Ermənistandan etiraf - Azərbaycan haqlıdır...

“Ermənistanda hər hansı bir revanşizm cəhdlərinin olmayacağı ilə bağlı Azərbaycana qəti şəkildə qarantiya lazımdır. Çünki biz bilirik Ermənistanda nə baş verir. Həmçinin bilirik ki, Ermənistanın bəzi Avropa paytaxtlarında çox “müşavirləri” var”. 

Bu fikirləri Prezident İlham Əliyev hələ ötən il dekabrın 6-da ADA Universitetində keçirilən “Qarabağ: 30 ildən sonra evə dönüş. Nailiyyətlər və çətinliklər” Forumunda səsləndirib.

Bununla yanaşı, dövlət başçısı qeyd edib: “İstərdik ki, iki ölkə arasında, ümumiyyətlə müharibə olmasın, bununla bağlı qarantiya olsun”. Belə görünür ki, Azərbaycanın bu yanaşmasını artıq Ermənistanda da qəbul edirlər. Elə baş nazir Nikol Paşinyan da vurğulayır ki, Ermənistan Azərbaycana gələcəkdə heç bir ərazi iddialarının olmayacağına dair yazılı qaydada rəsmi qarantiyalar verməyə hazırdır. Paşinyan Vayotzor vilayətində öz partiyasının vəzifəliləri qarşısında etdiyi çıxışında bu xüsusda deyib: “Biz Azərbaycandan qarantiyalar gözləyirik ki, sətir arasında Azərbaycanın Ermənistana qarşı ərazi iddiaları üçün heç bir zəmin saxlanmasın. Biz belə qarantiyalar istəyirik. Amma mən deməliyəm ki, biz də belə qarantiyaları verməyə hazırıq. Bu qarşılıqlı hərəkət olmalıdır. Bu bizim üçün və ya onlar üçün birtərəfli akt ola bilməz”. Azərbaycan onsuz da Ermənistana qarşı hər hansı ərazi iddiası irəli sürmür. İndi Ermənistan da eyni addımı atmalıdır. Elə bu fonda hesab edilir ki, Nikol Paşinyanın ölkə konstitusiyasını dəyişmək niyyəti də bundan qaynaqlanır. Xatırladaq ki, Paşinyan yeni geosiyasi şəraitdə Ermənistana yeni konstitusiya lazım olmasına dair bəyanat verib. “Azatutyun” radiosunun yazdığına görə, belə görünür ki, Paşinyan 1995-ci ildə qəbul edilmiş konstitusiyanın preambulundan xilas olmaq istəyir. Preambulda Ermənistanın 1990-cı ildə qəbul etdiyi müstəqillik bəyannaməsinə istinad edilir. Bu sənəddə isə öz növbəsində Sovet Ermənistanı və ovaxtkı Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin qanunvericilik orqanlarının iki ərazinin birləşdirilməsinə dair qərarı yer alıb. Preambulda həm də ermənilərin 1915-ci ildə Osmanlı imperiyasında üzləşdiklərinin beynəlxalq aləmdə “soyqırım” kimi tanınmasına çağırış edilir. İndi Paşinyan bunlardan xilas olmağa çalışır. Çünki bu halda Ermənistanın Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibətləri normallaşa bilər. Ermənistanın “7or.am” nəşri yazır ki, Paşinyan ölkənin Azərbaycan və Türkiyəyə çox ehtiyac duyduğunu başa düşür: “Təbii ki, o, kürsü problemindən də narahatdır. O kürsünün saxlanılması birbaşa Ermənistanın təhlükəsizlik mühiti ilə bağlıdır. “Biz Azərbaycandan zəmanət gözləyirik və zəmanət verməyə hazırıq”, - deyə Nikol Paşinyan öz partiyasının üzvləri ilə görüşdə bildirib. Beləliklə, baş nazir deyir ki, Türkiyə və Azərbaycanın ilkin şərtlərini yerinə yetirməyə hazırdır. Bunun qarşılığında o, öz kürsüsünün saxlanılması üçün zəmanətlər gözləyir. Nikol Ermənistan konstitusiyasını dəyişməyə hazır olması ilə İlham Əliyevə “qarşılıq verir”. Bu, İlham Əliyevin tələbidir. Özü də həmin tələbi yerinə yetirməyə hazır olduğunu deyir. Nikol bunu Azərbaycana sülhə nail olmaq üçün əlavə təminatların verilməsi prosesi kimi təqdim edir”.

