Məktəblərimizdə "Yaşıl təhsil" olacaq...
“COP29 tədbirlərindən sonra, yəqin ki, yaşıl təhsil və ətraf mühit dəyişiklikləri ilə bağlı məktəb və universitetlərdə iş daha da sürətlənəcək. Çünki PISA 2029-da ərtaf mühitlə bağlı qiymətləndirmə həyata keçirilərsə, bir çox ölkələr artıq öz işinin nəticəsini ölçəcək”.
Bu fikri media nümayəndələrinə açıqlamasında elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev bildirib. O deyib ki, bununla bağlı müəyyən müzakirələr var, amma hələ ki, ölçülməyə əsaslanmış dəlil yoxdur: “İnanırıq ki, Azərbaycanın bu təşəbbüsü dəstəklənəcək və növbəti illərdə həm Azərbaycanda, həm də digər ölkələrdə yaşıl təhsillə bağlı daha çox iş görüləcək. Yaşıl ixtisasların və yaşıl bacarıqların inkişafı bizim prioritet istiqamətlərimizdəndir. Yaşıl bacarıqlar bütün ixtisasların daxilində iqlim dəyişikliklərinin ətraf mühit çirklənmələrinin qarşısını almaq üçün səriştələrin formalaşdırılması kimi başa düşülməlidir”.
Maraqlıdır, yaşıl təhsil nədir? Azərbaycan təhsili yaşıl təhsilə hazırdırmı?
Kamran Əsədov: “Yaşıl təhsilin əsas məqsədi ekoloji dəyərləri gənc nəsillərə aşılamaqdır”
Təhsil eksperti Kamran Əsədov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, yaşıl təhsil modeli şagirdlərə və tələbələrə təbiətə ziyan vermədən yaşamağın yollarını öyrətməklə yanaşı, onları gələcəkdə daha yaşıl və davamlı cəmiyyətlər qurmağa yönləndirir. Yaşıl təhsilin əsas məqsədi ekoloji dəyərləri gənc nəsillərə aşılamaq və onları məsuliyyətli vətəndaşlar kimi yetişdirməkdir: “Yaşıl təhsil ekoloji maarifləndirmə, şagirdlərin təbiətlə daha yaxından təmasda olmasını təmin edir və bu da onların ətraf mühitə dəyər verməsinə səbəb olur. Yaşıl təhsil, həm də ətraf mühitə uyğun peşə sahələrinin inkişafını təşviq edir. Bu sahələrdə çalışan mütəxəssislər təbii resursların qorunması, bərpa olunan enerji istifadəsi, ekoloji araşdırmalar və davamlı infrastruktur kimi sahələrdə innovativ həllər hazırlayır. Belə ixtisaslar arasında bərpa olunan enerji mühəndisliyi, ekoloji mühəndislik, kənd təsərrüfatı texnologiyaları, ekoloji hüquq və ekoturizm qeyd edilə bilər”.
Ekspert hesab edir ki, yaşıl təhsilin əmək bazarına verəcəyi töhfələr əhəmiyyətlidir. Artıq dünya bazarında yaşıl peşələrə olan tələb artır: “Yaşıl təhsilə yatırılan hər bir investisiya gələcəkdə yüksək məhsuldarlıq və iqtisadi mənfəət gətirəcək. Azərbaycanın təhsil sektorunda ekoloji təlimə və yaşıl təhsilə dair müəyyən addımlar atılsa da, bu sahə hələ tam formalaşmayıb. Məsələn, təhsil proqramlarında ekoloji mövzuların daha dərindən işlənməsi və yaşıl ixtisasların inkişafı ilə bağlı dəstəklər azdır. Beynəlxalq təhsil sistemlərində, məsələn, Finlandiyada məktəblərdən tutmuş universitetlərə qədər yaşıl təhsil dəyərlərinə geniş yer verilir və bu da cəmiyyətin ətraf mühitə olan yanaşmasını dəyişdirir. Azərbaycanda isə bu sahədə irəliləyiş üçün təhsilin bütün səviyyələrində yaşıl düşüncə modelinin tədrisi genişləndirilməlidir. Təhsil mühitində ekoloji layihələr, təbiətə uyğun davranış vərdişləri öyrədilməli və şagirdlər bu cür fəaliyyətdə aktiv iştirak etməlidirlər.Yaşıl təhsil həmçinin tələbələrin ekoloji məsuliyyətlilik səviyyəsini artıraraq, onların fərdi inkişafına kömək edir. Bu, sosial fayda yaradır və cəmiyyətin davamlı inkişafına kömək edir”.
K.Əsədovun fikrincə, yaşıl təhsilin inkişafı üçün Azərbaycan təhsil sistemində müəyyən dəyişikliklər edilməlidir: “Ölkəmizdə tədris proqramlarında ekoloji elmlərə, iqlim dəyişikliyi və davamlı inkişafla bağlı dərslərə daha geniş yer verilməlidir. Təhsil müəssisələri ekoloji layihələrdə tələbələrin iştirakını təşviq etməli, təbiətə zərər vermədən yaşama və işləmə vərdişlərini öyrətməlidirlər. Bu sahədə beynəlxalq təcrübələrdən istifadə edərək, məktəb və universitet səviyyəsində ekoloji kursların artırılması və tələbələrin yaşıl peşələrə yönləndirilməsi böyük fayda verəcəkdir”.
Elçin Süleymanov: “Günəş və külək enerjisi, təmir və mühəndis işi, bərpaolunan enerjinin nəqli, yaşıl texnologiyaların tətbiqi sahəsində mütəxəssislər yetişməlidir”
Təhsil eksperti Elçin Süleymanovun sözlərinə görə, dünyanın ən mötəbər tədbirinin Azərbaycanda keçirilməsi və Azərbaycanın bu prosesə həm resurs olaraq, həm də kadr olaraq dəstək verməsi təqdirəlayiq addımdır: “Son illərdə alternativ və “yaşıl enerji” mühəndisliyi ilə bağlı universitetlərdə ixtisaslar açılıb. Uzun illər bu sahədə Azərbaycanda mütəxəssislər yetişməyib. Söhbət təkcə ali təhsildən getmir, eyni zamanda, orta ixtisas təhsili və bu sahədə texniki kadrların yetişməsi də vacibdir. Günəş və külək enerjisi, təmir və mühəndis işi, bərpaolunan enerjinin nəqli, yaşıl texnologiyaların tətbiqi sahəsində mütəxəssislər yetişməlidir. Bu istiqamətdə hər il Azərbaycanda addımlar atılacaq. Universitetlərdə, kolleclərdə bu sahələrdə mütəxəssislər yetişdiriləcək. İstehsalda yaşıl keçidin dəstəklənməsini, enerji resurslarının formalaşmasını təmin edən proqramlar olmalıdır. Peşə təhsili bu tələbatın ödənməsinə töhfə verə bilər”.
Günel CƏLİLOVA
