Yaşıl dünya naminə həmrəylik - regionlarımızın inkişafında nə dəyişəcək...
Regionların sosial-iqtisadi inkişafı dövlətin əsas prioritetindən biridir. Uzun illərdir ki, bu istiqamətdə dövlət proqramları qəbul edilir və hayata keçirilir.
Bildiyimiz kimi, Prezident İlham Əliyevin Sərəncamı ilə Azərbaycanda 2024-cü il “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan edilib.
Sərəncamda vurğulanır ki, Azərbaycan Respublikası beynəlxalq ictimaiyyətin etibarlı və məsuliyyətli üzvü kimi iqlim dəyişmələrinin fəsadlarına qarşı mübarizəyə öz töhfəsini verir. “Azərbaycanın 2030-cu ilə qədər sosial-iqtisadi inkişafa dair beş milli prioritetindən biri “Təmiz ətraf mühit və yaşıl artım ölkəsi” kimi müəyyən edilmişdir. Həmin prioritetə uyğun olaraq, ətraf mühitin sağlamlaşdırılması, yaşıllıqların bərpası və artırılması, su ehtiyatlarından və dayanıqlı enerji mənbələrindən səmərəli istifadənin təmin edilməsi istiqamətində işlər aparılır”- deyə sənəddə qeyd olunur.
Qarabağ, Şərqi Zəngəzur və Naxçıvan MR yaşıl enerji zonası elan olunub…
Sərəncamda o da vurğulanır ki, Azərbaycan baza ili (1990) ilə müqayisədə 2030-cu ilə qədər istilik effekti yaradan qazların emissiyalarının 35 faiz, 2050-ci ilə qədər isə 40 faiz azaldılmasını hədəf kimi götürmüşdür: “İşğaldan azad edilmiş Qarabağ və Şərqi Zəngəzur, eləcə də Naxçıvan Muxtar Respublikası yaşıl enerji zonası elan olunmuşdur. Azad edilmiş ərazilərdə həyata keçirilən genişmiqyaslı bərpa və yenidənqurma prosesində ətraf mühitin qorunması prioritetdir. Həmin ərazilərdə “ağıllı şəhər”, “ağıllı kənd” kimi innovativ yanaşmalar tətbiq edilir, ekosistem bərpa olunur.
Yaşıl enerji növlərinin yaradılması və yaşıl enerjinin dünya bazarlarına nəqli Azərbaycanın enerji siyasətinin prioritetidir. Azərbaycan elektrik enerjisi istehsalının qoyuluş gücündə bərpa olunan enerji mənbələrinin payının 2030-cu ilə qədər 30 faizə çatdırılmasını hədəfləyir.
BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası – COP29 kimi mötəbər bir tədbirin Azərbaycanda keçirilməsi ilə əlaqədar yekdil qərarın verilməsi beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən Azərbaycana böyük hörmət və etimadın, eləcə də ölkəmizin milli, regional və qlobal səviyyədə ətraf mühitin qorunması, iqlim dəyişmələrinin qarşısının alınması işinə töhfəsinin təqdir olunmasının bariz nümunəsidir”.
Bildiyimiz kimi, bu amil regionların sosial-iqtisadi inkişafına da müsbət təsir göstərəcək və ölkənin hər bölgəsində bu özünü göstərəcək.
Elm və Təhsil Nazirliyi, Botanika İnstitunun aparıcı elmi işçisi, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Sadıq Qarayev “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, Prezident İlham Əliyev daima regionların sosial-iqtisadi inkişafını diqqətdə saxlayır və regionlarımızın hər tərəfli inkişafına dair Dövlət Proqramları, sənədlər imzalayır. “Bildiyiniz kimi, bu il ölkəmizin ev sahibliyi ilə COP29 kimi nüfuzlu tədbir keçiriləcək. Bütün qurumlar bu tədbirə xüsusi olaraq hazırlaşırlar. Cənab Prezidentin Sərəncamı ilə Azərbaycanda 2024-cü il “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan edilib. 2024-cü ilin “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” élan edilməsi bütün bütün cəhətlərinə görə məntiqlidir. Bu sərəncamda əks olunan məsələlərdən biri Azərbaycanın 2030-cu ilə qədər sosial-iqtisadi inkişafa dair beş milli prioritetindən biri kimi “Təmiz ətraf mühit və yaşıl artım ölkəsi” kimi müəyyən edilməsi çox mühümdür. Ətraf mühitin qorunması, yaşıllıqların artırılması bir başa iqtisadiyyata, xüsusilə də birbaşa aqrar sektora müsbət təsir edən amildir. Yaşıllıqlar xüsusən də indi dünyada tədricən qlobal problemə çevrilən su böhranın müəyyən edilmısində çox mühüm rol oynayır. Yaşıllıqlar təbiətdə suyun balanslaşdırılması, qalıntıların torpaqdan buxarlanması, yenidən yağıntılar şəkilində ərazilərə düşməsini müəyyən edir. Bu da suvarma sistemlərində, torpağın nəmliyinin qorunmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Xüsusilə son dövrlər fikir versək görərik ki, keçən əsrin 90-cı illərində Azərbaycanda üzüm bağlarının kortəbii şəkildə məhv edilməsindən sonra yağıntıların miqdarı da azaldı, quraqlıq baş verdi. Onlar da böyük yaşıllıq sahələri idi”-deyə qeyd etdi ki, yaşıllıqların qırılması, üzüm və digər meyvə bağlarının məhv edilməsi regionların sosial-iqtisadi həyatına çox mənfi təsir göstərib.
