Senat Ağ Evə təzyiqlərə başladı - İranla müharibəni başlayın
Ən azı üç ABŞ hərbçisinin ölümü və bir çoxunun yaralanması ilə nəticələnən İrana bağlı qrupun pilotsuz təyyarəsinin hücumuna cavab olaraq, ABŞ-da İrana qarşı hərbi əməliyyatların aparılmasına dair çağırışlar artır.
Qeyd edək ki, ötən ilin oktyabr ayında İsrail-Qəzza müharibəsi başlayandan bəri Yaxın Şərqdəki bazalara edilən hücumlarda onlarla ABŞ əsgəri yaralansa da, amerikalıların ilk dəfə öldürülməsi qeydə alınıb.
Beləliklə, İordaniyanın şimal-şərqində, Suriya sərhədi yaxınlığında yerləşən ABŞ qoşunlarının mövqelərinə dron hücumu zamanı üç amerikalı hərbçinin həlak olmasının ardınca Respublikaçılar prezident Co Baydeni Amerika əsgərlərini Yaxın Şərqdə asan hədəfə çevirməkdə ittiham edirlər. Onların fikrincə, ABŞ bazalarına belə hücum gözlənilirdi və zərbə yanvarın 29-da sübh çağı endirilib. Respublikaçılar israr edirlər ki, indi Bayden bu hücuma mütləq cavab verməlidir. Respublikaçı senator Tom Koton bu barədə deyib: “O bizim qoşunlarımızı asan yemə çevirib. Bu hücumların yeganə cavabı İranın həm öz ərazisindəki, həm də Yaxın Şərq boyunca qüvvələrinə dağıdıcı hərbi zərbə endirilməsidir”. ABŞ Konqresində silahlı qüvvələrə nəzarət komitəsinin Respublikaçı rəhbəri Mayk Rocers də İrana qarşı hərəkətə çağırıb: “Baydenin nəhayət, İranın terrorçu rejimindən və onun əlaltılarından onların bu hücumları üçün haqq-hesab tələb etməsinin vaxtı çoxdan çatıb”. Qarşıdan gələn seçkidə Baydenə rəqib olmağa ümid bəsləyən keçmiş prezident Donald Tramp deyib ki, bu hücum Baydenin zəifliyinin və təslimçiliyinin nəticəsidir. Bayden administrasiyası isə israr edir ki, dünya boyunca ABŞ hərbçilərinin müdafiəsi üçün bütün lazımi tədbirləri görür. Amma Demokratları təmsil edən konqresmenlərdən biri açıq şəkildə bəyanan edib ki, Baydenin İsrail-HƏMAS münaqişəsini Qəzzada cilovlamaq strategiyası uğursuzluğa düçar olub. Demokrat Barbara Li bu fonda qeyd edir: “Biz indi görürük ki, vəziyyət nəzarətdən çıxır. Bu, regional müharibənin başlanğıcıdır və təəssüf ki, bunun ziyanını Birləşmiş Ştatlar və qoşunlarımız çəkir”. İraq müharibəsində dörd müddət dəniz piyadası kimi xidmət etmiş demokrat konqresmen Set Multon isə Respublikaçıların müharibə çağırışlarına qarşı çıxıb. Multon deyib ki, çəkindirmə çətindir, amma müharibə bundan da pisdir: “Qırğı cücələri İranla müharibəyə çağırırlar. Siz düşmənin əlinə oynayırsınız. Görək, sizlər oğul və qızlarınızı döyüşə göndərməyə hazırsınızmı? Biz öz şərtlərimizlə və öz zamanında effektli, strateji cavab verməliyik”. Cənubi Karolinadan olan senator Lindsey Qraham da daxil olmaqla bir sıra tanınmış ABŞ siyasətçisi də İranı vurmağa çağırıb. Qraham özü bu xüsusda qeyd edib: “İranı indi vurun. Onları sərt şəkildə vurun”. O əlavə edib ki, Ağ Evin ABŞ qüvvələrinə qarşı təcavüzün qarşısını almaq səyləri uğursuzluqla nəticələnib: “Mən Baydenin milli təhlükəsizlik komandasına İranı çəkindirmək üçün inamımı çoxdan itirmişəm. Əgər onlar indi siyasətlərini dəyişməsələr, bunun əvəzini bölgədəki daha çox Amerika hərbçisi ödəyəcək. İran rejiminin anladığı yeganə şey gücdür. Onlar öz infrastrukturu və şəxsi heyəti ilə əvəzini ödəməyənə qədər ABŞ əsgərlərinə hücumlar davam edəcək”. Senator Tim Skott isə qeyd edib: “İranın sakitləşməsinə son qoyulmalıdır. Aydın və qətiyyətli addım atmağın vaxtıdır və İran öz etibarlı şəxslərinin bədxah fəaliyyətlərinə görə cavabdeh olmalıdır”. Senator Con Korni də məsələyə lakonik münasibət sərgiləyib: “Tehranı hədəfə alın”.
