədi, bunu bütün seçki məntəqələrində aydın şəkildə təşkil olunmuş səsvermə sübut edir. Qərb müşahidəçilərinin bir neçə il əvvəl verdiyi tövsiyələrə görə, bir çox seçki məntəqələrində videomüşahidə sistemləri quraşdırılıb, üstəlik, girişdə seçicilər “görünməz mürəkkəblə” qeydə alınır. Bu, bəzi şəxslərin yenidən səs verməsinin qarşısını almağa kömək edir. Biz hələ ölkəyə gəlməmişdən Azərbaycan Respublikasının seçki qanunvericiliyini təhlil etməyə başlamışıq və Azərbaycanın Seçki Məcəlləsinə bəzi müsbət dəyişikliklərin edildiyini görmüşük. Biz namizədlərin irəli sürülməsi, onların qeydə alınması prosesini təhlil etdik və seçkilərin müsabiqə əsasında, yeddi namizədin iştirak etdiyi faktını qeydə aldıq. Namizədlərin tərcümeyi-hallarının təhlili göstərir ki, bunlar hamısı sanballı, bir-iki ali təhsilli, müəyyən təcrübəyə malik insanlardır ki, bu da seçki kampaniyasında iştirak etmək üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir”. MDB Baş katibinin sözlərinə görə, bütün namizədlərə bərabər imkanlar verilib: “ATƏT, ŞƏT, TDT-dən xeyli sayda beynəlxalq müşahidəçinin gəlməsi onu göstərir ki, Azərbaycanda seçkilərə çox böyük maraq var. Biz həqiqətən ümid edirik ki, təkcə MDB ölkələrindən olan müşahidəçilər deyil, digərləri də Azərbaycanda keçirilən seçkilərə obyektiv qiymət verəcəklər”. Bütün bunlar seçkilərə xələl gətirmək istəyənlərin mövqeyini alt-üst edir.
Nahid SALAYEV
