Texas qiyamı ABŞ-ı parçalayır - Baydenin daxili kursu da iflasda...
ABŞ-ın cənub sərhədindəki miqrasiya böhranı ölkə boyu ciddi gərginliyə səbəb olub. Texasın respublikaçı qubernatoru Qreq Abbott Meksika ilə sərhədin mühafizəsi məsələsində Ağ Evə qarşı çıxır. O, Milli Qvardiya ilə ştatı qeyri-qanuni mühacirlərin “işğalına” qarşı müdafiə edəcəyini söyləyib.
Üstəlik, bu niyyət ABŞ Ali Məhkəməsinin Texası federal agentləri öz sərhədinə buraxmağa məcbur edən qərarına baxmayaraq reallaşacaq. Beləliklə, seçki ilində Amerikada ayrı-ayrı ştatlarla federal hökumət arasında birbaşa qarşıdurmanın yeni və çox təhlükəli presedenti yaranıb.
Abbott Ali Məhkəmənin qərarını yerinə yetirməkdən imtina etməsini Ağ Evin ABŞ Konstitusiyasında nəzərdə tutulan ştatlar qarşısında öhdəliklərini yerinə yetirməməsi ilə izah edib. Söhbət ölkənin Əsas Qanununun 4-cü maddəsinin IV bölməsindən gedir ki, burada dövlətlərin hər birinə federal hökumət tərəfindən işğaldan qorunmağa zəmanət verilir. Abbott sərhədi keçən 302 min qeyri-qanuni miqrantı işğalçı adlandırır və nəticədə Vaşinqtonu mühüm öhdəliyi yerinə yetirməməkdə günahlandırır. Bu xüsusda Abbott bildirib: “Texas Konstitusiyası ştatın ali qanunudur və onunla ziddiyyət təşkil edən istənilən federal qanunu əvəz edir. Texas Milli Qvardiyası, Texasın İctimai Təhlükəsizlik Departamenti və digər Texas agentlikləri ştat sərhədinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün bu orqanlar, eləcə də əyalət qanunları əsasında fəaliyyət göstərir”. Texas Abbottun cinayətkar prezident adlandırdığı Bayden administrasiyasının siyasətinə qarşı çıxmaqla yanaşı, Ali Məhkəmənin qərarına tabe olmaqdan da imtina edib. ABŞ-ın ən yüksək məhkəməsi beşə dörd səslə sərhəddə maneələrin aradan qaldırılmasını əmr edib və federal sərhəd patrul agentlərinə əraziyə giriş icazəsi verib. Buna cavab olaraq Texas Milli Qvardiyası sərhəd boyunca ikinci ülgüc məftil xəttini quraşdırıb. Abbottun demarşı çox tezliklə daha bir neçə Respublikaçı ştat tərəfindən dəstəkləndi: Oklahoma, Cənubi Dakota, Virciniya, Yuta, Montana və Florida. Üstəlik, sonuncunun qubernatoru və yeni prezidentliyə namizəd Ron DeSantis texaslılara kömək etmək üçün Milli Qvardiya bölmələrini göndərib. Vaşinqtonun məsələyə reaksiyası sərt olub. Baş prokuror Ken Paxtona göndərdiyi məktubda Daxili Təhlükəsizlik Departamentinin baş vəkili Conatan Meyer xəbərdarlıq edib ki, administrasiyanın tələbləri dinlənilməsə, iş Ədliyyə Departamentinə göndəriləcək ki, digər variantlar tədqiq olunsun. Amma Pakston cavab verib ki, Texas heç bir halda riayət etmək niyyətində deyil. Öz növbəsində ABŞ Milli Təhlükəsizlik Şurasının strateji kommunikasiyalar üzrə koordinatoru Con Kirbi bildirib ki, prezidentin Texas Milli Qvardiyasını öz tabeliyinə keçirmək səlahiyyəti var. Demokratlar Partiyasının bəzi üzvləri buna çağırıblar. Rusiya Milli Tədqiqat Universiteti Ali İqtisadiyyat Məktəbinin Kompleks Araşdırmalar Mərkəzinin direktor müavini Dmitri Suslov hesab edir ki, Milli Qvardiyanın istifadəsi ilə bağlı münaqişə konstitusiya böhranı ilə başa çata bilər: “Hazırda baş verən hər şey seçki mübarizəsinin bir hissəsidir. Aydındır ki, Milli Qvardiyanı “federallaşdırmaq” cəhdi ilə o, daha da artacaq. Milli Qvardiya, Konstitusiyaya görə, sülh dövründə qubernatora tabedir, yəni Abbott ondan öz mülahizəsinə uyğun istifadə etmək hüququna malikdir”.
