Yerüstü nəqliyyatda işçilərə bir neçə dil bilmək tələbi - bəs bilməyənlər?
Bu gün Azərbaycanda gənclərin əsas problemi iş axtararkən qarşılarına qoyulan şərtlərdir. Bunlardan ən önəmlisi isə, heç şübhəsiz ki, dil bilgisi ilə bağlı tələblərdir.
Xarici dil öyrənməyə çalışanların, dil kurslarına müraciət edənlərin sayı artıb desək, yanılmarıq. Bəs bu xarici dil biliyi niyə vacibdir? Mədəniyyətlərarası əlaqələr və fərqli dünyagörüşlərini anlamaq, elm üfüqümüzü genişləndirmək, intellektual səviyyəmizi artırmaq, yaradıcı düşünmə qabiliyyətimizi yüksəltmək, xaricə səyahət və təhsil imkanlarımıza zəmin hazırlamaq, bu günün və gələcəyin qlobal iqtisadiyyatında rəqabət apara bilmək, həmçinin iş tapmaq şansımızı artırmaq üçün xarici dilləri bilmək çox önəmlidir. Sonuncu arqument bəlkə də ən əsasıdır. Belə ki, xarici dil biliyi əmək bazarında ən çox önəm verilən və tələb olunan nüanslardan biridir. Çünki işə qəbul üçün gedəndə, bəzən ali təhsil səviyyəsindən öncə dil biliyini soruşurlar. Əksər iş elanlarında xarici dil biliyi əsas şərt kimi qoyulur. Bu günlərdə iş ilə bağlı elanlara nəzər yetirdik. Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi, İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi və digər qurumların elanlarında xarici dil tələbinin olması maraq doğurdu.
Qeyd edək ki, Əmək Məcəlləsində işə qəbulla bağlı xarici dil tələbi şərt kimi qoyulmayıb. Əsas tələb işə qəbul olunan şəxsin təcrübəsi və azərbaycan dilini bilməsidir.
Elçin Bayramlı: “İşəgötürənlərin xarici dil tələbi ilə çıxış etməsi ana dilimizə hörmətsizlikdir”
Sosioloq Elçin Bayramlı “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, bu gün özəl şirkət və dövlət orqanlarında işə qəbul zamanı xarici dil biliyi yüksək səviyyədə tələb olunur: “İşəgötürənlər tərəfindən xarici dil tələbi qanunsuzdur. Istisna o halda ola bilər ki, Azərbaycanda fəaliyyət göstərən beynəlxalq, müştərək şirkətlər əməkdaş işə qəbul edən zaman belə bir şərt irəli sürsün. Hansısa dövlət orqanının xarici ölkə ilə əməkdaşlığı varsa, orada da bəzi işçilərdən dil biliyi tələb oluna bilər. İstisna maksimum 20 faiz səviyyəsində ola bilər. Ancaq bütün sahələrdə, peşələrdə xarici dil tələbinin olması düzgün deyil. Bu səbəbdən də gənclərimiz çalışır ki, azı ingilis və rus dilini bilsin. İşəgötürənlərin xarici dil tələbi ilə çıxış etməsi ana dilimizə hörmətsizlikdir. Doğma dilimizi qorumasaq, hansı ölkəmin vətəndaşı bu dilə hörmət edər?”.
Həmsöhbətimiz hesab edir ki, bu problemin həll olunması üçün qanunvericilikdə müəyyən dəyişiklik edilməlidir. Istisnalar aydın şəkildə göstərilməlidir, tələblər əsaslandırılmalıdır: “Xüsusən də dövlət orqanları işçidən dil biliyini nəyə görə tələb etməsini əsaslandırmalıdır. Ancaq ucdantutma bir idərənin bütün işçilərinin xarici dil bilməsi nə dərəcədə düzgündür? O işçilərin iş təcrübəsində dil bilgisindən istifadə olunmayacaqsa bu tələb yersizdir. Işçilərin peşəkarlığına önəm verilməlidir. Qeyd edim ki, qanunda boşluqlar var. Təəssüf ki, dövlət qurumları və özəl şirkətlər bu boşluqdan istifadə edir. Bir növ işəgötürənlər dəbə uymaq üçün işçidən xarici dil bilməsini tələb edir”.
E.Bayramlının fikrincə, bu məsələ Milli Məclisdə müzakirəyə çıxarılmalıdır.
Jalə Əhmədova: “Bir çox şirkətlərin işə qəbul zamanı xarici dil tələb etməsi düzgün deyil”
Millət vəkili Jalə Əhmədova da hesab edir ki, bir çox şirkətlərin işə qəbul zamanı xarici dil tələb etməsi düzgün deyil. Onun sözlərinə görə, Əmək Məcəlləsində işə qəbul zamanı xarici dil tələbi öz əksini tapmayıb: “Əgər vətəndaş Azərbaycan Respublikasında işləyəcəksə, Azərbaycan Respublikasının da öz dili var. Bu, Azərbaycan dilidir. Bütün iş yerlərində, bütün sənədləşmələr və digər işlər Azərbaycan dilində aparılır. Bəzi hallarda yetəri qədər təcrübəsi olan insanlar işsizliklə üzləşirlər. Onlara belə bir tələb qoyulur ki, xarici dil biliyiniz olmalıdır. Bu, sadəcə işə götürməmək üçün bəhanədir”.
Fatimə Hacıbəyli: “Bu problemi həll etmək üçün Nazirlər Kabineti tərəfindən dil tələbi olan işlərin və vəzifələrin siyahısı müəyyən edilməlidir”
“Vəfa” Sosial İctimai Birliyinin rəhbəri Fatimə Hacıbəyli “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, bəzi iş yerlərinin işə götürərkən insanlardan dil bilgisi tələb etməsi düzgün deyil: “Bu problemi həll etmək üçün Nazirlər Kabineti tərəfindən dil tələbi olan işlərin və vəzifələrin siyahısı müəyyən edilməlidir. İşçilərin bilik və bacarıqlarının artırılmasına xərc çəkmək işəgötürənin borcudur. Maraqlıdır ki, ölkəmizdə xarici dil bilikləri tələb olunan iş yerlərinin təsdiq olunmuş siyahısı yoxdur. Bununla belə, biznesin öz maraqları var. Bu gün müasir restoranda, yaxud satış şəbəkəsində heç olmasa ingilis və ya rus dilini elementar səviyyədə bilən satıcılara və ofisiantlara ehtiyac var. İndi taksi sürücülərinə də dil öyrədirlər ki, müştəri ilə danışıq apara bilsin. Amma elə işlər var ki, orada dilə dair tələb qoymaq absurddur. Məhz bu baxımdan Nazirlər Kabineti tərəfindən dil tələbi olan işlərin və vəzifələrin siyahısı müəyyən edilməlidir. Eyni zamanda işəgötürənlər də işçilərin bilik və bacarıqlarının artmasına xərc çəkməyə borcludular”.
Günel CƏLİLOVA
