KÖHNƏ VERSİYA            

COP29 planetin əsas xilas platformasına çevrilir...

Image

Bu günlərdə İspaniyada baş verən rekord dərəcədə güclü yağışlar və daşqınlar xeyli insan tələfatına, dəhşətli dağıntılara və iqtisadi itkilərə səbəb olub. Bunun əsas səbəblərindən biri isə iqlim dəyişikliyidir. Təəssüf ki, İspaniyada baş verənlərə bənzər misalların sayı getdikcə artır.  

Dünya Meteorologiya Təşkilatının məlumatına görə, planetin hər yerində ekstremal hava hadisələrinə səbəb olan qlobal iqlim dəyişikliyi qarşısında beynəlxalq ictimaiyyətin əsas prioriteti insan həyatının xilas edilməsi olmalıdır. 

İqlim maliyyələşdirməsini artırmaq üçün COP29 əsas fürsətdir

İqlim Dəyişikliyi üzrə Hökumətlərarası Panelin məlumatına görə, şiddətli daşqınlara və quraqlığa səbəb olan ekstremal hava hadisələri insanların yaratdığı iqlim dəyişikliyi səbəbindən daha çox ehtimal və daha dağıdıcı hala çevrilib. Ümumdünya Ticarət Təşkilatının baş katibi Selest Saulo bu xüsusda bildirib: “Temperatur yüksəldikcə hidroloji dövr sürətlənib, o da daha qeyri-sabit və gözlənilməz hala gəlib və biz getdikcə su problemi ilə üzləşirik. Daha isti atmosfer daha çox rütubət saxlayır və bu da güclü yağışlara səbəb olur”. İqlim dəyişikliyinin okeanların istiləşməsi və atmosfer rütubətinin artması ilə bu tendensiyanın sürətləndirilməsi gözlənilir.

Alimlər həmçinin müəyyən ediblər ki, bu il iqlim dəyişikliyi yağışların intensivliyini artırıb və Sahel, Qərbi və Şərqi Afrika, Nepal, Hindistan, Pakistan, Əfqanıstan və Braziliyanın cənubunda daşqınların təsirlərini pisləşdirib. Tədqiqatlar müəyyən edib ki, bəzi təbii fəlakətlər urbanizasiya, torpaq və su ehtiyatlarının pis idarə olunması və yoxsulluq da daxil olmaqla, digər amillərdən qaynaqlanır. İqlim dəyişikliyi üzrə türkiyəli ekspert Ümit Şahin qeyd edir ki, dövlətlər Paris Sazişinə uyğun olaraq öz iqlim öhdəliklərinə məhəl qoymasalar, qlobal temperatur artımı əsrin sonuna qədər həyəcanverici 3 dərəcə Selsiyə çata bilər ki, bu da Yer kürəsini yaşayış üçün daha əlverişsiz edər. O, qlobal istiləşmənin 1,5 dərəcə Selsiyə qədər məhdudlaşdırılması ilə bağlı qlobal razılaşmanı xatırladıb və qeyd edib ki, Kioto Protokolundan fərqli olaraq, Paris Sazişində atmosferə istixana qazı emissiyalarının azaldılmasına dair aydın öhdəliklər yoxdur. Bu səbəbdən məsələnin həllində qəti addımlar atılması zəruri şərtə çevrilir. Sözügedən fonda bir nüansı da qeyd edək ki, alimlərin hesablamalarına görə, Yer kürəsində qlobal temperaturun sonuncu dəfə 3 dərəcə artması 10 milyon il əvvəl baş verib: “Əgər indi atmosferə atılan tullantıların həcmi 3-5 dəfə azalmasa, yaxın 15-20 ildə qlobal temperatur artaraq 2 dərəcə Selsiyə çatacaq. Bəşəriyyət üçün bu da fəalkət deməkdir. Məhz bundan irəli gələrək, BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) çərçivəsində zəruri addımların atılması zəruri sayılır. Planetin xilası üçün burada ləngimədən taleyüklü qərarların qəbulu vacib hesab olunur. COP29 Azərbaycan üçün qlobal səviyyədə iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizə proqramlarını beynəlxalq ictimaiyyətə təqdim etmək üçün mühüm bir platformadır. Ölkə COP29-da müəyyən istiqamətlər üzrə beynəlxalq əməkdaşlıq qurmağı və iqlim dəyişikliyi siyasətlərini gücləndirməyi hədəfləyib. Bütün bunlar dünyada da yüksək qarşılanır. Avropa Regionlar Komitəsi, BMT-nin Fondu və Yaşıl İqlim Fondu kimi beynəlxalq təşkilatlar sosial şəbəkələrdə aksiyalar keçirərək, COP29 konfransının əhəmiyyətinə diqqət yetiriblər. Avropa Regionlar Komitəsinin üzvü Andris Qrifroy regionların və şəhərlərin mühüm rolunu qeyd edib: “Biz Avropa Regionlar Komitəsinin üzvləri olaraq COP29-da Yaşıl Sövdələşməni gücləndirməyi planlaşdırırıq. Ümid edirəm ki, COP29-da biz qlobal Yaşıl Sövdələşmədə yerli və regional rolumuzu daha da vurğulaya bilərik”. BMT Fondu bəyan edir ki, iqlim dəyişikliyinin təsirləri cəmiyyətləri uyğunlaşmağa məcbur edir və mövcud maliyyə bu ehtiyacları ödəmək üçün kifayət deyil. Fondun ekspertləri COP29-u maliyyələşdirməni artırmaq üçün bir fürsət hesab edirlər. Onların fikrincə, bu konfrans dünya liderləri üçün iqlim dəyişikliyindən ən çox təsirlənən inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün lazımi maliyyəni təmin etmək üçün əla fürsətdir.

