ABŞ Cənubi Qafqazda özünü risqə atır - Azərbaycanın xəbərdarlığı...
“Ağ Ev Azərbaycan və Ermənistan arasında vasitəçilik rolunu oynamaq istəyirsə, Co Bayden administrasiyasının üzvləri fərqli münasibət nümayiş etdirməlidirlər”. ABŞ-ın “Newsweek” məcmuəsi yazır ki, bunu Londonda keçirdiyi brifinqdə Azərbaycan Prezidentinin xarici siyasət məsələləri üzrə müşaviri Hikmət Hacıyev deyib.
O bildirib ki, Amerikanın bu məsələdəki birtərəfli mövqeyi Bakının narahatlığına səbəb olub. Məqalədə deyilir ki, Azərbaycan Cənubi Qafqazda Qərb, Rusiya, İran və Çin arasında rəqabətin əsas döyüş meydanına çevrilib. Bu da vurğulanır ki, neft və qazla zəngin bu ölkə Qərbin əsas enerji partnyorlarından biridir. Daha sonra “Newsweek”in yazdığına görə, Hikmət Hacıyev sözügedən brifinqdə deyib ki, Bakı Birləşmiş Ştatların icra hakimiyyətindən fərqli münasibət görmək istəyir. Məqalədə qeyd olunur ki, Əliyev administrasiyası Vaşinqtonu Ermənistanın xeyrinə qərəzli münasibətdə ittiham edib və Azərbaycan rəsmiləri ABŞ-da keçirilən sülh danışıqlarından imtina ediblər. Bu da xatrıladılır ki, Bakı noyabrda ABŞ dövlət katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə köməkçisi Ceyms O'Braynın Senat dinləməsi zamanı dedikləri ilə bağlı etiraz etmişdi. Bu dinləmədə Azərbaycanın 19-20 sentyabrda Qarabağda keçirdiyi əməliyyat pislənmiş və O'Brayn demişdi ki, Bakı və İrəvan arasında sülh sənədi imzalananadək ABŞ-ın Azərbaycana münasibəti əvvəlki kimi olmayacaq. Diplomat Azərbaycana, lazım gələrsə, mümkün təzyiqlərdən, ABŞ-ın Bakıya təhlükəsizlik yardımı göstərməsini qadağan edən “907-ci Düzəliş”in son onilliklərdə ilk dəfə olaraq dondurulmamasına baxılmasından danışmışdı. Londonda keçirdiyi brifinqdə Hacıyev deyib ki, O'Braynın müdaxiləsi heç də faydalı olmayıb. Bu da qeyd olunur ki, O'Brayn noyabrda Bakıda Prezident İlham Əliyevlə görüşdən sonra söhbəti pozitiv və konstruktiv adlandırıb. Bununla belə, Hikmət Hacıyev 907-ci Düzəlişi ABŞ Konqresinin tarixində ən ədalətsiz qərar adlandırıb: “Azərbaycanın xaricdən heç bir yardıma və ya dəstəyə ehtiyacı yoxdur. Azərbaycan özünü təmin edən bir ölkədir. Lakin burada psixoloji və siyasi aspekt çox mühümdür, çünki bu, Azərbaycanla ədalətsiz davranış idi”. Hacıyev deyib ki, belə davranış Vaşinqtonun ədalətli vasitəçi olmasına imkan vermir: “Elə ki bu aradan qaldırıldı, bizim heç bir problemimiz olmayacaq və biz Vaşinqton platformasında sülh müzakirələrini davam etdirə biləcəyik”. Hacıyev brifinqdə bunu da deyib ki, Rusiya tərəfinə 19-20 sentyabr əməliyyatına 10 dəqiqə qalmış xəbərdarlıq edilib və buna görə də əməliyyatın Moskva ilə koordinasiyada keçirilməsinə dair iddialar tamamilə əsassızdır: “Hacıyev qeyd edib ki, Rusiyanın buna heç bir reaksiya göstərməməsi Bakını təəccübləndirməyib, çünki legitimlik Azərbaycanın tərəfində