Ermənistan şərtimizi qəbul etdi - revanşistlər yanıb-yaxılır...

Ermənistan Azərbaycanla sülh müqaviləsini iki dövlət arasında sərhədin delimitasiyasından əvvəl də imzalaya bilər. Bunu Ermənistan parlamentinin spikeri Alen Simonyan deyib. Bu, Azərbaycanın daha bir yanaşmasının Ermənistan tərəfindən qəbul edilməsi deməkdir.

Xatırladaq ki, Azərbaycan prezidentinin köməkçisi - Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev ötən həftənin əvvəllərində qeyd edilən xüsusda bir daha ölkəmizin mövqeyini ifadə edib. O bildirib ki, Bakının mövqeyinə görə, sərhədin delimitasiyası məsələsi ilə sülh müqaviləsi ayrı-ayrılıqda həll olunmalıdır. Qeyd edək ki, sərhədin delimitasiya və demarkasiyası illərlə davam edən prosesdir və bu, bütün dünyada bu cür qəbul edilir. Məsələn, Azərbaycanla Gürcüstan bir-birinin ərazi bütövlüyünə hörmət edir və tanıyır, ancaq sərhədin bəzi hissələrində hələ də komissiyalar dəqiqləşmələr aparırlar. Bu baxımdan Azərbaycan tərəfinin delimitasiya və demarkasiya prosesini sülh sazişindən ayırmaq təklifi beynəlxalq hüquqa və normalara uyğun, eyni zamanda, sülh sazişinin imzalanması istəyindən doğan mütərəqqi jestidir. Bu fonda Simonyan Hacıyevin bu bəyanatını şərh edərkən deyib: “Düşünürəm ki, biz bu praktikanı nəzərdən keçirə bilərik, çünki delimitasiya məsələsinə illərlə vaxt lazım gələ bilər. Mənim nəzərimdə real sülh istəyən ölkə üçün belə məsələlər problem olmamalıdır. Odur ki, məncə bəli, belə məsələlər biz sülh müqaviləsini imzaladıqdan və cəmiyyətlərimizə sülh gətirdikdən sonra da bəzi məsələlərlə yanaşı həll oluna bilər”. Lakin Ermənistan parlamentində keçmiş prezident Robert Köçəryana bağlı “Hayastan” müxalifət fraksiyasının deputatı Armen Rustamyan Simonyanın qeydləri ilə bağlı narahatlığını ifadə edib. O deyib ki, sülh müqaviləsinin delimitasiya məsələsindən ayrılması yalnız Azərbaycanın marağındadır. Halbuki, Azərbaycan proseslərə yalnız sülh müstəvisindən yanaşır. “Şərəfim var” fraksiyasının deputatı Tiqran Abramyan bu yanaşmanı “təhlükəli” adlandırıb: “Bir neçə gün əvvəl Azərbaycanın əsas məmurlarından biri olan Hacıyev kifayət qədər təhlükəli nəticələri olan, amma geniş müzakirə olunmayan açıqlama verdi. O qeyd etdi ki, demarkasiya və delimitasiya prosesi mürəkkəb və uzun sürür və Ermənistan və Azərbaycan arasında danışıqlar sənədindən çıxarılmalı və ayrıca müzakirə edilməlidir. Bu, faktiki olaraq o deməkdir ki, sərhəd məsələləri o qədər həlledilməzdir və ya tərəflər qarşılıqlı razılıq əldə etmək imkanından o qədər uzaqdırlar ki, onu əsas sənədin müzakirəsindən kənarda və ya onun yanında qoyurlar. Beləliklə, hansısa mərhələdə hansısa sənəd imzalansa belə, o yalnız xoşniyyətli deklarativ mahiyyət daşıyacaq. Birinci təhlükə odur ki, sərhəd məsələsində dərin problemlər yeni eskalasiyaya və ya partlayışa gətirib çıxara bilər ki, bunun əlamətləri Azərbaycanın əsas təbliğat resurslarında mütəmadi olaraq öz əksini tapır”. Bu fonda erməni müxalifətinin yanaşması sülhü əngəlləməyə yönəlib. Amma İrəvan Bakının mövqeyini nəzərə alır. Ermənistan hakimiyyəti bundan əvvəl bəyan etmişdi ki, sülh müqaviləsinə sərhəd delimitasiyasının konkret mexanizmləri daxil edilməlidir.

İrəvan sərhədin keçmiş SSRİ xəritələri ilə delimitasiyasını istəyir. Amma bu zaman son dövrlərin xəritələri nəzərə alınır. Lakin bu mövqeyi rəsmi Bakı qəbul etmir. Baş nazir Nikol Paşinyanın hakim “Vətəndaş müqaviləsi” partiyasından deputat Eduard Ağacanyan bildirir ki, ərazi bütövlüyünün tanınması da Azərbaycan-Ermənistan sülh müqaviləsinin əsas müddəası olmalıdır. Amma deputat qeyd edir ki, bu məsələnin delimitasiya prosesi ilə əlaqələndirilməsi üçün hələ çox erkəndir. Bunlar fonunda Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov da çox maraqlı açıqlamalr verib: “Sülh müqaviləsi hər şeyin 100 faiz həlli demək deyil. Sülh müqaviləsi ilə bağlı bütün əhəmiyyətli təşəbbüslərin müəllifi məhz Azərbaycandır. Proses bir tərəfin istəyindən, arzusundan asılı deyil. Burada hər iki tərəfin müvafiq addımlar atması önəmlidir. Azərbaycanın suverenliyi tam bərpa olunduqdan sonra biz Ermənistan siyasi rəhbərliyi tərəfindən səslənən ismarışları diqqətlə izləyirik. Müəyyən pozitiv ismarışları da eşidirik. Ancaq pozitiv sözlərin və ismarışların verilməsi önəmli olsa da, onların real işlərə transformasiya edilməsi daha önəmli məqamdır”. Nazir bildirib ki, rəsmi Bakı cari ilin noyabr ayının sonunda İrəvandan sülh müqaviləsi üzrə növbəti təkliflər paketini alıb: “Bir ay ərzində tərəfimizdən işlənmiş təkliflər paketi Ermənistana təqdim olunub. Proses davam edir. Düşünürəm ki, 2024-cü ildə görüşlər keçiriləcək. Biz bu məsələyə real və nikbin baxırıq. Eyni zamanda biz sülh müqaviləsi barədə danışarkən başa düşməliyik ki, bu, hər şeyin 100 faiz həlli demək deyil. Bu, ölkələr arasında münasibətlərin inkişaf etdirilməsinin əsasını qoya bilər. Bir günün içərisində Azərbaycan-Ermənistan münasibətləri Azərbaycan-Gürcüstan münasibətləri səviyyəsinə qədər yüksələ bilməz. Ancaq ən azından, normal qonşuluq münasibətlərinin əsasının qoyulması və iki ölkə arasında açıq münasibətlərin həllinin prinsiplərini müəyyənləşdirən bir saziş ola bilər və olmalıdır”. Hər halda, Azərbaycan mövqeyini qəti şəkildə ifadə edib. Erməni tərəfinin bununla razlaşmaqdan başqa çıxış yolu yoxdur.

Nahid SALAYEV