İran və Rusiya arasında BƏƏ gərginliyi - Üç ada Krım yarımadası deyil...
İranın Ali İqtisadi Koordinasiya Ali Şurasının katibi Möhsin Rezai İran və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) arasında suverenlik mübahisəsinin olduğu üç ada ilə bağlı Rusiyaya xəbərdarlıq edib.
İnqilab Keşikçiləri Ordusunun keçmiş komandirlərindən olan Rizai X sosial media platformasında Mərakeşdə keçirilən 6-cı Rusiya-Ərəb Forumundan sonra dərc edilən yekun bəyannamədə adı çəkilən Fars körfəzindəki Əbu Musa, Böyük Tunb və Kiçik Tunb adaları ilə bağlı paylaşım edib.
Rezai bildirib ki, üç ada ilə bağlı heç bir danışıqdan söhbət gedə bilməz: “Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin bu məsələ ilə bağlı həddindən artıq tələbləri onların xeyrinə deyil və bunun bədəli ola bilər”.
O deyib ki, Rusiyanın İranın ərazi bütövlüyü ilə bağlı qeyri-dost müdaxilələri bir daha təkrarlanmamalıdır. “Üç ada Krım yarımadası deyil” – deyə Rezai bildirib.
Qeyd edək ki, dekabrın 20-də Mərakeşdə keçirilən 6-cı Rusiya-Ərəb Forumunun yekun bəyannaməsində “BƏƏ ilə İran arasında Böyük Tunb, Kiçik Tunb və Əbu Musa adaları ilə bağlı mübahisənin beynəlxalq hüquq çərçivəsində və ikitərəfli danışıqlar yolu ilə həlllinə dəstək" ifadə edilib.
İran Xarici İşlər Nazirliyi isə İranın sözügedən üç ada üzərindəki “suverenliyinin” danışıqlara açıq olmadığı bildirilib.
İran və BƏƏ Hörmüz boğazına yaxınlığı və regiondakı neft potensialına görə strateji mövqedə olan Əbu Musa, Böyük Tunb və Kiçik Tunb adaları üzərində suverenlik iddiasındadırlar.
Adalar 1971-ci ilə qədər Britaniyanın işğalı altında olub. İngiltərə 1971-ci ilin noyabrında adalara nəzarəti BƏƏ-yə verərək geri çəkildikdən dərhal sonra İran adalara nəzarəti ələ keçirib. BƏƏ isə adalarda hərbi qüvvələrini yerləşdirən İranı "işğalçı" adlandırır.
Adalar üzərindəki hüquqlarının qədim dövrlərə aid olduğunu iddia edən İran, adaların 1903-cü ildə müvəqqəti olaraq ingilislər tərəfindən ələ keçirildiyini və 1971-ci ildə geri qaytarıldığını, dolayısı ilə “o dövrdə hələ qurulmamış BƏƏ-nin buna iddia etməsinin absurd olduğunu” deyir.
BƏƏ isə adalardakı iddiasına uyğun olaraq ərəb ölkələri və beynəlxalq təşkilatlar qarşısında təşəbbüslər irəli sürür.
2022-ci ilin dekabrında Səudiyyə Ərəbistanında keçirilən Çin Körfəzi Əməkdaşlıq Şurasının (KƏŞ) Zirvə toplantısından sonra BƏƏ-nin üç ada ilə bağlı haqqının tanınmasına qarşı çıxan İran Çinin Tehrandakı səfirini Xarici İşlər Nazirliyinə çağırmışdı. İyulun 11-də Körfəz Əməkdaşlıq Şurasının Rusiya ilə Zirvə toplantısından sonra da Tehran administrasiyası Rusiyaya eyni reaksiyanı vermişdi.
TAHİR
