İsrail Livanda əməliyyatlara başlayır - ABŞ və İran isə müdaxiləyə hazırlaşır...

Yaxın Şərqdə hadisələrin inkişafı daha qanlı xarakter almaqdadır. Belə görünür ki, İsrailin HƏMAS-a qarşı hərbi əməliyyatları tezliklə Livanı da əhatə edəcək. Bu da Livanın, əsas etibarı ilə də “Hizbullah” qruplaşmasının savaşa daxil olması deməkdir. Amma məsələnin maraqlı tərəfi ABŞ və İranın da bu halda müharibənin iştirakçısı olacaqları ilə bağlıdır.

Qeyd edək ki, İsrail Baş Qərargah rəisi Herzi Halevi ordunu Livanda da hərbi əməliyyatlara hazır olmağa çağırıb. Hərbçilərə müraciətində o deyib: “İsrail hərbçilərinin Livanda məhv edə bilməyəcəyi yer yoxdur. Necə ki, Qəzzada məhv edə bilməyəcəyimiz bir kilometr belə yoxdur, eyni şəkildə də Livana daxil olub yox edə bilməyəcəyimiz dayanıqlı yer yoxdur. Sizi lazımi yerlərə yerləşdirəcəyik, siz də tapşırıq üzrə onu icra edəcəksiniz”. “Hizbullah” baş katibinin köməkçisi Naim Qasım bildirib ki, İsraillə savaşa hazırdırlar: “Biz müharibəni genişləndirmək niyyətində deyilik. Livan “Hizbullah”ı müharibəni genişləndirmək niyyətində deyil, lakin İsrail müharibəni genişləndirmək istəsə, “Hizbullah” bunun qarşısını almaq üçün təxirəsalınmaz tədbirlər görəcək və maksimum reaksiya göstərəcək”. Qeyd edək ki, Naim Qasım bu açıqlamanı “Hizbullah”ın İsrail hərbi bazasına dron hücumundan sonra edib və bunu İsrailin Livandakı son hücumlarına verilən cavabın bir hissəsi adlandırıb. Bu arada “Hizbullah” hərəkatının hərbi hava qüvvələri komandiri, son aylarda İsrailin şimalında çoxsaylı pilotsuz təyyarə hücumlarına cavabdeh olan Əli Hüseyn Barci öldürülüb. Ardınca İsrail ordusu “Hizbullah” qruplaşmasının komandiri Naber əl-Qədrini məhv edib. O, Livanın cənubuna hava zərbələri nəticəsində öldürülüb. Naber əl-Qədrininin “Hizbullah”ın səhra komandiri olduğu bildirilib. Bundan başqa, “Hizbullah”ın “Rizvan” xüsusi təyinatlı qüvvələrinin yüksək rütbəli komandirlərindən biri Hac Cavad ət-Tavil İsrailin pilotsuz təyyarəsinin hücumu nəticəsində öldürülüb. Livanlı politoloq Həsən əl-Dürr bildirib ki, İsrailin “Hizbullah” hərəkatının səhra komandirlərini öldürməsi Livanda qarşıdurmanın yeni mərhələsinin başlanğıcından xəbər verir. Ekspert yeni mərhələ dedikdə, yerli əməliyyatları və “Hizbullah” komandanlığı və HƏMAS hərəkatının üzvlərinin məqsədyönlü şəkildə məhvini nəzərdə tutduğunu qeyd edib: “ABŞ Qəzza zolağında ilk atəşkəs başa çatdıqdan sonra bu mərhələyə keçidi müdafiə edərək, İsrailə əvvəlcə Qəzzanı yenidən işğal etməyi, sonra isə bufer zonanı tərk edərək geri çəkilməyi və yerli əməliyyatlara və məqsədyönlü qətllərə keçməyi tövsiyə etdi". Türkiyəli ekspert Ardan Zentürk baş verənlər fonunda qeyd edir: “Əgər İsrail yeni bir cəbhə açıb “Hizbullah” ilə müharibəyə başlayarsa və  hadisələr 2006-cı il Beyrut müharibələrinin daha böyük bir versiyasına dönərsə, İsrail çıxılmaz vəziyyətdə qalacaq. Nəticədə Amerika da daxili siyasi sistemi və bağlı olduğu lobbi təşkilatlarının təzyiqi nəticəsində özünün də bu müharibəyə daxil olmaq məcburiyyətini dərk edir. ABŞ İsrailin mövcud vəziyyətdə iki cəbhədə vuruşmaq qabiliyyətinin olmadığını bilir. İsrail “Hizbullah”la döyüşdə  məğlub olarsa, Amerika ordusunun vəziyyətə müdaxiləsinin son çarə olduğunun da fərqindədir. Ona görə də ABŞ növbəti cəbhəsinin açılmaması üçün, lazım gələrsə, İranla müzakirə masasına belə otura biləcəyi siqnalını verir”. O, ABŞ rəsmisi Entoni Blinkenin Yaxın Şərq ölkələri səfərinə diqqət çəkib: “Amerika müharibə tərəfi olmaq üçün həm İsraili “Hizbullah” məsələsində yumşaltmağa çalışır, həm də bütün ərəb ölkələrini İranla ortaq məxrəcə gələrək, münaqişənin Qəzza da daxil olmaqla, bütün regionda tez zamanda bitməsini istəyir”. Lakin İsrail fərqli düşünür.

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu ölkəsinin “Hizbullah”la müharibəyə hazır olduğunu bildirib. Netanyahu vurğulayıb ki, İsrail “Hizbullah”la müharibə etmədən bölgədə təhlükəsizliyi bərpa etməyə üstünlük verir: “Lakin savaşa da hazırıq”. Bunlar fonunda İsrail ordusu “Hizbullah” hərəkatının Livanda yerləşən obyektlərini atəşə tutmaqda davam edir. Elə bu günlərdə İsrail Hərbi Hava Qüvvələrinin döyüş təyyarələri hərəkatın Mərvahina rayonundakı hərbi kompleksini və Ayta-əş-Şəb rayonundakı raket qurğusunu, həmçinin digər infrastruktur obyektlərini bombardman edib. Eyni zamanda, İsrail ordusuna məxsus zərbə PUA-ları yəhudi dövlətinin nəzarətində olan ərazilərə atəş açmaq üçün istifadə edilən artilleriya qurğusuna, helikopterlər isə tank əleyhinə raket mövqelərinə zərbə endirib.  İsrailin sabiq müdafiə naziri Benni Qantz qeyd edir ki, İsrail lazım gələrsə, "Hizbullah"la daha geniş hərbi toqquşmaya girə bilər. Onun sözlərinə görə, İsrail Qəzza zolağında vəziyyətin siyasi həllində maraqlıdır. Lakin bu baş verməzsə, İsrail dövləti və İsrail Müdafiə Qüvvələri təhdidi aradan qaldıracaq. İsrailin təhlükəsizliyinin prioritet olduğunu deyən Qantz İsrail hərbi kabinetinin də eyni mövqedə olduğunu bildirib. Bu fonda İran “Hizbullah” hərəkatının İsrailə qarşı daha sərt addımlar atmasını istəyir. Məhz bu vəziyyətdə ABŞ-ın prosesə hərbi müdaxiləsi daha geniş miqyas ala bilər.

Nahid SALAYEV