Qarabağ separatçıları Ermənistanın özü üçün başağrısına çevrilir...

Ermənistanda hakim partiya Qarabağ separatçılarının sonuncu lideri Samvel Şahramanyanın 28 sentyabr “fərmanını” ləğv etməsinə dair xəbərin ardınca onu kəskin tənqid edib. Ümumiyyətlə, bu məsələ Ermənistan daxilində yeni ziddiyyət üçün əsas zəminlərdən birinə çevrilir.

Bu barədə danışmazdan öncə xatırladaq ki, Şahramanyan Azərbaycanın Qarabağda keçirdiyi 19-20 sentyabr antiterror əməliyyatından bir həftə sonra mümkün hərbi toqquşmaların dayandırılması üçün qondarma “Artsax respublikası” və onun “müdafiə ordusunun” 2024-cü il yanvarın 1-dən buraxılacağına dair fərman imzalamışdı. Bu günlərdə isə Şahramanyanın “müşaviri” kimi təqdim olunan Vladimir Qriqoryan  deyib ki, separatçı liderin oktyabrın 19-da imzaladığı daha bir “fərman” onun 28 sentyabr fərmanını qüvvədən salıb. 19 oktyabr tarixli “fərmanda” deyilir ki, qondarma respublikanın bütün hakimiyyət orqanları, “dövlət naziri”, “hökumət üzvləri”, “parlament”, “hüquq-mühafizə orqanları”, Xankəndinin meri fəaliyyətlərini ictimai əsaslarla, yəni maaşsız davam etdirirlər. Ardınca Şahramanyan bu günlərdə başqa separatçı “liderlərlə” görüşərək onlara bildirib ki, “Artsax respublikasını” “hüquqi çərçivədə ləğv edən heç bir sənəd mövcud deyil”. “Azatutyun” radiosu bildirir ki, Şahramanyanın bu addımı baş nazir Nikol Paşinyanın hakim “Vətəndaş müqaviləsi” partiyasından olan vəzifəli deputatları hiddətləndirib. İqtidar deputatlarından biri olan Lilit Minasyan bu xüsusda deyib: “Qarabağın kapitulyasiyasına dair sənəd imzalayanlar bilməlidirlər ki, İrəvanda Qarabağa dair imzalanmış istənilən sənədin heç bir hüquqi gücü olmayacaq”. Bundan əvvəl isə deputat Artur Ovannisyan “Facebook”da yazmışdı: “Şahramanyan kimdir ki, İrəvanda fərman imzalayır? Ermənistanda bircə hakimiyyət var. Ona meydan oxuyan hər hansı bir şəxsin hərəkəti antidövlət aktı elan olunacaq, həmiş şəxs qanundankənar elan ediləcək və ona qarşı ən sərt dövlət tədbirləri görüləcək”. Ovannisyan İrəvandakı separatçıların rəhbərliyini Ermənistanı yeni hərbi təxribata çəkməkdə ittiham edib. Paşinyan partiyasının sədr müavini Gevork Papoyan Şahramanyanı “məcburi köçkün” adlandırıb və deyib ki, onun “Qarabağdan Ermənistana köç etmiş başqa qarabağlılardan heç bir fərqi yoxdur”.

Ermənistan Baş naziri Aparatının rəhbər müavini Taron Çaxoyan da məsələyə münasibət bildirib. O qeyd edib ki, Ermənistanda ikinci fərman imzalayan ola bilməz və yoxdur: “Ermənistanda ikinci qanunverici ola bilməz və yoxdur. Ermənistanda ikinci hökumət ola bilməz və yoxdur. Ermənistanda ikinci dövlət ola bilməz və yoxdur”. Parlamentin spikeri Alen Simonyan bundan əvvəl  demişdi ki, “Qarabağın hökumət orqanları” Ermənistanın milli təhlükəsizliyinə hədə təşkil edir. Məsələyə erməni ekspert Suren Surenyantsın münasibəti daha maraqlı olub:  “Samvel Şahramanyanın “Qarabağ”ın ləğvi haqqında fərmanının və ya bu ləğv edilməni ləğv etmək barədə bəyanatının - Qarabağın məhv edilməsi və ya “dirçəldilməsi” cəhdinin real siyasətlə heç bir əlaqəsi yoxdur”. O qeyd edib ki, “Qarabağ”ın ləğv edilməsi o kağız parçası ilə bağlı deyildi, daha çox nəticə idi: “Qarabağ” daha ciddi səbəblərdən itirilib: 1) 44 günlük müharibə nəticəsində. 2) Azərbaycanın siyasəti. 3) Praqa dördtərəfli bəyannaməsi. Bununla Nikol Paşinyan münaqişə tərəfi olan Ermənistanın baş naziri kimi Qarabağı unitar Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanıyaraq, “Qarabağın statusu” ilə bağlı Azərbaycanla heç bir mübahisəsinin olmadığını rəsmən bəyan edib. 4) Beynəlxalq defolt konsensus. Qarabağ məsələsinin siyasi səhifəsi bağlanıb”. Surenyants vurğulayıb ki, Paşinyan artıq nə Moskvadan, nə Brüsseldən, nə də Vaşinqtondan heç bir təminat gözləmir, ümidi İlham Əliyevədir. “Genesis Armenia” analitik mərkəzinin təmsilçisi Abraham Qasparyan məsələni belə şərh edir: “Region yanan çəlləyin üstündədir və Samvel Şahramanyanın “Qarabağ”ın ləğvi ilə bağlı “fərmanı” ya mümkün müharibənin qarşısını almaq, ya da əksinə, yeni müharibəni qızışdırmaq məqsədi daşıyır”. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanın istəklərinə cavab olaraq, “Qarabağ parlamentinin sədri” Davit İşxanyan və Samvel Şahramanyan sona qədər təkid ediblər ki, “parlament” “Qarabağ”ın ləğv edilməsi haqqında qərarı qəbul edə və ya ratifikasiya edə bilməz. “Sonda Samvel Şahramanyan bunu öz üzərinə götürdü və imza atdığı kimi, sonra da “Qarabağ”ın ləğv edilməsi haqqında “fərmanı” ləğv edərək əks addım atdı. Nikol Paşinyan Ermənistanı elə vəziyyətə gətirib ki, masa altında danışıqlar apara bilərik. Qərb neoanakonda siyasətini qəbul edib. Rusiya-Qərb qarşıdurması, proksi müharibələri bir neçə cəbhədə baş verir. Rusiya öz maraqlarından, məsələn, 12,3 trilyonluq qaz paketindən əl çəkə bilməz. Münaqişənin genişlənməsi potensialı hələ tükənməyib. Rusiyanın xarici siyasəti də bu kontekstdə nəzərdən keçirilməlidir”. Qasparyan bildirib ki, rəngli inqilabları Qərb hazırlayır, Rusiya qalib gəlir. Ermənistan bunu nəzərə almalıdır.

Samirə SƏFƏROVA