Azərbaycan AŞPA-ya konkret vaxt verdi...

Bu günlərdə Prezident İlham Əliyev Parlamentlərarası İttifaqın Baş katibi Martin Çunqonqu qəbul edərkən, ölkəmizlə Avropa Şurası Parlament Assambleyası (AŞPA) arasında indiki münasibətlər barədə də maraqlı fikirlər səsləndirdi. 

Avropa Şurası Parlament Assambleyasında anti-Azərbaycan xarakteri daşıyan və Azərbaycan nümayəndə heyətinin etimadnaməsinin ratifikasiya edilməməsi ilə bağlı azlıq olan bir qrupun təşəbbüsünün dialoqa xidmət etmədiyini vurğulayaraq bildirdi ki, bu, ümumiyyətlə, parlament platformasının ənənələri ilə ziddiyyət təşkil edir. Azərbaycan nümayəndə heyətinin hüquqlarının bərpa edilməli olduğunu deyən dövlət başçısı diqqətə çatdırdı ki, Azərbaycan nümayəndə heyətinin hüquqları bərpa olunmayacağı təqdirdə, Azərbaycan tərəfindən də Avropa Şurası və Avropa İnsan Haqları Məhkəməsində iştirak məsələsinə yenidən baxılacaq.

Məhz belə bir vaxtda yayılan məlumata əsasən, Azərbaycan tərəfi Avropa Şurası və İnsan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsindən çıxmaq məsələsinə baxır. Bu barədə “report”a diplomatik mənbələrdən məlumat verilib. Bildirilib ki, Avropa Şurası Parlament Assambleyası ilin sonunadək Azərbaycana qarşı ədalətli mövqe ortaya qoymasa, rəsmi Bakı bu iki qurumdan çıxmaq barədə qərar qəbul edə və addımlar ata bilər. Qeyd edək ki, Azərbaycan 2001-ci ildə Avropa Şurasının və AŞPA-nın tamhüquqlu üzvü olub. Bəzi avropalı parlamentarilər yanvarın 24-də AŞPA-dakı Azərbaycan nümayəndə heyətinin səlahiyyətlərini sual altına alaraq, nümayəndə heyətinə qarşı ağlasığmaz ittihamlarla çıxış ediblər. Bunu nəzərə alaraq Azərbaycan nümayəndə heyəti AŞPA-da geniş, ətraflı bəyanat yayıb. Parlament Assambleyasında mövcud olan dözülməz irqçilik, Azərbaycanofobiya və İslamofobiya mühiti fonunda Azərbaycan nümayəndə heyəti AŞPA ilə əməkdaşlığı və təşkilatda iştirakını qeyri-müəyyən müddətə dayandırmaq qərarına gəlib. Nümayəndə heyəti bəyanatı səsləndirəndən sonra məkanı tərk edib. Onu da qeyd edək ki, Avropa Şurasından çıxmaq üçün üzv dövlət Avropa Şurasının Nizamnaməsini ləğv etməlidir. Belə ki, London Müqaviləsi kimi də tanınan Avropa Şurasının Nizamnaməsinə görə, üzv dövlətin qurumdan iki yolla çıxması mümkündür: bunlar ya Şuradan çıxmaq və ya Şuradakı üzvlüyü dondurmaqdan ibarətdir. Avropa Şurasının üzvü qurumun baş katibinə təşkilatda çıxmaq barədə niyyətini bildirən rəsmi məlumat verməlidir. Bu ərizə maliyyə ilinin ilk doqquz ayı ərzində verildiyi təqdirdə ilin sonunda qərar qüvvəyə minir. Avropa Şurasından çıxmaq üçün digər prosedur Nizamnamənin 3-cü maddəsində nəzərdə tutulub. 3-cü maddəni ciddi şəkildə pozmuş Avropa Şurasının hər hansı üzvü nümayəndəlik hüququndan kənarlaşdırıla və Nazirlər Komitəsi tərəfindən 7-ci maddəyə uyğun olaraq üzvlükdən çıxarılması tələb oluna bilər. Əgər üzv bu tələbi yerinə yetirməzsə, Komitənin müəyyən etdiyi tarixdən etibarən üzv təşkilatdan çıxmış hüsab olunur. İndiyə qədər isə qurumdan Yunanıstan və Rusiyanın çıxması qeydə alınıb. 1969-cu ilin 12 dekabrında Yunanıstan Avropa Şurasını tərk edib. Buna səbəb 1967-ci ildə Yunanıstanda baş vermiş hərbi çevriliş olub. Hərbi çevrilişdən sonra Yunanıstanın Avropa Şurası ilə münaqişəsi başlayıb və qurumun ölkədəki vəziyyətə dair hesabatı gərginlik yaradıb. Amma 1974-cü ilin 28 noyabrında Yunanıstan yenidən Avropa Şurasına üzv olub. Rusiyaya isə 1996-cı ildə Avropa Şurasının üzvü olub. Ukrayna ilə müharibəyə başlayandan sonra Rusiya Avropa Şurasından və Avropa İnsan Haqları Konvensiyasından çıxdığını bəyan edib.

