Qafqazda Makronun ağzından vuran ölkə var...

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin yerli televiziya kanallarına müsahibəsi, səsləndirdiyi fikirlər dünya mediasının, ekspert dairələrinin də diqqət mərkəzində yer alır. Müsahibənin təhlili üzrə gəlinən əsas nəticələrdən biri də bundan ibarətdir ki, Azərbaycan artıq geosiyasi güc mərkəzlərindən birinə çevrilir, onun təsir dairəsi Cənubi Qafqaz sərhədlərindən kənara çıxmağa başlayır.

Rusiyalı politoloq Sergey Markov da məsələyə qeyd olunan prizmadan nəzər salır. O qeyd edir ki, Azərbaycan prezidentinin müsahibəsində olduqca maraqlı məqamlar var. Xüsusilə də Ermənistan və Fransa haqqında: “Fransa hazırda Ermənistanı silahlandıran, ruhlandıran, bu ölkəyə hərbi təlim keçən və onu yeni müharibəyə hazırlayan ölkədir. Bu fonda prezident Əliyevin bu sözlərini dinləməyə dəyər. Əslində bu o deməkdir ki, Ermənistan indi Fransanın müttəfiqinə çevrilib, Fransa isə Rusiyanın düşmənidir. Buna gözümüzü yuma bilmərik. Əks halda Ermənistan ikinci kiçik Ukraynaya çevriləcək. Bakı bu yaxınlarda fransız casusunu həbs etdi. Eyni zamanda, hər iki ölkə bir-birinin bir neçə diplomatını ölkədən çıxarıb. Azərbaycan getdikcə daha çox Rusiyanın təkcə dostuna deyil, həm də əslində müttəfiqinə çevrilir”. Markov onu da qeyd edib ki, Azərbaycan prezidentindən sonra Amerikanın “Voll Strit Jurnal” qəzeti də Fransaya zərbə vurur: “Qəzet Fransanın niyə Afrikadan qovulmasına dair böyük bir araşdırma aparıb. Səbəblərdən biri şəxsən Makrondur, onun hər çıxışı sadəcə olaraq fəlakətli nəticələr verir. Makron uğursuz və təkəbbürlə zarafat edir. Makron və Fransa yalançı hesab olunur. Makron hər zaman demokratiyadan danışır və eyni zamanda açıq-aydın çox antidemokratik və korrupsioner siyasi liderləri dəstəkləyir. Ümumiyyətlə, Makron Fransanı böyük Rusiyanın düşməninə çevirdi, Afrikada özünü biabır etdi və indi də Ermənistan vasitəsilə Qafqaza soxulur. Yaxşı ki, Qafqazda Makronun ağzından vuran var”. Burada qeyd edək ki, Azərbaycan son aylarda tez-tez Fransanı regionda qərəzli və militarist siyasət yürütməkdə tənqid edir. Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov Fransanı həm də Azərbaycanofob və anti-Azərbaycan mövqedə günahlandırıb. O qeyd edir ki, iki ölkə arasında münasibətlərin mövcud durumu və vəziyyəti ən aşağı nöqtədədir. Ötən ilin sonunda Azərbaycan Fransanın iki diplomatını arzuolunmaz şəxs elan edərək 48 saata ölkədən çıxmasını tələb etdikdən sonra, Fransa da cavab olaraq, Parisdəki iki azərbaycanlı diplomata qarşı eyni addımı atmışdı. Azərbaycandan fərqli olaraq, Fransa heç bir dəlil olmadan iki azərbaycanlı diplomatı arzuolunmaz şəxs elan edib. Rəsmi Bakının fransız diplomatlarla bağlı dekabrın 26-da verdiyi qərardan bir neçə gün əvvəl Fransanın ölkəmizdəki casus şəbəkəsi ifşa olunub. Onu da xatərladaq ki, hələ 2022-ci ildə Fransa prezidenti Emmanuel Makronun “France-2” telekanalına müsahibə zamanı Azərbaycana yönəlik bəzi iddialar səsləndirməsi rəsmi Bakını qəzəbləndirmişdi. O demişdi ki, Moskva gərginliyi Azərbaycanın xeyrinə qızışdırmaqla məşğuldur. Prezident İlham Əliyev fransalı həmkarının sözlərini təhqiramiz, qəbulolunmaz, yalan və təxribat xarakterli adlandırıb və bununla da Fransanın özünü Azərbaycanla Ermənistan arasında normallaşma prosesindən kənarda qoyduğunu bildirib. Rəsmi Bakı Fransanın Cənubi Qafqazda regional sülh və sabitliyi ciddi şəkildə pozan, Avropa İttifaqının regionla bağlı ümumi siyasətini risqə atan qərəzli hərəkətlərə yol verdiyini və hərbiləşdirmə siyasəti apardığını əsas gətirərək İspaniyanın Qranada şəhərində əvvəldən planlaşdırılan Azərbaycan, Ermənistan, Avropa İttifaqı, Fransa və Almaniya formatında nəzərdə tutulan beştərəfli görüşə qatılmaqdan imtina etmişdi. Ötən ilin oktyabrında Fransa ilə Ermənistan arasında hərbi əməkdaşlığın imzalanması da rəsmi Bakını narazı salmış və rəsmi Parisin bu addımını regionda destruktiv fəaliyyət kimi qiymətləndirmişdi.

