Azərbaycanda internat uşaqlarının sayı artır - niyə?
Fatimə Hacıbəyli: “İnternatlarda əvvəllər atasız-anasız, kimsəsiz uşaqlar yaşayırdısa, indi atalı-analı uşaqlar əksəriyyət təşkil edir”
İnternatda yaşayan uşaqların sayı durmadan artır. Statistik məlumatlara görə, internat sakinlərinin sayında öncəki illərdən fərqli olaraq xeyli artım var.
Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin məlumatına görə, 2021-ci ildə internat tipli ümumtəhsil müəssisələrində təhsil alan uşaqların sayı 9960 nəfər idisə, 2022-ci ildə bu rəqəm 10062 nəfər olub.
Maraqlıdır, internata yerləşdirilən uşaqların sayı niyə ildən-ilə artır?
“Əksər valideynlər övladlarına vaxt ayıra bilmədikləri üçün onları internat tipli məktəblərə göndərir, nəticədə…”
“Vəfa” Sosial İctimai Birliyinin sədri Fatimə Hacıbəyli “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, uşaqların internatlarda yaşaması onları natamam ailədə böyümək məcburiyyətində qoyur: “Nəticədə uşaqların həyata baxışlarında, xarakterlərində mənfi çalarlar özünü büruzə verir. Belə ki, bu uşaqlar adi ailələrdə yaşayanlardan fərqli olaraq daha tez konfliktlərə qoşulur, pis vərdişlərə daha tez meyllənir, hətta qəddar olurlar. Çünki onlar yaşadıqları ağrılı-acılı həyatda özlərini müdafiə etməyi bacarmalıdırlar. Adətən belə uşaqlar özlərini tək hiss edir və özlərinə güvənməyə çalışır, bütün problemlərinin həllinə özləri cəhd göstərirlər. Bu uşaqlar internatda hər hansı təzyiqə məruz qalanda, qapalı və inamsız olurlar”
Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, ötən illərlə müqayisədə internata qoyulan uşaqların sayı artıb. Bunun bir neçə səbəbi var: “İnternat tipli müəssisələrdə uşaqların sayının artma səbəblərindən biri ilk növbədə sosial-iqtisadi durumdur. Bəzi qadınlar şiddət, davamlı keçimsizlik olan ailədə uşaq dünyaya gətirir və sonradan problemlər yaşayırlar, nəticədə uşaqlar baxımsız qalır. Həmçinin, valideynləri narkotik istifadəçisi olan ailələrdə böyüyən uşaqlar da adətən dövlətin himayəsinə keçir və internat tipli məktəblərə göndərilir.
Onu da deyim ki, əksər valideynlər övladlarına vaxt ayıra bilmədikləri üçün onları internat tipli məktəblərə göndərirlər. Çünki ailədə həm qadın işləyir, həm kişi işləyir, uşaqlarına vaxt ayıra bilmirlər, ona görə də uşaqların belə məktəblərdə təhsil almaları onlara daha rahat və uyğundur.
Amma burada valideynlərin biganəliyi məsələsi də var ki, bu, çox ciddi problemdir. Əgər internat tipli məktəblərdə uşaqlar valideynlərindən uzaq qalırlarsa, valideynlər tədricən bu tipli məktəbə meyl göstərirlərsə, bu o deməkdir ki, valideynlər uşaqları ilə daha çox ünsiyyətdə olmaqdan qaçırlar. Çünki valideynlər uşaqları ilə bir yerdə nə qədər zaman keçirərsə, bir o qədər onların mənəvi, psixoloji tərbiyəsinə müsbət töhfə verirlər”.
Birlik sədri onu da əlavə etdi ki, xarici dövlətlərdə internat məktəblərinin ləğv edildiyi bir dövrdə Azərbaycanda, əksinə, bu cür müəssisələrin sakinlərinin sayında artım var: “İnternata yerləşdirilən uşaqların sayının artması ciddi sosial problemlərin olmasından xəbər verir. İnternat uşaqlarının müsbət cəhətləri də var. Hesab edirəm, uşaqların küçədə böyüməsindənsə internatda tərbiyə almaları daha yaxşıdır. Pis-yaxşı internatda təhsil, tibbi xidmət, yeməklə təminat, tərbiyə var. İnternatlarda əvvəllər atasız-anasız, kimsəsiz uşaqlar yaşayırdısa, indi atalı-analı uşaqlar əksəriyyət təşkil edir. Buna daha çox səbəb kimi isə valideynlərin kasıb olması göstərilir. Bununla belə, internata verilən uşaqlar sırasında davranışı pozulan və valideyni öhdəsindən gələ bilməyənlər də var. Elə valideynlər də var ki, uşağı onlara verməkdənsə, elə internatda saxlamaq daha düzgündür. Yəni araşdırmalardan sonra bəlli olur ki, həmin ailə uşaq tərbiyə etmək qabiliyyətində deyil. Belə hallarda məhkəmə yolu ilə həmin valideynlər ata-analıq hüququndan məhrum edilir”.
Günel CƏLİLOVA