Yaşıl İqlim Fondu COP29-dan əvvəl verdiyi bəyanatlarda Paris Sazişinin məqsədlərinə çatmaq üçün davamlı investisiyaları diqqətə çatdırıb və onun iqlimin maliyyələşdirilməsi üçün əsas platformalardan biri kimi xidmət etdiyini qeyd edib. İnkişaf etməkdə olan ölkələrin ehtiyac və məqsədlərinə əsaslanaraq, Yaşıl İqlim Fondu tərəfindən maliyyələşdirilən hər bir iqlim layihəsi hamı üçün dayanıqlı və yaşana bilən planet yaratmağı hədəfləyir.

Bəşəriyyətin hələ də iqlim dəyişikliyinin ən pis təsirlərindən qaçmaq üçün kiçik şansı var, COP29 da buna xidmət edir

Qeyd edək ki, COP29 zamanı “Yeni Kollektiv Kəmiyyət Hədəfi” ilə bağlı razılaşma əldə edilməsi gözlənilir. Bu, iqlim böhranının həllində mühüm rol oyanayacaq. “Yaşıl dünya naminə həmrəylik” şüarı altında təşkil edilən COP29-un tematik tədbirlərinin gündəliyini və proqramını nəzərə alaraq, demək olar ki, burada iştirakçı ölkələr həlledici addımlar atmaq imkanı əldə edəcəklər. 

Hazırda bəşəriyyətin gələcək taleyi iqlimlə bağlı əməli addımların atılmasından keçir. Düzdür, planetin temperaturu uzun müddət, istiləşmə və soyuma dövrləri ilə dəyişib. Lakin 10 min il əvvəlki son buz dövründən bəri iqlim nisbətən sabitdir və elm adamlarının fikrincə, bu, insan sivilizasiyasının inkişafı üçün kritik əhəmiyyətə malikdir. İndi bu sabitlik sarsılıb. Yer kürəsi ən azı son 2000 il ərzində sürətlə istiləşir, temperatur sənayedən əvvəlki dövrlərdən təxminən 1,2 dərəcə daha istidir . İqlimlə bağlı digər əsas göstəricilər də kəskin yüksəlib. Qlobal okean temperaturu, dəniz səviyyələri və atmosferdəki istixana qazlarının konsentrasiyası rekord sürətlə artır, dəniz buzları və buzlaqlar isə həyəcan verici sürətlə əriyir. İqlim dəyişikliyi təbii proses olsa da, insan fəaliyyəti onu sürətləndirir. İqlim Dəyişiklikləri üzrə Hökumətlərarası Panelin yüzlərlə aparıcı iqlim aliminin araşdırmasına əsaslanan  hesabatı göstərir ki, son 200 ildə qlobal istiləşmənin demək olar ki, hamısına görə insanlar məsuliyyət daşıyır. İstiləşmənin böyük əksəriyyəti kömür, neft və qazın yanması nəticəsində baş verir. Bu qalıq yanacaqların yandırılması istixana qazlarını atmosferə buraxır və bu qazlar planeti yorğan kimi sararaq istiliyi saxlayır. Buz nüvələrindən tutmuş ağac halqalarına qədər hər şeyi ölçməklə alimlər istixana qazlarının konsentrasiyasını izləyə biliblər. Karbon dioksid səviyyələri son iki milyon ilin ən yüksək səviyyələrində, digər iki istixana qazının, metan və azot oksidinin səviyyələri isə son 800 min ilin ən yüksək səviyyələrindədir. Əslində, temperaturun bir qədər artması dünyanın kövrək ekosistemlərini poza bilər ki, bu da insanlar və digər canlılar üçün dəhşətli nəticələrə səbəb ola bilər. Bəzi ekspertlər həmçinin hesab edirlər ki, iqlim dəyişikliyi küləklərin və digər atmosfer amillərinin dəyişməsi səbəbindən bəzi yerlərdə daha uzun, daha intensiv soyuqlara səbəb ola bilər. Vəziyyətin ağır olmasına baxmayaraq, bəşəriyyət hələ də iqlim dəyişikliyinin ən pis təsirlərindən qaçmaq üçün kiçik bir şansa malikdir. Elə COP29 da buna xidmət edir.