Alimin sözlərinə görə, üzümlüklər məhv edildikdən sonra torpağın erroziyası sürətlənməyə başladı. O, hesab edir ki, regionlarda yaşıllıqların artırılması çox mühüm haldır və bu insanların həyatına müsbət təsir göstərəcək.
“Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili”ndə regionlarda çox mühüm işlər görüləcək”
Müsahibimiz qeyd etdi ki, bu il çərçivəsində regionlarda yaşıllığın artırılmasına daha da böyük önəm veriləcək. Onun dediyinə görə, regionların sosial iqtisadi inkişafından danışarkən yalnız yeni iş yerlərinin yaradılması, insanların sosial rifah halının yüksəldilməsi, yolların, binaların, müəssisələrin təmir edilməsi və sair başa düşülməli deyil, bura yaşılıq zolaqlarının yaradılması, meşə zolaqlarının salınması, yeni parkların qurulması kimi məsələlər də daxildir. “Regionlarda yeni yaşllıq zolaqlarının salınması iqtisadiyyatımıza müsbət fayda verə bilər.
Eyni zamanda Qarabağı, Zəngəzuru işğaldan azad etmişik, indi orada sürətli tikinti-quruculuq işləri gedir, kəndlər, qəsəbələr, şəhərlər salınır. Artıq azad ərazilərdə məskunlaşdırma prosesi həyata keçirilib və bu davam etdirilir. Bir sözlə, azad rayonların sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı mühüm addımlar atılır. Yeri gəlmişkən, Qarabağ və Şərqi Zəngəzur və Naxçıvan Muxtar Respublikası yaşıl enerji zonası elan olunub. Bu amilin özünün həmin regionların sosial-iqtisadi cəhətdən tamamilə yeni çağırışlara uyğun formalaşmasına gətirib çıxaracaq. Qarabağ və Şərqi Zəngəzur uzun illər işğalda qaldıqları üçün o ərazilərimiz sosial-iqtisadi inkişafdan kənarda qalmışdı, amma indi artıq o bölgələrə xüsusi diqqət yetirilir. Bu bölgələrdə də yaşıllıq zolaqlarının genişləndirilməsi əsas prioritetindən biridir. 2024-cü il də bu ərazilərə Böyük qayıdışla bağlı işlər görülür. Burada yeni qəsəbələrin, kəndlərin salınması sürətlə davam etdiriləcək. “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” çərçivəsində ekoloji problemlərin həllinə də xüsusi diqqət yetiriləcək. “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili”ndə regionlarda çox mühüm işlər görüləcək. həmin şəhərlərdə tikinti ilə paralel şəkildə yaşıllıqlar da salınsa üç-beş ilədn sonra biz orada yeni park və xiyabanlar görə biləcəyik”.
O hesab edir ki, yaşıllıqların salınmasında Azərbaycanın öz yerli florasından olan nadir, nəsli kəsilməkdə olan bitkilərə, ağac və kol növlərinə, uzun ömürlü ağac, kol növlərinə diqqət edilsə daha effektli olar. “Eyni zamanda həmin regiona aid ağaclar əkilməlidir. Biz bilirik ki, Şərqi Zəngəzur və Qarabağ İqtisadi rayonlarını əhatə edən botaniki-coğrafi rayinlarda 2 minə yaxın ali bitki növü var. Orada çoxlu nadir, relik bitkilər mövcuddur. Orada onların əkib becərilməsi daha yaxşı olar”. O, hesab edir ki, bu həmin nadir növlərin genfondunun qorunması deməkdir.
S.Qarayev əlavə etdi ki, bütün bunlar regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə sıx şəkildə bağlı amillərdir. O, qeyd etdi ki, təmiz hava, təmiz ekologiya, zəngin yaşıllıq, bol su ehtiyatı torpağın məhsuldarlığına müsbət təsir göstərəcək, bu da vətəndaşlarımızın sosial rifahını təmin edəcək, iqtisadiyyatımıza faydalar verəcək.
İradə SARIYEVA
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.
