ŞOK - Rusiyanın Ukraynanı məhv etməsinə şərait yaradırlar...

Rusiya və Ukrayna arasında gedən savaşın hansı istiqamətdə cərəyan edəcəyi yenə qlobal miqyasda əsas müzakirə predmeti olaraq qalır. Hazırda görünən odur ki, Qərb cari ildə Ukraynaya yardımları kəskin şəkildə azaldır. 

Məsələn, “The New York Times” yazır ki, ABŞ Ukraynanı “Patriot” raketlərinin mərmiləri ilə uzun müddət təmin edə bilməyəcək. Qeyd olunur ki, buna səbəb maliyyədir. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin adı açıqlanmayan zabiti məsələyə münasibət bildirərkən deyib ki, bu, Kiyevə baha başa gələ bilər: “Xarici tərəfdaşlarımız bizdən üz döndərsələr, müharibənin başlanğıcına qayıdacağıq. İnsanlarımız sığınacaqlardan çıxa bilməyəcək, qarşı tərəf şəhərlərimizi xarabalığa çevirməyə davam edəcək”.

Xatırladaq ki, Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski daha əvvəl bildirmişdi ki, Qərb dəstəyi dayandırsa, ölkəsi geri çəkiləcək. Prezident əks-hücum əməliyyatının uğursuz olduğunu etiraf edib. Bu arada Danimarka ilk altı ədəd “F-16” qırıcısının Ukraynaya verilməsini bu ilin ikinci rübünə təxirə salıb. Xatırladaq ki, Danimarkanın baş naziri Mette Frederiksen ilk “F-16”ların yeni il ərəfəsində Ukraynaya göndəriləcəyini bildirmişdi. Danimarka 2023-cü ilin avqustunda Ukraynaya 19 ədəd “F-16” qırıcısı göndərəcəyini vəd edib. ABŞ təyyarələrinin Kiyevə verilməsi məsələsində Danimarka və Niderlanda “yaşıl işıq" yandırıb. Adıçəkilən ölkələr həm də ukraynalı pilotlar hazırlayır. Onlardan başqa, Norveç də Ukraynaya qırıcılar vermək niyyətindədir. Belçika 2025-ci ilə qədər “F-16”ları Ukraynaya göndərməyi planlaşdırır. Amma bu müddət Ukrayna üçün çox gecdir. Digər Qərb ölkələri də hərbi yardımları azaldır. Böyük Britaniyada yerləşən, müdafiə və güvənlik sahəsində ixtisaslaşan Kral Birləşmiş Xidmətlər İnstitutunun araşdırıcısı professor Piter Roberts bütün bunların Ukrayna üçün müsbət heç nə vəd etmədiyini bildirir. O vurğulayır ki, bu gün Qərb qısa zamanda qələbə qazanmaq üçün kütləvi əzmə üstünlük versə də, bu döyüş üsulu Ukraynada işləmir. Robertsin fikrincə, Rusiya prezidenti Vladimir Putin münaqişəni illərlə sürdürüb Qərbin diqqətini yayındırmağa arxalanır. Onun sözlərinə görə, ukraynalı döyüşçülər daha ustadır və çox şey qərbli tərəfdaşlarının da rolu ilə ölkənin öz hərbi istehsalını gücləndirməsindən asılı olacaq: “Ukrayna müharibəsinin xeyli dərəcədə yenidən geri qaytardığı şey döyüşlərin yüksək keyfiyyətli konvensional silahlarla aparılmasıdır. Bu, bəlli anlamda Koreya və Vyetnam müharibələrindən sonra unudulmuş kimi idi… Bunun tez ola biləcəyi fikri Qərbin çox selektiv yanaşması idi. Qərb dedi ki, baxın, biz müharibələri sürətli, tez və yaxşı nəticələrlə apara bilərik. Bir çox Qərb müttəfiqi və elə Ukraynanın öz ordusu da bu nəticəyə gəldi ki, biz yenidən hazırlığın sənayeləşmiş miqyasına qayıtmalıyıq. Qərbdə bir çoxlarının kiberməkana və bütün o yeni texnologiyaya investisiya edə bilmək üçün qurban verməyə hazır olduğu ənənəvi silahları da unutmayın… Özü də mənə elə gəlir ki, Qərb ordularında real dilemma var, axı onlar qısa, dəqiq, yüksək texnologiyalı savaşlar üçün təlim görüblər. İndi isə düşmənin belə döyüşmədiyi dilemması ilə üzləşirlər. Düşmənin də müharibədə söz sahibi olması faktı Qərb ordularının düşüncəsində, əsasən, unudulub. Qərblilərin 30 il boyunca təsəvvür etdikləri savaş ideyasının ayaqda qalması və hələ də uğur qazanmağa qadir olması fikri çox qüsurlu və problematikdir. Ancaq bunu çox az insan qəbul edir. Çox güclü inkar vardı və hələ də var. Ukraynada savaş başlanandan sonra “Almaniya silahlandıracaq”, “Britaniya daha çox pul verəcək” və sair kimi bəyanatlar vardı. Çox az ölkənin bu vədləri yerinə yetirdiyini görürük. Bəlkə, Polşa, İsveç, bir neçə Skandinav dövləti, təbii ki, Baltik ölkələri. Ancaq iri və güclü dövlətlərin çox az bölümü – Britaniya, Fransa və Almaniya savaş başlanandan dərhal sonra eşitdiyimiz ritorikaya uyğun davranır. Mənə elə gəlir ki, əsas problemlərdən biri di bundadır: onlar öz əhalisini, yaxud özlərini inandıra bilmirlər ki, indiki halda pul qoymaq gerçəkdən vacibdir. Mənə elə gəlir ki, müəyyən mənada Hollivud müharibəsi gözləntisi vardı: tez və sürətli. Məsələ ondadır ki, girdiyiniz hər döyüşdə kontekst dəyişir. İki döyüş heç vaxt eyni deyil. Düşmən də uyğunlaşdığından döyüşlərin özü də dinamikdir. Döyüşün beşinci günü birinci gününə bənzəməz. Çox fərqlidir, axı hər iki tərəf maneələrə, çevrəsindəki yerlərə uyğunlaşır və döyüş meydanı dəyişir. Bu üzdən doktrina sizə bu məsələlərin bir çoxunda düşməndən daha ağıllı düşünmək imkanı verən ideyalar toplusudur. Ancaq bəzən durğunluq baş verir. Hər iki tərəf əllərindəki imkanlarla bacardığını etsə də, qısa zamanda heç nə dəyişmir. Uzun sürən döyüşlər və, bəli, dondurulmuş münaqişələr belə yaranır. 2008-ci ildə Gürcüstana baxsanız, bu, əsasən, dondurulmuş münaqişədir. Rusiya müdaxilə etdi, ilhaq etdi, ölkənin suveren ərazisinin bir bölümünü - Güney Osetiya və Abxaziyanı ələ keçirdi və dondurulmuş münaqişə gedişində əlində saxladı. O bu əraziləri geri qaytarmayacaq. Orada hərbi bazalar qurur, oraları möhkəmləndirir və təchiz edir. Belə mövqeyin Ukraynada möhkəmlənməsinə imkan verməmək üçün çox ehtiyatlı olmalıyıq”.

Tahir TAĞIYEV