Qərb Rusiya sərhədçilərinin Ermənistandan çıxarılması üçün hərəkətə keçdi
Almaniya Rusiya sərhədçilərinin Ermənistandan tezliklə çıxarılmasında maraqlıdır, bu və digər anti-Rusiya addımlarının müqabilində Berlin İrəvana maliyyə yardımı təklif edir. Bu barədə Rusiyanın TASS agentliyinə məlumatlı mənbə bildirib.
Mənbə digər maraqlı açıqlamalar da verib: “Almaniya Ermənistanı Qərbin anti-Rusiya siyasətinə sürükləməyə çalışır. Berlinin vəzifəsi mümkün qədər İrəvanla Moskva arasında çəkişmə yaratmaqdır. Almanlar rus sərhədçilərinin Ermənistan ərazisindən tezliklə çıxarılmasında, həmçinin, dövlət aparatının Rusiyaya dost şəxslərdən təmizləməsində, o cümlədən silahlı qüvvələrin, kəşfiyyat xidmətlərinin və hüquq-mühafizə orqanlarının lüstrasiya edilməsində maraqlıdır. Bunun müqabilində Berlin İrəvana maliyyə və texniki yardım göstərməyi, o cümlədən Qarabağ ermənilərinin Avropa İttifaqı ölkələrinə kütləvi mühacirətinin qarşısını almaq üçün Nikol Paşinyan hökumətinin səylərinə dəstək verməyi təklif edir”. Qeyd edək ki, 1992-ci ildə imzalanmış “Ermənistan ilə Rusiya arasında Rusiyanın Ermənistan ərazisindəki sərhəd mühafizə qoşunlarının statusu və onların fəaliyyəti haqqında” sazişə əsasən rus sərhədçiləri bu ölkədədir. Bu, Ermənistan-Türkiyə və Ermənistan-İran sərhədlərində xidmət edən Rusiya sərhəd qoşunlarının statusunu müəyyən edən və tənzimləyən dövlətlərarası sənəddir. Müqavilənin 3-cü maddəsində aşağıdakılar yazılıb: “Rusiya sərhəd qoşunları Türkiyə və İranla sərhədin mühafizəsi ilə bağlı olmayan başqa tapşırıqların (təbii fəlakətlərin, qəzaların və digər fəlakətlərin aradan qaldırılması istisna olmaqla) icrasına cəlb edilmir”. Ermənistanın “Hetq” nəşri isə bir müddət əvvəl yazmışdı ki, 44 günlük müharibədən sonra Rusiya sərhədçiləri Ermənistan-Azərbaycan təmas xəttində də yerləşdirilib ki, bu da razılaşmaya ziddir: “Müharibə başa çatdıqdan dərhal sonra, 2020-ci ilin noyabrında məlum olub ki, Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti Ermənistan-Azərbaycan təmas xətti yaxınlığında - Arazdəyəndə, Paruyr Sevakda (Ağrı vilayəti), Dığda, Mehridə və Sığırt yüksəkliyi yaxınlığında (Zəngəzur vilayəti) 5 sərhəd mühafizə məntəqəsini yerləşdirib. Çox keçməyib ki, bunlara, xüsusən Zəngəzur və Tavuşda yeni dayaq məntəqələri əlavə edilib”. Ötən ay isə israilli blogger, Ermənistanın böyük dostu Aleksandr Lapşin Ermənistandakı rus sərhədçilərini azərbaycanlılara məlumat sızdırmaqda ittiham edib: “Bu barədə düşünməyə bilmirəm. Təl-Əvivdə sərhəd nəzarəti kabinələrində əyləşənlər İsrail miqrasiya polisi yox, məsələn, çinlilər, amerikalılar, argentinalılar olsaydı, mən nə hiss edərdim? Bir ölkəyə giriş-çıxışa bu ölkənin hakimiyyət orqanlarından başqa heç kimin nəzarət etmək hüququ yoxdur. Amma mən Ermənistanın paytaxtı İrəvandan uçarkən mütəmadi olaraq rus sərhədçiləri, daha doğrusu, slavyan görünüşlü ruslar tərəfindən aparılan pasport yoxlamasından keçirəm. Bəs giriş-çıxış zamanı sərhədçiyə verilən məlumatlar hara ötürülür? Çox yaxşı bilirəm ki, Ermənistan sərhədini keçməyimiz barədə məlumatlar Azərbaycanın Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinə açıqdır. Azərbaycan təhlükəsizlik qüvvələrinin əlində təkcə onun deyil, Ermənistana səfər etmiş yüzlərlə digər sərnişinlərin, yəni həm Ermənistan vətəndaşlarının, həm də turistlərin məlumatları var. Bütün məlumatları isə Rusiya Federasiyası alır. Rusiyanın əldə etdiyi məlumatların bundan sonra hara ötürüldüyünü təxmin etmək çətin deyil”.
