ABŞ demokratiyası - Tramp təqib olunur, üzünə qadın qoyurlar...
Samir Hümbətov: “Trampın nəinki qalib gəlmək, hətta seçkidə iştirak edə bilmək şansı belə yoxdur”
Sabiq prezident Donald Tramp İllinoys ştatının ilkin seçki bülletenindən çıxarılmalı, lakin qərar məhkəmələrin ixtiyarına verilməlidir. Bunu təqaüddə olan bir hakim bazar günü ştatın seçki şurasına tövsiyə edib. O bildirib ki, Trampın 6 yanvar 2021-ci il qiyamı ilə və ABŞ Kapitoluna hücumu ilə əlaqəsi açıq-aşkardır.
İllinoys Ştat Seçki Şurasının çərşənbə axşamı tövsiyəni nəzərdən keçirəcəyi gözlənilir. Trampın vəkilləri və Respublikaçı keçmiş prezidenti səsvermədən kənarlaşdırmaq istəyən vətəndaşlar cümə günü dinləmə məmuru Klark Erikson qarşısında öz arqumentlərini təqdim ediblər. Uzun müddətdir təqaüdə çıxmış Kankaki Mahalının hakimi Respublikaçıdır.
İllinoys ştatında Trampı mart bülletenindən kənarda saxlamaq cəhdi bir neçə başqa ştatda edilənlərə bənzəyir. ABŞ Ali Məhkəməsi gələn ay Trampın bu ştatın seçki bülletenindən çıxarılmasına dair tarixi Kolorado Ali Məhkəməsi qərarında arqumentləri dinləməyə hazırlaşır. Bu işdə Ali Məhkəmə 14-cü Düzəlişin “qiyamla məşğul olan” bəzi şəxslərin dövlət vəzifələrində işləməsini qadağan edən müddəasına ilk baxışını keçirəcək.
Eriksonun 21 səhifəlik tövsiyəsində belə nəticəyə gəlinib ki, təqdim edilən “sübutların üstünlüyü” Trampın qiyamla məşğul olduğunu sübut edir. Hətta Trampın üzünə bəzi qadınları dirəndirib, oni seçkidən kənarlaşdırmaq kimi planlar da mövcuddur.
ABŞ kimi özünü demokratik sayan bir ölkə üçün nə qədər normaldır ki, nüfuzlu hakimiyyət rəqibi olan Trampı seçkidən çəkindirmək üçün ona min cür təzyiq edirlər?
Siyasi şərhçi Samir Hümbətov “Bakı - xəbər“ - ə açıqlamasında bildirdi ki, Amerikada, Texas ştatında son vaxtlar baş verənlər ABŞ-ın federal hökuməti daxilində bəzi narazılıqlar, narahatlıqların olduğunu göstərdi: “Nəzərə almaq lazımdır ki, Amerikanın seçki sistemi tam fərqlidir. Bir çox ölkələrin tam fərqli forması burada tədbiq olunur. ABŞ - da seçkilər ilk olaraq bölgələrdə aparılır, namizədlər seçilir, daha sonra o namizədlərin içindən seçilir. 2020 - ci ildə Tramp Baydenə uduzsa da, hər addımda geri çəkilmək fikrinin olmadığını göstərdi. Yenidən hakimiyyətə gəlmək istədiyini verdiyi açıqlamalarda da bildirib hər zaman. Tramp da daxil olmaqla, digər namizədlərin də əsas fəaliyyət istiqamətləri, atdıqları addımlar Amerika dərin dövlətinin maraqları ilə üst - üstə düşürsə, o zaman seçkidə iştirakları, qalib gəlməkləri daha real görünür. Əgər maraqlar üst - üstə düşmürsə, həmin namizədin seçilməyi, hətta seçkiyə buraxılması belə sual altındadır. Biz bilirik ki, hazırda ABŞ seçkilərində mühafizəkarlarla qlobalistlər arasında mübarizə gedir. Bu elə də asan məsələ deyil. Həmçinin seçkinin taleyini Amerika dərin dövləti, xarici siyasətinə nəzarət edən güclər müəyyənləşdirir. 2010 - cu ildən 2020 - ci ilə kimi olan Trampın hakimiyyəti dövründə sanki Amerika dərin dövləti Trampın fəaliyyətini bloklamışdı. Tramp yalnız “tviter” üzərindən mesajlar verirdi. Bu, əslində Amerika dərin dövləti ilə Tramp arasında olan bir gərginlik idi. Yəqin ki, Trampın özünü seçkiyə buraxmasalar sürpriz olmayacaq. Ola bilsin, Bayden də seçilə bilməsin. Amma hər vəziyyətdə Amerika dərin dövləti belə ağır yükün altına girmək istəmir ki, seçkidə iştirak edəcək şəxsin dövlətin maraqlarına zidd addımlar atmasına şərait yaratmış olsun. Tramp hakimiyyəti dövründə İran və Çinlə çox çəkişirdi. Hansı ki, Çin ABŞ-ın ən böyük ticarət ortaqlarından biridir. O, Çinlə müharibə aparıb Rusiyaya yaxınlaşdı. Bunu da ABŞ dərin dövləti qəbul edə bilmirdi. Hesab edirəm ki, Trampın nəinki qalib gəlmək, hətta seçkidə iştirak edə bilmək şansı belə yoxdur. Onun seçkidə iştirakının özü belə şübhəli görsənir”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
