Netanyahunun Beynəlxalq Məhkəmə qərarına sayğısızlığı - təhlükəsizlik sisteminə zərbə...
Samir Hümbətov: “Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi tərəfindən çıxarılmış qərarı icra etməkdən imtina edirsə, o zaman beynəlxalq prosedur işə düşür”
İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu bildirib ki, Cənubi Afrika Respublikasının İsraili soyqırımda ittiham etdiyi Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin qərarından asılı olmayaraq, Qəzza sektorunda hərbi əməliyyatlar dayanmayacaq:
“Yeni nasist tərəfdarları bizi soyqırımda ittiham etməyə cəsarət edir. Biz yeni nasistlər olan “HƏMAS” canavarlarına qarşı misli görünməmiş əxlaq və ədalət döyüşündəyik. Biz qələbə yolundayıq və qalib gələnə qədər dayanmayacağıq. Biz güzəştə getməyəcəyik və dayanmayacayıq”.
İsrail hökumətinin başçısı həmçinin bildirib ki, İsrail hökuməti hazırkı mərhələdə İsrail ordusunun 7 oktyabr hücumundan əvvəl mümkün səhvləri ilə bağlı kənar araşdırma aparmağı istisna edir və bu, Netanyahunun fikrincə, əks nəticə verəcək:
“Məncə, heç kim müdafiə qüvvələrinin komandirlərinin müharibə etmək əvəzinə vəkil axtarmasını istəmir”.
Dünya düzənini tənzimləyən hüquqi instansiya olan Beynəlxalq Məhkəmənin qərarına İsraildən bəslənən bu sayğısızlıq nə deməkdir?
Siyasi şərhçi Samir Hümbətov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin ümümi qəbul etdiyi prinsiplər ümumbəşəri prinsiplərdir: “Bütün dünya dövlətlərinin, xalqların bunu əməl etmək məcburiyyəti var. Bu bir neçə dövlət yox, ümumilikdə bütün dünyanı əhatə edən ədalət məhkəməsidir. Təbii ki, hər bir dövlət qəbul etdiyi beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə uyğun olaraq, məhkəmə sisteminin də qəbul etdiyi qərarları icra etmək məcburiyyətindədir. Amma bəzən beynəlxalq hüquqda müəyyən boşluqlar olur ki, onu tam şəkildə icra etmirlər. Təkcə İsrailin baş nazirinin əməl etməməsini deyil, Ermənistanın da, Rusiya və Ukraynanın da belə hərəkətlərini görmüşük. Ona görə də, bu birinci hal deyil, dəfələrlə olub. Hər hansı dövlətin, hökümətin başçısı beynəlxalq hüququn prinsiplərinə uyğun olaraq, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi tərəfindən çıxarılmış qərarı icra etməkdən imtina edirsə, o zaman beynəlxalq prosedur işə düşür və buna uyğun olaraq da həmin şəxsə, hökümətə qarşı bəzi sənksiyalar tədbiq edilə bilər ki, o etdiyi bu hərəkətlərdən çəkinsin. Bunu Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi İsrail baş nazirinə qarşı nə qədər tədbiq edə biləcək, bu özü sual altındadır. Yəni biz dünya siyasi sisteminin nə dərəcədə ədalətli olub-olmadığını Ermənistan Azərbaycan münaqişəsində görmüşük. Ona görə də bu qərarlar bəzən kağız üzərində qala bilir, bəzən də hansısa dövlətlərə tədbiq edilə bilir. Hər halda, bu artıq Ədalət Məhkəməsinin özünün çıxardığı qərarlara hörməti BMT - dən tələb etməsindən asılıdır”.
İsrailin baş nazirinin sözlərinə görə, Qəzza sektorunun şimalında döyüşlər davam etdiyi müddətdə fələstinlilərin buraya qayıtmasına icazə verilməyəcək.
Onun sözlərinə görə, bu qərar beynəlxalq qanunvericiliyə uyğundur:
“Beynəlxalq hüquq sadə bir şey deyir – təhlükə yaranmazdan əvvəl mülki əhalini təxliyə etməlisiniz. İndi Qəzzanın şimalında şiddətli döyüşlər gedir və döyüşlər davam etdikcə biz əhalini bu əraziyə geri qaytarmayacağıq”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