Amma bütün bunlara revanşist qüvvələr ciddi narahatlıqla yanaşır. Keçmiş prezident Robert Köçəryanın “Hayastan” fraksiyasından beş deputat artıq konstitusiyanın dəyişdirilməsi təklifini pisləyən birgə bəyanat qəbul edib. Bəyanatda deyilir ki, Paşinyan konstitusiyanı dəyişdirməklə öz məqsədlərini həyata keçirmək istəyir: “Paşinyan Üçüncü Ermənistan Respublikasının sütunlarından biri üzərinə hücuma hazırlaşır ki, Türkiyə-Azərbaycan tələblərindən daha birini qəbul edə bilsin”. Beş deputatdan biri olan Kristine Vartanyan bildirir: “Ermənistanın yeni konstitusiyası ondan daha hansı ərazi dəyişikliyi tələb edəcək? Ən böyük dəyişiklik Azərbaycanın Qarabağ üzərində nəzarətinin bərpa olunmasıdır. Paşinyan bizə açıq şəkildə deyir ki, bizim konstitusiyamız bu reallığı əks etdirməlidir”. Halbuki, Paşinyan Azərbaycanın Qarabağ üzərində suverenliyini hələ Bakı bu bölgə üzərində nəzarətini bərpa etmədiyi vaxtlarda tanımışdı. Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan isə konstitusiyanın dəyişdirilməsinin başqa səbəblərindən də bəhs edir. Onun sözlərinə görə, konstitusiya dəyişikliyi məsələsi həm də xarici əlaqələrlə bağlıdır. Mirzoyan qeyd edib ki, konstitusiya dəyişikliyi ilk növbədə daxili əhəmiyyətli sənəddir. Konstitusiya hüququ üzrə erməni ekspert Vardan Poğosyan isə məsələni başqa prizmadan şərh etməyə çalışır: “Nikol Paşinyan Türkiyə-Azərbaycan tandeminə müqavimət göstərə bilmir və qəti təslim olmağa qərar verib”. Onun sözlərinə görə, mövcud konstitusiya ölkənin əsas qanununu dəyişdirməklə, onu bir zərbə ilə aradan qaldırmaq istəyən Paşinyan üçün əngəldir: “Konstitusiyanın birinci bəndi artıq Paşinyanın məqsədlərinin reallaşmasına maneədir. Paşinyana mane olan başqa müddəalar da var, o cümlədən Ermənistan ərazisinin dəyişdirilməsi məsələsi mövcuddur. O, həmçinin, konstitusiyanın ermənilərin müdafiəsində Erməni Apostol Kilsəsinin müstəsna roluna istinad edən 18-ci maddəsini ləğv etməyə çalışacaq. O, yəqin ki, Ağrı dağı və Nuhun gəmisinə aid olan gerbin təsvirini də (21-ci maddə) aradan qaldırmağa çalışacaq. Gerbə Alagöz dağının təsvirini qoyacaq, Ağrı dağını götürəcək və bunu gizlətmir”. Poğosyan bildirib ki, Paşinyan yeni konstitusiya ilə Türkiyə və Azərbaycanın diqtəsini yerinə yetirir. Konstitusiya məsələləri üzrə digər erməni ekspert Qohar Meloyanın sözlərinə görə, Ermənistan ictimaiyyəti bu yeni prosesi yaxından izləməli və başa düşməlidir ki, niyə hakim qüvvə konstitusiya dəyişiklikləri gündəmini deyil, yeni konstitusiya gündəmini hazırlayır: “Bir konstitusiya məsələləri üzrə ekspert və hüquqşünas kimi mən düşünmürəm ki, ölkəmizin üzləşdiyi ən ciddi təhlükəsizlik problemlərinin və ya digər ciddi problemlərin həlli, fikrimcə, hər kəsə açıq olan konstitusiyaya dəyişiklik etməklə əldə edilə bilər”.

Samirə SƏFƏROVA