“Reuters” yazır ki, bəzi ekspertlərin fikrincə, İran qüvvələrinə İranın öz ərazisində zərbələr endirilməsi Tehranı sərt cavaba sövq edə, vəziyyəti gərginləşdirə, Birləşmiş Ştatları Yaxın Şərqdə birbaşa müharibəyə çəkə bilər. “New American Security” mərkəzinin direktoru Conatan Lord deyib ki, İran ərazisinin vurulması dərhal Tehran rejimi üçün ölüm-qalım məsələsini ortaya çıxaracaq. Vaşinqtonda mənzillənmiş Yaxın Şərq İnstitutundan Çarlz Lister isə bildirib ki, ABŞ böyük bir ehtimalla İranın Suriya və İraqda dəstəklədiyi yüksək əhəmiyyətli qruplaşmaları hədəfləyəcək: “Baş verənlər son iki-üç ayda proksilərin etdiklərindən tamamilə fərqlənir, amma İranla nə isə etmək çağırışlarına baxmayaraq, administrasiya buna getməyəcək”. “Reuters” agentliyinə adının çəkilməməsi şərtilə danışan ABŞ müdafiə rəsmisi deyib: “ABŞ-ın tammiqyaslı müharibəyə hazır olmadan İrana hücum etməsi bizim üçün hansı nəticələrə gətirib çıxara bilər?”. Bundan əvvəl İranın xaricindəki İran hədəflərinə ABŞ zərbələr endirib. Listerin fikrincə, təcrübə göstərir ki, hədəfin çox yüksək və qiymətli olduğu vaxtlarda İran həmişə birinci olaraq gözünü qırpıb. Bəzi müşahidəçilər Yaxın Şərqdə münaqişənin genişlənməsindən narahatlıq bildiriblər. NATO baş katibi Yens Stoltenberq İordaniya-Suriya sərhədindəki Tanf bölgəsində ABŞ bazasına edilən və 3 amerikalı hərbçinin ölümünə səbəb olan hücuma görə İranın məsuliyyət daşıdığını bildirib: “İran regionda sabitliyi pozmaqda davam edir, o cümlədən Qırmızı dənizdə gəmilərimizə hücumu davam etdirən terrorçuları dəstəkləyir”. Rus ekspert Andrey Çupriqin məsələ ilə bağlı bildirib: “Düşünürəm ki, amerikalılar bu hücumu həyata keçirən qrupa qarşı xüsusi əməliyyat növlərindən birini keçirəcəklər. Məhv etməyə yönəlmiş xüsusi əməliyyatdan söhbət gedir. Yaxın Şərqdə hazırkı vəziyyət elədir ki, amerikalılar bu hadisəyə qətiyyətlə reaksiya verməməyi özünə rəva bilmir. Böyük müharibə heç kimə lazım deyil, bunun heç bir faydası yoxdur. Defolt olaraq hamı barmağını İrana yönəldir, lakin bunun belə olması fakt deyil. İndi amerikalılar qərar qəbul etmək üçün kəşfiyyatı təhlil edirlər”.
Tahir TAĞIYEV
