Neftin, qızılın, rabitənin səhmlərini xaricilər alacaq - bizi hansı risqlər gözləyə bilər...
Rəsul Cahangirli: “Burada səhmlərin hamısının satılmasından söhbət getmir”
Azərbaycanda aparıcı dövlət şirkətlərinin səhmləşdiriləcəyi və səhmlərinin bir hissəsinin satışa çıxarılacağı gözlənilir.
Xəbər verildiyi kimi, bu barədə İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin rəisi Mətin Eynullayev Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin 2023-cü il ərzində fəaliyyətinə və qarşıda duran vəzifələrə dair mətbuat konfransında deyib.
Onun sözlərinə görə, bu il ərzində iri dövlət şirkətlərində, xüsusən SOCAR, "AzərGold" QSC, BakTelecom, AzTelekom və Azərbaycan Beynəlxalq Bankında (ABB) dövlət səhmlərinin bir hissəsinin özəl investorlara satışına dair təkliflər hazırlanacaq: “Ötən ilin sonunda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti "Azərbaycan Respublikasının dövlət müəssisələrinə özəl investisiyaların cəlb edilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında" Sərəncam imzalayıb. Sərəncama əsasən, bütün dövlət müəssisələri üzrə təkliflər hazırlayırıq. Söhbət səhmlər paketinin satışından gedir, birbaşa özəlləşdirmədən yox. Hazırda səhmlərinin 100 faizi dövlətə məxsus olan istehsalat birlikləri və QSC-nin səhmlərinin alışında yerli və xarici investorlar iştirak edə bilər. Dövlətin payları azaldılacaq”.
Məlum məsələdir ki, yüz faiz səhmləri dövlətə məxsus olan belə varlı QSC-lərin, müəssisələrin səhmləri ucuz olmayacaq. Təbii ki, dövlət də pul qazanmalıdır. Ancaq bu müəssisələrin səhmlərinin xarici vətəndaşlara satılması hansısa risq yaradırmı? Məsələn, SOCAR-ın səhmlərinin xaricilərə satılmasının nə kimi təhlükələri ola bilər? Bu nə kimi təhlükəli perspektivlər yarada bilər? Varmı bunun təhlükəli perspektivləri? Düzdür, həmin səhmləri təkcə xaricilər almayacaq, amma bizimkilərin onları almağa nə qədər imkanı var?
“Azərbaycanda həmin səhmləri ala biləcək yerli biznesmenlər var”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən ekspert Rəsul Cahangirli hesab edir ki, o qədər də ciddi risqlər gözlənilmir. O bunu belə əsaslandırdı: “Əvvəla, bu kimi qərarlar veriləndə bütün bu və digər risq dərəcələri təhlil edilir. Üstəlik, bu o demək deyil ki, həmin səhmlər istənilən xarici səhmdara satılacaq. Ən başlıcası odur ki, dövlət səhmlərinin bir hissəsi özəl investorlara satılacaq. Burada səhmlərin hamısının satılmasından söhbət getmir. Səhmlərin əhəmiyyətli hissəsi dövlətdə qalacaq. Bir məqamı nəzərə almaq lazımdır ki, belə müəssisələrin səhmlərinin bir hissəsinin yerli və xarici investorlara satılması praktikası var. Burada məqsəd həm dövlətin xərc yükünü azaltmaq, həm də bu sahəyə özəl investisiyaları cəlb etməklə müəssisələrin səmərəlilik əmsalını yüksəltməkdir. Çünki sərmayə cəlb olunması və iqtisadi aktivliyi artırmaq baxımından bu vacib əhəmiyyət kəsb edir. Özəlləşdirmə prosesinə xarici investorları cəlb edilməsi iqtisadiyyata sərmayə ilə yanaşı, yeni texnologiyaların, idarəçilik qaydalarının gəlməsi deməkdir. Bir vacib məqam odur ki, həmin müəssisələrin özəlləşdirilməsi nəzərdə tutulmayıb. Eyni zamanda, torpaq hüququ ilə bağlı məhdudiyyətlər qalır. Yəni xarici sərmayədarlar torpağı ala bilməyəcəklər, onu yalnız icarəyə götürə bilərlər. Hesab edirəm ki, bütün bunlar risqləri sığortalaya biləcək. Ən nəhayət, Azərbaycanda həmin səhmləri ala biləcək yerli biznesmenlər var. Düzdür, belə böyük imkanlı sahibkarlar çox deyil, amma var. O üzdən, problem olacağını düşünmürəm”.
Vidadi ORDAHALLI