Ramil QULİYEV
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.







VİDEO

Pezeşkian Şahin Mustafayevlə görüşdə səhv etdi, ermənilər isə səhvdən yapışdı... - VİDEO

Türk dövlətlərinin vahid xəritə qərarı Rusiyada təşvişə səbəb oldu... - VİDEO

Paşinyanın yarımçıq saziş təklifi Rusiyada da sərt tənqid edildi - Bu, demaqogiyadır, özünü aldatmaqdır - VİDEO

“Şuşanı gördüm, elə bil oğlumu gördüm” - Şəhid Rəşad Mikayılzadənin atası...

Azərbaycanın iqtisadi üstünlükləri Ermənistana təsirli zərbəyə çevrildi...

Növbəti delimitasiya sərhədin harasında aparılacaq? - 10-cu görüşün nəticəsi...

SON XƏBƏRLƏR

05.11.2024 | 21:11
Azərbaycan sülh dövrünü gətirdi, sülh sazişi isə Ermənistandan asılıdır...

05.11.2024 | 20:55
Bankların kreditə görə faiz yığımında dəhşətli istismar mexanizmi açıldı...

05.11.2024 | 20:41
Musiqi və incəsənət məktəblərində tədris proqramları yenilənib

05.11.2024 | 20:40
Zurabişvilidən Ermənistana 2 həmlə - separatçı Cavaxeti erməniləri fəallaşdırıla bilər...

05.11.2024 | 20:26
Ermənistan Naxçıvanla bağlı sadə sərhəd və gömrük mexanizmlərini açıqladı - siz deməyin...

05.11.2024 | 20:12
Beynəlxalq təşkilatlarla “23 erməni əsir” manipulyasiyası hələ davam edir...

05.11.2024 | 19:59
Azərbaycan Ermənistana sülh sazişi layihəsi ilə bağlı növbəti təkliflər paketi göndərdi

05.11.2024 | 19:57
Elektrik avtomobili olan hər bir azərbaycanlı bu təhlükəni nəzərə almalıdır...

05.11.2024 | 19:48
Akademik Arif Paşayevin sədrliyi ilə Elmi şuranın iclası keçirildi - FOTO

05.11.2024 | 19:44
Qərb Gürcüstanda yeni antirusiya ssenariyə başladı, müxalifət gündəlik mitinq rejiminə keçdi, Borrel hədələdi...

05.11.2024 | 19:30
Yüzlərlə Britaniya jurnalisti BBC-nin "İsrail-HƏMAS" siyasətinə" qarşı çıxdı - tərəf saxlamayın...

05.11.2024 | 19:17
Çin 5 variantın birinə görə Azərbaycandan daha çox asılıdır...

05.11.2024 | 19:03
COP29 planetin əsas xilas platformasına çevrilir...

05.11.2024 | 18:58
Dünya dini liderlərinin qlobal Bakı Sammitinin ilk günü yekunlaşdı

05.11.2024 | 18:49
Ermənistanda “3+3” formatını sülh üçün alternativsiz sayanlar fəallaşır...

05.11.2024 | 18:35
Ermənistanda COP17-nin keçirilməsini pozmaq üçün ciddi əsaslarımız var...

05.11.2024 | 18:22
Kiçik qız uşaqlarının qətli Türkiyəni sarsıdıb - Azərbaycanda da təhlükə var...

05.11.2024 | 18:08
Ən böyük erməni təşkilatı ABŞ prezidentliyinə namizədləri ələ saldı - "səs üçün bizim arxamızca gəzirlər"...