Hadisələr sürətlə inkişaf etdikcə “region”la “mərkəz” arasında münasibətlər problemi bir andaca milli münaqişə səviyyəsinə çatıb. Donald Tramp və kiçik Robert Kennedi Abbottun hərəkətlərini dəstəklədiklərini bildiriblər . Kennedi sosial şəbəkələrdə yazıb: “Texas haqlıdır. Baydenin sərhədi təmin edə bilməməsi ştatları öz əllərinə almaqdan başqa seçim qoymur. Prezident kimi mən bu humanitar böhrana birdəfəlik son qoyacağam. Mən sərhədi qoruyacağam və narkotik kartellərinin biznes modelini pozacağam. Sərhədsiz ölkə heç də ölkə deyil”. Tramp öz növbəsində həmvətənlərini birləşməyə, partiya qubernator yoldaşlarını isə ölkənin cənubuna əlavə Milli Qvardiya bölmələri göndərməyə çağırıb. İndi belə fikirlər də səslənir ki, Respublikaçıların üstünlük təşkil etdiyi Texas və Demokratların nəzarətində olan Kaliforniya ştatları ABŞ-dan ayrılmaq istəyir. Texas 2 mart 1836-cı ildən 19 fevral 1846-cı ilə müstəqil dövlət olub.Meksika bu illər ərzində Texası üsyançı bir əyalət kimi görsə də ABŞ 1837-ci ilin martında Texas Respublikasını tanıyan ilk ölkədir. Texas rəsmi olaraq 19 fevral 1846-cı ildə öz istəyi və xalq referendumu ilə ABŞ-ın 28-ci ştatı olub. Amma görünən odurki, yenidən ABŞ-dan ayrıla bilər. Son illərdə Respublikaçı və Demokratların mübarizəsi fonunda Texas ştatında ABŞ-dan ayrılma çağırışları artıb. Sonuncu immiqrasiya qalmaqalları fonunda isə bu çağırışlar daha da güclənib. Prosesdən istifadə edən isə “Texit” hərəkatının lideri Daniel Millerdir. Belə ki, o, vəziyyətdən istifadə etməyə çalışaraq ABŞ-da başlayan Respublikaçıların praymerizində Texasın müstəqilliyi məsələsini səsverməyə çıxarıb. Ayrılıq və ya “Texit” mövzusu dəfələrlə mətbuatda gündəmə gətirilsə də, 2020-ci il seçkilərinə qədər ciddi qəbul edilmədi. Müxtəlif araşdırmaların göstərdiyi kimi, miqrasiya böhranı başlayandan sonra ABŞ-dan ayrılmaq istəyən ştatların sayı sürətlə artmağa başladı. İndi təkcə Texasda deyil, həm də qonşu Oklahoma, Arizona və Nyu- Meksikoda bu hal müşahidə olunur. Baş verənlərlə başqa bir əlaqə 1861-1865-ci illər Vətəndaş müharibəsinin xəyalıdır. Sosial parçalanmanın səbəbləri əsasən oxşardır: bugünkü Respublikaçılar və Demokratlar köklü şəkildə fərqli ideoloji, iqtisadi və siyasi baxışlara sahibdirlər və birbaşa toqquşmalar üçün çoxlu səbəblər var. Burada Co Baydenin yarıtmaz siyasəti də az rol oynamır. Xatırladaq ki, ABŞ-ın sabiq dövlət başçısı Donald Trampın seçkiöncəsi etirafı vardı: “Biz korrupsiyalaşmış dövlət aparatına, rüşvətxor məhkəmə-hüquq sisteminə, saxtakar seçki prosesinə, fırıldaqçıların əlaltısı olan KİV-ə qarşı mübarizə aparırıq və qələbə çalmaqla onları aradan qaldıracağıq”. Ancaq Tramp bunu bacarmadı, çünki qarşısında böyük cinayətkar şəbəkə, geniş korrupsiya maşını - dövlət aparatı vardı. ABŞ tarixində korrupsiya, rüşvət və digər dövlət cinayətlərində günahlandırılan prezidentlər yetərincədir. Əslində daha dəqiq desək, bu ittihama məruz qalmayan ABŞ prezidenti yoxdur! Ancaq Co Baydenin hakimiyyəti illərində bu ittihamlar daha intensiv hal alıb. Ən maraqlısı da odur ki, əgər Baydenin sələfləri daha çox vasitəçilərlə rüşvət qəbul edirdilərsə, Bayden qanunsuz ödəmələri birbaşa özü və ailəsi tərəfindən alır. Özü də çəkinmədən, həm də daha iri məbləğdə, davamlı olaraq. İnternet resurslarından Bayden ailəsinin, xüsusən oğlunun korrupsioner əlaqələri barədə minlərlə informasiya əldə etmək mümkündür. Məsələn, Co Baydenin artıq ABŞ-ın “ən məşhur cinayətkarı” adını alan oğlu Hanterə qarşı Cinayət Məcəlləsinin azı 20 maddəsi ilə ittiham irəli sürülüb. Barak Obamanın hakimiyyət illərində ABŞ vitse-prezidenti olan Baydenin oğlu Hanter Ukraynada nüfuz lobbiçiliyi vasitəsilə milyonlarla dollar qanunsuz vəsait qazanıb. Məsələn, o, ən böyük müstəqil qaz istehsalçısı olan "Burisma Holdings"dən beş il ərzində 3-5 milyon dollar arasında vəsait mənimsəyib. Eyni zamanda, ABŞ-dakı təsir vasitələrindən istifadə edərək kredit anlaşması adı ilə on milyonlarla dollar vəsait əldə edib. Özü də bu prosesdə bütün tərəfləri şantajla təhdid edib. Ukraynanın kabusuna çevrilən Baydenin oğlunun qanunsuz əməlləri daha geniş miqyas alanda Ukraynanın baş prokuroru Viktor Şokin Hanter barədə cinayət işi açıb. Bundan başqa, Bayden Trampa hələ də əsas rəqibi olaraq müxtəlif əngəllər yaradır. Donald Trampa 2020-ci il seçkilərində məğlubiyyətini tanımayaraq nəticələri dəyişməyə yönəlmiş bir sıra cinayətlərlə bağlı ittihamlar irəli sürülüb. Bundan başqa, ABŞ-ın keçmiş prezidentinə qarşı daha üç cinayət işi araşdırılır. Xüsusilə o, 2021-ci ilin yanvarında Kapitoliyə hücumla bağlı daha üç maddə üzrə dövləti aldatmaq üçün sui-qəsddə ittiham olunur.
Nahid SALAYEV
