Piterdə ikitərəfli Əliyev-Paşinyan təmasına Putin özü şərait yaratdı...
Samir Hümbətov: “Özünün olmadığı bir platformada Rusiya rahat nəfəs ala bilmir”
Ermənistan tərəfinin rəsmi məlumatına görə, Sankt-Peterburqda İlham Əliyevlə Nikol Paşinyan arasında qeyri-rəsmi görüş keçirilib. Tərəflər sülh gündəliyini müzakirə edib. Bu, Qarabağda erməni separatizminin ləğvindən sonra tərəflər arasında ilk görüşdür.
Əsas diqqətçəkən məqam görüşün ikitərəfli formatda keçirilməsi, Putinin iştirak etməməsidir.
Belə qənaətə gəlmək olarmı ki, Moskva da Rusiyanın ev sahibliyi etməsi şərti ilə vasitəçilərsiz danışıqların tərəfdarıdır?
Siyasi şərhçi Samir Hümbətov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, artıq Azərbaycan Prezidenti ilə Ermənistan Baş naziri arasında Sankt-Peterburqda ikili görüş keçirildi: “Bu, doğru bir addımdır. Çünki ikili görüş lazımdır. Görünür ki, Paşinyan üçlü görüş istəməyib, yaxud da belə məsləhət olub. Rusiya hər formatı istəyə bilər. Çünki necə olursa-olsun, öz əlində dominantlığın qalmasını düşünür ancaq. Biz təkcə Peterburq görüşü ilə kifayətlənməməliyik. İkili görüşlər istər Gürcüstanda, istərsə də sərhəddə keçirilə bilər. Harada keçirilməsindən asılı olmayaraq, ikili görüşlərin olması zəruridir. Çünki sülh prosesində üçüncü tərəflərin iştirakı olmadan belə görüşlərin küçirilməsi ümumi sülh gündəliyinə töhfə verən amillərdəndir. Amma hadisələr o qədər sürətlə dəyişir ki, gedişatın hansı niyyətə xidmət etdiyini tam olaraq müəyyən etmək çətin olur. Amma Moskva ona da razılaşır ki, ikili görüş onun ərazisində olsun. Düşünürəm ki, görüşün keçirilməsi daha geniş formatda olsaydı, o zaman Putin də iştirak etmək istəyərdi. Çünki özünün olmadığı bir platformada Rusiya rahat nəfəs ala bilmir. Onun hər şeydən xəbəri olmalıdır. Üçlü görüş üçün əvvəldən nazirlər razılaşmalı idi. Amma bu olmadı. Hər vəziyyətdə Rusiya təşəbbüsün özündə qalması üçün addımlar ata bilər”.
Prinsip etibarilə istənilən təmas müsbət qarşılanmalıdır və indiki şəraitdə sadəcə Ermənistanın son davranışları konkret fikir söyləmək üçün hər hansı bir formada əsas vermir. Amma bütün hallarda proseslər də sübuta yetirdi ki, birbaşa təmaslar nəticəyönlü hadisələrə yol aça bilir. Yəni necə ki, bundan öncə Ermənistanla Azərbaycan saxlanılan şəxslərin dəyişdirilməsi ilə bağlı birbaşa razılığa gəlmişdilər, qərar qəbul etmişdilər, bu da ikitərəfli vasitəçilər olmadan həyata keçirilən bir proses idi. Vasitəçisiz dialoq bütün hallarda müsbət haldır və təbii ki, bundan sonrakı proseslərə də təsir göstərə bilər.
Kremlin rəsmi sözçüsü Dmitri Peskov deyib ki, dekabrın 26-sı Sankt-Peterburqda Azərbaycan və Ermənistan liderləri arasında danışıqlar aparılmayıb: “Lakin İlham Əliyev və Nikol Paşinyanın ayaqüstü təmaslar aparmaq imkanı olub”.
Onun sözlərinə görə, tərəflər sülh müqaviləsini imzalamağa doğru irəliləyirlər: “Biz Bakı ilə İrəvanda siyasi iradənin mövcudluğunu görürük. Hesab edirik ki, sülh müqaviləsinin imzalanması həm hər iki ölkə, həm də ümumilikdə regionda sülhün sabitliyi üçün faydalı olacaq”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