Hazırda AŞPA tərəfindən Azərbaycana qarşı qərəzli münasibət sərgilənir. AŞPA Avropa regionunda demokratiyanın, insan haqlarının və hüquq-mühafizə orqanlarının inkişafına töhfə vermək, demokratiyanı möhkəmləndirmək məqsədilə yaradılsa da, öz nizamnaməsinə uyğun siyasət həyata keçirmir. Bu, indi Azərbaycana münasibətdə özünü göstərir. Azərbaycanın AŞPA-dakı nümayəndə heyətinin rəhbəri Səməd Seyidov haqlı olaraq bildirib ki, etimadnamələrin qəbul edilməməsi üçün irəli sürülən səbəblər əsassızdır və Azərbaycana qarşı qərəzin dərin köklü təzahürüdür: “Nümayəndə heyətimizin etimadnaməsini ratifikasiya etməkdən imtina etmək AŞPA-nın və ümumilikdə Avropa Şurasının reputasiyasına ciddi zərbə olardı və onun ağır nəticələrinə görə məsuliyyət bu addımın təşəbbüskarlarının üzərinə düşür”. Səməd Seyidov etimadnamələrin qəbul edilməməsi cəhdinin Azərbaycana qarşı aparılan qərəzli kampaniyanın tərkib hissəsi olduğunu qeyd edib: “Bəzi qərəzli qruplar öz dar maraqları naminə AŞPA-nın təməl prinsiplərindən sui-istifadə edirlər. Siyasi korrupsiya, ayrı-seçkilik, “etnik və dini nifrət, ikili standartlar, təkəbbür və şovinizm AŞPA-da hakim praktikaya çevrilib”. Hazırda Azərbaycan üçün nəinki AŞPA-da səsin dondurulması, bu qurumun özü belə artıq heç bir əhəmiyyət kəsb etmir. AŞPA bu illər ərzində üzvü olan bir ölkənin - Ermənistanın digərinin - Azərbaycanın ərazisini işğal altında saxlaması faktına göz yumub, işğalçı dövlətin səs hüququnun məhdudlaşdırılması haqda belə düşünməyib. Artıq Qarabağ problemi həll olunub. Azərbaycanın hazırda Avropada heç bir nüfuzu olmayan Avropa Şurasına ehtiyacı yoxdur.  Azərbaycan 2001-ci ildə bu təşkilata üzv olandan bəri ermənipərəst, islamofob qüvvələr bu təşkilatdan daim Azərbaycana qarşı vasitə kimi istifadə edib. Bu təşkilata üzvlük Azərbaycana demək olar ki, heç nə verməyib. Digər xristian klubu Avropa İttifaqı və Avropa Parlamenti kimi AŞ və AŞPA da Azərbaycana və Türkiyəyə qarşı daim qərəzli, qeyri-obyektiv mövqe nümayiş etdirib. Buna isə artıq Azərbaycan dözmək niyyətində deyil.

Nahid SALAYEV