05.11.2024 | 17:55
Mühacirətin artımı və doğumun azalması ölkəni çökdürüb - hökumət “strategiya” qəbul etdi...

05.11.2024 | 17:42
Murmanskda doğuldu, Şuşada şəhid oldu, döyüşə gedəndə bunları dedi... - FOTO

05.11.2024 | 17:30
Belə nəticədə Avropa qurumlarındakı deputatlarımızın da məsuliyyəti var...

05.11.2024 | 17:22
Rafiq Həşimovla gənclərin görüşü keçirilib

05.11.2024 | 17:17
Qazaxıstanda çıxarılan 1500 məşhur universitetin sırasında Azərbaycandan bircə nümunə yoxdur...

05.11.2024 | 17:08
Polyak nazir Zelenskini Polşanı Rusiya ilə münaqişəyə cəlb etmək cəhdində ittiham etdi...

05.11.2024 | 16:55
"Rusiya Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşması üçün hər şeyi edir" - Putin

05.11.2024 | 16:52
Rusiya Kiyevə silah göndərməyə hazırlaşan Cənubi Koreyaya xəbərdarlıq - ağlınızı başınıza yığırn..

05.11.2024 | 16:50
“İlham Əliyev. İnkişaf - məqsədimizdir” çoxcildliyinin “Zəfər” kitabı çapdan çıxıb

05.11.2024 | 16:40
Taksi sürücülərinin imtahanında 3 nəfər başqasının yerinə girməyə cəhd etdi

05.11.2024 | 16:31
ABŞ-da seçkidən sonra xaos xəbərdarlığı - varlılar kütləvi şəkildə ölkəni tərk etməyə başladı...

05.11.2024 | 16:18
Polisin əmrinə tabe olmayan sürücü həbs edildi

05.11.2024 | 15:36
Əli Əsədov Dini Liderlərin Qlobal Sammitinin iştirakçıları ilə görüşlər keçirib - FOTO

05.11.2024 | 15:28
Netanyahu israilli girovlara görə HƏMAS-a bir neçə milyon dollar təklif etməyə hazırlaşır...

05.11.2024 | 15:25
Dövlət Vergi Xidmətində konsaltinq şirkətləri və ekspertlərlə görüş keçirilib

05.11.2024 | 15:10
Rusiyanın Ukraynada 700 mindən çox əsgər itirdiyi iddia edildi...

05.11.2024 | 15:03
Vətən sevdalıları unudulmur...

05.11.2024 | 14:55
“Bakcell” “Birbank” istifadəçilərinə xüsusi üstünlüklər verən "Birinci" tarifini təqdim edir

05.11.2024 | 14:37
Xızının Şuraabad kəndində külli miqdarda yiyəsiz narkotik aşkarlandı

05.11.2024 | 14:25
Vətənə məhəbbət və insanlığa sevgi ilə yaşanan ömür

05.11.2024 | 14:05
Bukmeykerlər Trampın seçkilərdə qələbə şansını 61 faiz qiymətləndirir

05.11.2024 | 13:47
Bakıda evdən 3000 manatlıq naqil oğurlayan şəxs saxlandı

05.11.2024 | 13:43
Prezident İlham Əliyevə “Çingiz Aytmatov ordeni" təqdim edildi - FOTO/YENİLƏNDİ

05.11.2024 | 13:25
"Azərbaycanın ekologiyanın qorunması istiqamətində gördüyü tədbirlər nümunəvidir" - Çeçenistan müftisi

05.11.2024 | 13:19
"Azərbaycanın sərhədlərinə yaxın ərazilərdə köhnə münaqişə ocaqları yenidən közərir, yeni savaşlar baş verir"

05.11.2024 | 13:17
Azərbaycan COP çərçivəsində Dini liderlərin daimi fəaliyyətdə olan Məşvərət Şurasının yaradılmasını təklif etdi

05.11.2024 | 13:10
"İqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə həmrəylik göstərməliyik" - Ravvin

05.11.2024 | 13:06
Zəfərin reallıqları - polad iradə, güclü dövlətçilik, etibarlı təhlükəsizlik sistemi

05.11.2024 | 13:03
1932 г. Гадрут, Карабах. Лев Зильбер об армянах и каннибализме - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

05.11.2024 | 12:36
"Ekoloji etika anlayışları gündəmə gətirilməlidir" - Allahşükür Paşazadə

05.11.2024 | 12:21
Prezident İlham Əliyevin Qırğızıstana səfəri başlayıb - FOTO

05.11.2024 | 12:00
İspaniyadakı daşqınlar ulduz futbolçunun evinə zərər vurub

05.11.2024 | 11:43
"Planetimiz xroniki iqlim problemi ilə üz-üzədir" - Migel Anxel Moratinos

05.11.2024 | 11:30
Bütün bunlar bəşəriyyətin məhvinə səbəb ola bilər - bütün Rusiyanın Patriarxı

05.11.2024 | 11:15
Xaricdə təhsil alan 540 azərbaycanlının diplomu tanınıb - təkcə 1 ayda...

