Universitetlərimiz təhsil haqqını "istismar alətinə" çeviriblər...
Nizami Hüseynov: “Təhsil haqlarının müəyyənləşdirilməsi ali məktəblərin səlahiyyətində olan məsələdir”
Ali təhsil müəssisələri ilə bağlı ən çox müzakirə olunan mövzulardan biri təhsilin ödənişli olmasıdır. Ölkəmizdə təhsilini davam etdirən gənclər, o cümlədən valideynlər təhsil haqqının yüksək olmasından gileylənirlər.
Təəssüf ki, ölkəmizdə təhsil haqqının bahalı, təhsilin isə keyfiyyətsiz olduğunu görənlər əksər hallarda xaricdə oxumağa üstünlük verir. Bu isə ölkədən “beyin axını”na yol açır...
“Azərbaycanda təhsil haqları ölkə əhalisinin böyük hissəsinin gəliri ilə müqayisədə çox yüksəkdir”
Təhsil eksperti Nizami Hüseynov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, Azərbaycanda təhsil haqları ölkə əhalisinin böyük hissəsinin gəliri ilə müqayisədə çox yüksəkdir: “Nəinki ölkə əhalisinin gəliri, qonşu dövlətlərin ali təhsil müəssisələrində qüvvədə olan təhsil haqqı ilə müqayisədə də Azərbaycan universitetləri daha bahalıdır. Ona görə də ali məktəblərdə oxumaq şansı əldə edən, ancaq ödənişsiz təhsil üçün cəmi bir neçə balı çatmayan xeyli gənc maddi çətinlik ucbatından bu imkandan yararlana bilmir. Azərbaycan universitetlərinin təhsil haqqı dünyanın 1000 universitetindən bahadır. Keyfiyyət isə onlardan dəfələrlə aşağıdır. Müəyyən ixtisaslar var ki, plan yeri çoxdur və müəyyən edilmiş xərclər smetası üzrə ortaya çıxan məbləğ daha çox tələbə arasında bölüşdürülür ki, bu zaman ortaya az məbləğ çıxır. Amma xalq çalğı alətləri, solo oxuma, dirijorluq və s. kimi ixtisaslar var ki, onların plan yeri az olduğu üçün bütün xərclər az plan yeri arasında bölüşdürülür və nəticədə bu kimi ixtisaslar üzrə yüksək təhsil haqları formalaşır. Bu, əlbəttə ki, təklif olunan qiymətlərdir. Ali məktəblərin plan yerləri tam şəkildə dolmur. Müəyyən sayda plan yeri boş qalır ki, bu zaman öncədən planlaşdırılmış maliyyə hesabatlarında kəsir yaranır. Ona görə də ali təhsil müəssisələri də təhlükəsizlik marjiyasını müəyyən etmək üçün təhsil haqlarını daha da qaldırırlar”.
Ekspertin sözlərinə görə, təhsil haqlarının müəyyənləşdirilməsi ali məktəblərin səlahiyyətində olan məsələdir. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda ali təhsil haqlarının baha olması, bunun müqabilində təhsilin keyfiyyətinin aşağı olması hər zaman müzakirə olunur: "Azərbaycanda hazırkı dövrdə təhsil haqlarını kifayət qədər aşağı salmaq mümkün deyil. Səbəb ölkəmizdə təhsil haqlarının müəllimlərin əmək haqqına sərf edilməsi ilə bağldır. Biz təhsil haqlarını 50 faiz civarında aşağı salsaq, belə çıxır ki, müəllimlərin də əmək haqqı aşağı düşəcək. Amma burada vacib məqam ondan ibarətdir ki, ali təhsil müəssisələri yalnız təhsil haqqı hesabına yaşamalı deyil. Dünyanın ali təhsil müəssisələrində əmək haqqı fərqlidir. Amerika ilə Türkiyədə təhsil haqları müqayisəyəgəlməz dərəcədə fərqlidir. Universitetlər bizdəki kimi təhsil haqqı hesabına yaşamır. Onlar fərqli mənbələrdən qazanırlar. Bizdə isə universitetlər öz strategiyalarını ortaya qoya bilmirlər".
Günel CƏLİLOVA
