Avropa Şurası tarixində ən böyük siyasi intihar aktı...
Avropa Şurası Parlament Assambleyasında (AŞPA) Azərbaycana qarşı sərgilənən təxribatçı mövqe yerli və xarici ekspert dairələrində də geniş müzakirə mövzularından birinə çevrilib. İndilikdə görünən odur ki, AŞPA-da açıq-aşkar saxtakarlıq edilir, bir çox faktlar təhrif olunmuş formada verilir, həqiqətlərə, belə demək mümkün olarsa, qara eynəkdən baxılır.
Elə bunlar fonunda AŞPA-da Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvü Rafael Hüseynov olduqca maraqlı fikir səsləndirib: “Bu gün artıq Azərbaycan müasir tarixinin ən ağır problemini həll edib, öz ərazilərini işğaldan qurtarıb. Bu düyünü özü açıb. Avropa Şurası isə 20 il ərzində bu istiqamətdə, hörmətlə xatırladığımız Terri Devisin hazırladığı məşhur qətnamədən artıq heç nə etmədi. Bu gün Azərbaycanın qarşısında böyük üfüqlər vardır və onun səsini heç bir qüvvə ala bilməz. Güman edirəm ki, ən yaxın zamanlarda digər üzv ölkələr də artıq məkrli siyasətlərin oyuncağına çevrilmiş və ömrünü başa vurmaqda olan Avropa Şurasının həyatını süni şəkildə uzatmaq üçün vəsait ayırmağın bihudə olduğu barədə ciddi düşünəcəklər”.
Hesab edilir ki, Avropa Şurası üzvlərini qərəzli yanaşmalarla itirdikcə, həqiqətən də qüruba getməyə məhkumdur. Xatırladaq ki, Rusiyanın bu qurumdan ayrılması Avropa Şurasına həm də böyük maliyyə itkiləri hesabına başa gəlib. İndi Azərbaycan da maliyyə ayırmalarını kəsməlidir və bu, sözügedən təşkilat üçün yeni problemlərdən başqa heç nə vəd etmir. Eyni zamanda Avropa Şurasının ikili standartları da onun süqutunu şərtləndirən əsas faktorlardan biri hesab olunur. AŞPA-nın son anti-Azərbaycan qərarını şərh edən rusiyalı politoloq Dmitri Solonnikov qeyd edir: “Bu gün AŞPA dünyanı “bizimlə birlikdə olmayan düşməndir və onu məhv etməliyik” prinsipi üzrə bölən bir strukturdur. AŞPA-ya baxdıqda, biz öz məcrasından tamamilə çıxmış və bir zamanlar daşıdığı ideyalardan uzaqlaşan bir təşkilat görürük.
Bir vaxtlar müxtəlif tərəflər arasında ortaq təmas nöqtəsi tapmağa kömək edən, dialoq və mürəkkəb vəziyyətlərin həlli üçün yaradılmış bir təşkilat vardı. İndi o, əvvəlcədən qəbul olunmuş qərarlar vasitəsilə təzyiq göstərmək, Qərbin liberal ideologiyasının hökmranlığını təmin etmək və dünyanı “bizimlə birlikdə olmayan düşməndir və onu məhv etməliyik” prinsipi üzrə bölmək üçün fəaliyyət göstərən bir struktura çevrilib. Təəssüf ki, biz bir çox beynəlxalq təşkilatlarda bunun şahidi oluruq”. Politoloq qeyd edib ki, Azərbaycan nümayəndə heyətinin səlahiyyətlərinin məhdudlaşdırılması üzrə son qərar bunu bir daha sübut edir: “Azərbaycanlı deputatlar onları o halda qane edə bilər ki, Azərbaycan AŞPA-nın bütün qərarlarını tam şəkildə tanısın və bu təşkilatın dedikləri ilə oturub-dursun, əks halda, Bakı ilə hesablaşmayacaqlar, nümayəndə heyətinin iclaslarda iştirak etməsinə imkan verməyəcəklər və sairə. Bəzi ölkələr öz üzərinə Roma Papasından da müqəddəs funksiya götürüb, özlərini Tanrıdan sonra ikinci güc hesab edir, başqalarına nəyin düzgün, nəyin yanlış olduğunu diqtə etməyə çalışırlar”. Ekspert vurğulayıb ki, hazırda bu dominant mövqe bir çox Avropa dövlətlərinə xasdır, onlar başqa cür yanaşmanı qəbul etməyə hazır deyillər: “Görünür ki, yaxın illərdə dünya bu cür mövqe tutanların idarəçiliyi altında olmağı qəbul edənlərə və öz milli ləyaqətini, suverenliyini qoruyaraq müstəqil siyasət aparanlara bölünəcək”.