05.11.2024 | 11:10
Şəhid ailəsinin müraciəti cavabsız qalmadı

05.11.2024 | 11:06
"Bu tədbir bizim planetimizi qorumağa hesablanıb" - Kardinal Klaudio Qucerotti

05.11.2024 | 11:05
Ölkəmizdə orta sərhədkeçmə müddəti 26 dəqiqəyə endirilib

05.11.2024 | 11:03
Baxın, erməni səfir Azərbaycanın Brüsseldəki səfiri V.Sadıqovu necə şərləyir - CANLI

05.11.2024 | 11:00
"Ölkəmiz müxtəlif perspektivləri bir araya gətirən körpü rolunu oynamağa qərarlıdır" - nazirdən AÇIQLAMA

05.11.2024 | 10:40
Qazaxda yük maşını piyadanı vurub öldürdü

05.11.2024 | 10:30
Məşhur aktyordan BƏD XƏBƏR - xərçəngə tutulub...

05.11.2024 | 10:20
ABŞ-da 24 yaşlı şəxs terrora cəhd edib

05.11.2024 | 10:15
Sumqayıt və Lənkəranda güzəştli mənzilləri satışa çıxarır

05.11.2024 | 10:15
Prezident İlham Əliyev Dini Liderlərin Qlobal Sammitinin iştirakçılarına müraciət ünvanlayıb

05.11.2024 | 10:10
"Qlobal ekoloji problemlər bəşəriyyətin mövcudluğu üçün ciddi təhdidlər yaradır" - Prezident İlham Əliyev

05.11.2024 | 10:05
Ötən il 8,2 milyon insana vərəm diaqnozu qoyulub - ÜST həyəcan təbili çalır

05.11.2024 | 10:00
Şəkidə oğurluq edən maskalı şəxslər yaxalanıb - DİN açıqlama yaydı

05.11.2024 | 09:30
Bakıda Dünya dini liderlərinin III Sammiti keçirilir

05.11.2024 | 09:24
Bölgələrimiz Bakıya gələn turistlər üçün maraqsız olmağa başlayıb - 80 faiz...

05.11.2024 | 09:20
Qumara görə hər şeyini itirmişdi, son villasını da 10 milyon dollara satışa çıxardı...

05.11.2024 | 09:16
“Beşiktaş”la danışıqlar aparılır - UEFA-dan yeni açıqlama

05.11.2024 | 09:10
Motosiklet "Jiquli" ilə toqquşdu, bir ailənin 4 üzvü xəsarət aldı...

05.11.2024 | 09:06
" Bu, dərhal müharibə deməkdir" - Kim Çen Inın bacısından müharibə açıqlaması

05.11.2024 | 09:00
Bu gün Bakının bəzi ərazilərində qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

05.11.2024 | 08:38
Mənzil haqqı məsələsində MTK-ların özbaşınalığı son həddə çatıb - vəsait nəyə xərclənir...

04.11.2024 | 22:35
İki vəkilə töhmət verildi, birinin fəaliyyəti dayandırıldı

04.11.2024 | 20:55
Vaşinqton-Cənubi Qafqaz münasibətlərində yeni mərhələ açılır...

04.11.2024 | 20:38
ABŞ-da 2024 seçkiləri - cəmiyyət heç vaxt belə parçalanmayıb...

04.11.2024 | 20:26
İstanbulda "Aşıq Mikayıl Azaflı. Seçilmiş şeirlər" və "Azərbaycan nağılları" kitablarının təqdimatı keçirilib

04.11.2024 | 20:23
Rusiya Türkiyənin Akkuyu AES-nə yanğın təhlükəsizlik sistemini niyə vermir?..

04.11.2024 | 20:08
Gürcüstan seçkiləri Ermənistan üçün bu problemi yaratdı...

XƏBƏR ARXİVİ

«    Noyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930