İndi maraq doğuran odur ki, iki ölkə arasında gərginlik hansı həddə qədər arta bilər. Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru Fərhad Məmmədov BBC-yə açıqlamasında qeyd edir ki, iki ölkə arasında münasibətlərin gərginləşməsində təşəbbüskar ölkə Fransadır. Onun sözlərinə görə, Fransa son üç il ərzində üzv olduğu beynəlxalq təşkilatlarda bütün diplomatik səylərini Azərbaycana qarşı təxribatların təşkilinə yönəldib: “İki ölkə arasında gərginliyin hansı həddə qədər yüksələcəyi Fransanın gələcəkdə hansı addımlar atmasından asılı olacaq”. Ancaq Fərhad Məmmədov hesab edir ki, Fransa ilə yaşanan gərginlik iki ölkə arasındakı iqtisadi, ticarət və digər sahələrə təsir etməyəcək. Azərbaycan xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov da  bildirib ki, Azərbaycan heç vaxt Fransaya qarşı addım atmaq istəməyib, əksinə, həmişə münasibətlərin qorunmasının tərəfdarı olub. O əlavə edib ki, Fransa Azərbaycan və Cənubi Qafqazla bağlı siyasətinə  ciddi şəkildə yenidən baxarsa və dəyişikliklər edərsə, onda hansısa rəylər və proqnozlar vermək mümkün olar. Fransanın “L’Opinion” nəşri isə yazır ki, Fransa vətəndaşı Martin Rayan Azərbaycanda gizli fəaliyyət göstərən ölkəsinin kəşfiyyatının əməllərinin qurbanı olub. Bu isə rəsmi Parisin ermənipərəst mövqeyi və addımları ilə Cənubi Qafqazda sülhün əldə olunması perspektivlərini necə sarsıtmasının sadəcə bir nümunəsidir: “Rayan Fransanın Bakıdakı səfirliyində işləyən, Azərbaycan tərəfindən rəsmi statusuna uyğun olmayan fəaliyyətlərinə görə ölkədən çıxarılan iki fransız xarici kəşfiyyatçısının manipulyasiyasının qurbanı olub. Sözügedən səfirlik əməkdaşları Rayanı üçüncü ölkələr, xüsusən də İran və Türkiyə ilə bağlı həssas məlumatları toplayıb ötürməyə məcbur edib, ondan təhlükəli oyunlarında istifadə ediblər. Bu fonda Paris və Bakı arasında ikitərəfli münasibətlərin ciddi şəkildə pisləşməsi müşahidə olunur. Azərbaycan prezidentinin xüsusi tapşırıqlar üzrə nümayəndəsi Elçin Əmirbəyov da Fransanın qərəzli ermənipərəst mövqeyini, o cümlədən onun İrəvana silah və texnika tədarükünü davam etdirməsini, BMT Təhlükəsizlik Şurasında anti-Azərbaycan qətnamə layihəsini irəli sürmək cəhdlərini qınayan ifadələr səsləndirir: “Nəticədə Fransa Ermənistanla Azərbaycan arasında normallaşma prosesindən kənarda qaldı. Bundan başqa, o öz davranışı ilə Avropa İttifaqının bu məsələdəki roluna mənfi təsir göstərir”.

Samirə SƏFƏROVA