Onu da qeyd edək ki, AŞPA Azərbaycana qarşı 4 əsas iddia irəli sürür. Bunlardan biri Qarabağın erməni əsilli sakinlərinin bölgədən, guya zorakılıqla köçürülməsi ilə bağlıdır. Halbuki, ermənilər könüllü köçdüklərini özləri bəyan edirlər. Həm də bu köç prosesi bütün dünyanın gözü qarşısında baş tutdu. AŞPA-nın digər iddiası Azərbaycanın onun nümayəndə heyətinə 2023-cü ildə Laçın dəhlizinə səfərə və Qarabağdakı vəziyyəti müşahidə etməyə icazə verməməsi ilə bağlıdır. Halbuki, Laçın yolunun nəzarətsiz ərazi olmasına göz yumanlardan biri məhz Avropa Şurası olub. Azərbaycan burada sərhəd buraxılış məntəqəsi qurduqdan sonra isə gediş-gəlişin dünya ictimiayyəti tərəfindən müşahidəsinə imkan yaradıb. Azərbaycan ərazilərini işğaldan azad edəndən sonra, digər Avropa institutları kimi, Avropa Şurası da Ermənistanın işğal müddətində törətdiyi dağıntıları, maddi-mədəni, dini irsin yox edilməsini öz gözləri ilə görmək üçün heç bir təşəbbüs göstərməyib, Bakının dəvətlərinə qarşılıq verməyib. AŞPA-nın daha bir iddiası Azərbaycanda “siyasi məhbus”larla bağlıdır. Reallıqda bu qurum iqtisadi və kriminal xarakterli cinayət faktları ilə bağlı araşdırma çərçivəsində saxlanılan şəxsləri “siyasi məhbus” kateqoriyasına aid edir. Təşkilatın Azərbaycanın nümayəndə heyətinin etimadnaməsinin təsdiqləməməsi üçün yekun iradı isə rəsmi Bakının fevralın 7-də keçiriləcək prezident seçkisini müşahidə etmək üçün Avropa Şurası Parlament Assambleyası nümayəndə heyətini dəvət etməməsi göstərilib. AŞPA-da Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvü Rafael Hüseynov bunun səbəblərini belə izah edir: “Azərbaycanı qınayırlar ki, niyə Avropa Şurasını ölkədə keçirilən növbədənkənar seçkiləri müşahidə üçün dəvət etməyib. Azərbaycan müşahidəçi kimi hətta ən sərt mövqeyi ilə tanınan beynəlxalq qurumları da dəvət edib, lakin 23 il müddətində həqiqi üzvü olduğu, buna qədər də daim seçki müşahidələri aparan komandalarını məmnuniyyətlə qəbul etdiyi Avropa Şurasından bu dəfə imtina edib. Avropa Şurası rəhbərliyi, buraya birbaşa təsir imkanları olan dairələr gərək əvvəl bu barədə düşünərdilər. Bunun səbəbini indiyə qədər Azərbaycana qarşı bu təşkilatda apardıqları qəbuledilməz siyasətdə axtarmalıdırlar”. Deməli, Azərbaycana qarşı iradlar tam əsassızdır. Avropa Şurasını narahat edən digər məsələ isə Azərbaycanla Ermənistan arasında birbaşa danışıqların intensivləşməsi ilə bağlıdır. Məlumdur ki, Azərbaycanın bu məsələdə təklifi problemləri ikitərəfli qaydada həll etməklə bağlıdır. Ermənistandakı bəzi qüvvələr də sülh danışıqlarının ikitərəfli qaydada keçirilməsinin tərəfdarıdır. Bu da Avropa Şurasının vasitəçilik rolunun aradan qalxmasına gətirib çıxaran amildir. Belə vəziyyət təşkilatı qane etmir. İndi baş verənlərin fonunda Azərbaycanın da, öz növbəsində, Avropa Şurasından çıxmaq haqqı var. Amma bundan itirən Avropa Şurası özüdür.
Tahir TAĞIYEV