olub. Həmçinin, prezident müşaviri qeyd edib ki, Azərbaycan-Ermənistan danışıqlarında daha bir irəliləyişin proqnozunu vermək çətindir, amma indi sülh müqaviləsinin qarşısında heç bir ciddi maneə qalmır: “Burada söhbət nüvə fizikasından və ya raket elmindən getmir. Biz beynəlxalq qanunun çox təməl prinsiplərindən bəhs edirik. Azərbaycan özünün tam suverenliyini və ərazi bütövlüyünü bərpa edib. Biz indi regionumuzda tamamilə yeni reallıqla üzləşmişik. İndi Azərbaycanın strategiyası sülhü qazanmaqdır. Amma sülhün əldə olunması, tanqo rəqsində olduğu kimi, hər iki tərəfdən hərəkət tələb edir”. Hacıyev Bakının daha çox regional həllərə üstünlük verdiyini deyib, amma əlavə edib ki, Bakı Vaşinqtonda, Moskvada və ya Brüsseldə keçirilə biləcək sülh danışıqlarını da istisma etmir: “Sülhün toxumları regionda, Bakıda və İrəvandadır. Bizim başqa partnyorlarımız bizə irəliləməkdə kömək edə bilərlər. Amma biz bəzən görürük ki, vasitəçilərimiz arasında vasitəçilik etməyə çalışırıq”. Hikmət Hacıyev Azərbaycanın Naxçıvana dəhlizi hərbi yolla açmağa hazırlaşdığına dair iddiaları rədd edib: “Azərbaycanın heç bir hərbi məqsədi qalmayıb və bizim üçün qarşıdurma bitib. Azərbaycan layiq olduğunu əldə edib”.
Beləliklə, “Newsweek” məcmuəsinin yazdıqları bir daha təsdiq edir ki, Azərbaycan ABŞ-ın ədalətsiz yanaşmasını elə Qərb platformasında diqqət mərkəzinə gətirib. Bakının mövqeyinin Londonda səslənməsi təsadüfi deyil. Çünki bu hal Qərb dünyasının, o cümlədən ABŞ-ın diqqətini Azərbaycanın hansı mövqedə olması üzərində bir daha yaxından fokuslayır. Təbii ki, belə vəziyyətdə Azərbaycana münasibətdə siyasətə daha sürətlə korrektələr olur. ABŞ özü də yaxşı görür ki, “907-ci Düzəliş” ətrafında baş verən hadisələr əvvəllər Vaşinqtonun Azərbaycana münasibətdə qərəzli olması şübhəsi yaradırdısa, indi bunu təsdiq edir. Eyni zamanda, Ermənistan və Azərbaycan arasında sülhün ilk dəfə bu qədər yaxın olduğu tarixi şəraitdə ABŞ-da “907-ci Düzəliş”dən yenidən siyasi məqsədlərlə Bakıya qarşı təzyiq aləti kimi istifadə edilməsi müşahidə edilir. Bütün bunlar Azərbaycanın Qərbin vasitəçiliyinə olan etimadını sarsıdan amillər sırasındadır. Təsadüfi deyil ki, rəsmi Bakı indi regional sülhün məhz regionda axtarılmalı olduğu qənaətindədir. Məhz bundan irəli gəlir ki, Hikmət Hacıyev sülhün və regional təhlükəsizliyin Brüsseldə, Parisdə, Vaşinqtonda və ya hansısa başqa yerdə deyil, məhz regionda olduğunu bildirir. Bunu doğuran səbəblər də, ABŞ başda olmaqla, Qərb ölkələrinin vasitəçiliyinə ümidlərin tükənməsidir. Qərbin vasitəçilik institutlarının Cənubi Qafqazdakı uğursuzluğu, ilk növbədə, onların Azərbaycana qarşı ayrıseçkiliyindən, qərəzindən qaynaqlanır. ABŞ və Avropa bütün bunları nəzərə alıb lazimi nəticələr çıxarmalıdır. Əks halda regionda uduzan onlar özləri olacaq.
Nahid SALAYEV