Ümumiyyətlə, son dövrlərdə erməni mediasında rus sərhədçiləri barədə çoxsaylı ittihamlara rast gəlmək mümkündür. Bunlar da təsadüfi deyil. Ekspertlər hesab edir ki, İrəvan həmin sərhədçilərin çıxarılması, onların Qərbdən olan hərbçilərlə əvəzlənməsi üçün zəmin hazırlayır. Hazırda Qərbi Avropa İttifaqının timsalında Ermənistan ərazisində fəaliyyət göstərən monitorinq missiyası təmsil edir. Rusiyanın burada daha təsiredici varlığı var: Gümrüdəki hərbi baza, Ermənistanın İran və Türkiyə ilə sərhədində xidmət edən sərhədçilər. Bundan əlavə, Ermənistan ərazisindən keçən Zəngəzur dəhlizinə Rusiyanın Federal Təhlükəsizlik Xidməti cavabdeh olmalıdır. Moskva Rusiya və Azərbaycan prezidentləri, Ermənistanın baş naziri tərəfindən imzalanmış 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanata istinad edir. Bəyanatın 9-cu bəndində deyilir: “Regiondakı bütün iqtisadi və nəqliyyat əlaqələri blokdan çıxarılacaq. Ermənistan Respublikası vətəndaşların, nəqliyyat vasitələrinin və yüklərin hər iki istiqamətdə maneəsiz hərəkətini təşkil etmək məqsədilə Azərbaycan Respublikasının qərb rayonları ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında nəqliyyat rabitəsinin təhlükəsizliyinə təminat verir. Nəqliyyat rabitəsinə nəzarəti Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin sərhəd xidməti həyata keçirir”. Amma bu məsələ Moskva ilə İrəvan arasında ciddi mübahisə predmetinə çevrilib. İrəvan bəyan edir ki, hər bir ölkə öz ərazisində öz dövlət qurumları vasitəsilə sərhəd və gömrük nəzarətini həyata keçirir, həmçinin infrastrukturun təhlükəsizliyini, o cümlədən malların, nəqliyyat vasitələrinin və insanların təhlükəsizliyini təmin edir. Hətta baş nazir Nikol Paşinyan Ermənistan ərazisində bütün kommunikasiyaların təhlükəsizliyini təmin edəcək Ermənistan təhlükəsizlik qüvvələrinin xüsusi bölməsinin yaradılmasını da açıqlayıb. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarovanın şərhindən belə çıxır ki, Moskva Ermənistan ərazisində sərhədçilərin olması üçün mübarizə aparmaq niyyətindədir: ”Üçtərəfli razılaşmalara əsasən, Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin sərhəd xidməti Azərbaycanla Naxçıvan arasında nəqliyyat əlaqəsinə nəzarəti həyata keçirməyə çağırılır”. İndi Qərbin yardımı ilə Ermənistan rus sərhədçilərini ərazisindən çıxara bilsə, dəhlizə nəzarəti də ruslar edə bilməyəcək. Bu və digər məqamlar Qərbin də marağına cavab verir. O səbəbdən Qərb rus sərhədçilərini Ermənistandan çıxarmağa çalışır.
Samirə SƏFƏROVA
