KÖHNƏ VERSİYA            

COP29 ərəfəsində 122 BMT ekspertinin 8 aylıq iqlim monitorinqinin dəhşətli nəticələri açıqlandı...

Image

Müasir dövrdə ətraf mühitin vəziyyəti, ekoloji problemlərin artması, Yer kürəsinin qlobal ekosisteminə antropogen təsirin güclənməsi ilə əlaqədar olaraq insanlarda təbii ehtiyatların səmərəsiz istifadəsinə və istehlakına yanaşmanı dəyişdirmək zərurəti yaradır. Çünki ekoloji problemlərdən biri olan qlobal iqlim dəyişmələri dayanıqlı inkişafın nəinki ekoloji, həm də iqtisadi-sosial aspektlərinə ciddi təsir göstərir. 

Belə bir vaxtda BMT qurumları və dünya üzrə akademik institutlarının 122 aparıcı tədqiqatçısı tərəfindən hazırlanan 2024-cü il hesabatında 8 illik monitorinq dövründə ən narahatedici nəticələr təqdim edilir. Məlumatlar iqlimin sürətlə dəyişməsi səbəbindən insan rifahı, sağlamlığı və həyatı üçün böyük təhlükələrin olduğunu göstərir. İqlim dəyişikliyi ilə bağlı sağlamlıq risklərini izləyən 15 göstəricidən 10-u narahatlıq doğuran yeni rekord göstəricilərə çatıb. 65 yaşdan yuxarı insanlar arasında istidən ölüm halları 1990-cı illərlə müqayisədə rekord səviyyədə artaraq 167 faizə çatıb. Bundan başqa, isti fiziki aktivliyə və yuxunun keyfiyyətinə də çox təsir göstərir ki, bu da öz növbəsində, fiziki və psixi sağlamlığa təsirsiz ötüşmür. Daşqınlar, quraqlıq və toz fırtınaları kimi ekstremal hava hadisələri getdikcə intensivləşir və milyonlarla insanın həyatını təhlükə altına alır. 1961-90 və 2014-23-cü illər arasında dünyada quru ərazinin 61 faizində ekstremal yağıntılı günlərin sayı artıb ki, bu da daşqın, yoluxucu xəstəliklərin yayılması və suyun çirklənməsi riskini artırır. Bununla paralel olaraq, 2023-cü ildə quru ərazinin 48 faizi ən azı bir ay ərzində ekstremal quraqlığa məruz qalıb. 1981-2010-cu illərdən quraqlıq hallarının və anomal isti dövrlərin artması 2022-ci ildə tədqiq edilən 124 ölkədə əlavə 151 milyon insanın orta və ya kəskin ərzaq çatışmazlığı ilə üzləşməsinə səbəb olub ki, bu da indiyədək qeydə alınmış ən yüksək göstəricidir. Yağıntıların xarakterinin dəyişməsi və temperaturun yüksəlməsi “Denge” qızdırması, malyariya, Qərbi Nil virusu ilə bağlı xəstəliklər və vibrioz kimi ölümcül yoluxucu xəstəliklərin ötürülməsinə şərait yaradır.Bu təsirləri daha da ağırlaşdıran iqlim dəyişikliyi sağlamlıq və rifahın asılı olduğu sosial və iqtisadi şəraitə təsir göstərir. Ekstremal hava hadisələrinin səbəb olduğu orta illik iqtisadi itkilər 2010-14-cü illərdən 2019-23-cü illərə qədər 23 faiz artaraq 227 milyard ABŞ dollarına çatıb.

İqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə onillik yubanmalardan sonra sağlamlıq üçün ən ciddi təsirlərin qarşısının alınması insan fəaliyyətinin bir çox sahələrində razılaşdırılmış struktur və davamlı dəyişikliklər tələb edir. Qeyd etmək vacibdir ki, maliyyə sistemlərinin qlobal transformasiyasına da ehtiyac var. bunlar fonunda COP29 çərçivəsində həlledici qərarların qəbulu gözlənilir. Türkiyənin "Haber7" telekanalı Bakıda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının qarşıdan gələn 29-cu sessiyasını iqlim böhranını həll etmək üçün son şans kimi qiymətləndirir. Türkiyəli ekspert Emrah Özgül BMT Baş Assambleyasının bu il sentyabrın sonunda dünyanın 143 dövləti tərəfindən təsdiq edilmiş “Gələcək naminə Pakt” sənədini xatırladıb: “Bu sənədə əsasən, iqlim dəyişikliyi, biomüxtəlifliyin itirilməsi, səhralaşma, qum-toz fırtınaları, ətraf mühitin çirklənməsi və digər ekoloji problemlər dövlətlərin təbii mühiti və inkişaf perspektivləri üçün ciddi risklər yaradır”. Ekspert vurğulayıb ki, növbəti 10 il qarşıya qoyulan məqsədlərə nail olmaq üçün çox vacibdir. Ekspert 2030-cu ilə qədər bütün dünyada bərpaolunan enerji potensialının üç dəfə artırılması və enerji səmərəliliyinin artırılmasının qlobal orta illik sürətinin iki dəfə artırılması çağırışını xatırladıb. Reportajda COP28 konfransında qazıntı yanacaq istehlakını azaltmağa hazır olduqlarını bəyan edən ölkələrin vədlərinə əməl etmədikləri, təmiz enerji mənbələrindən istifadə həcminin isə arzuolunandan çox aşağı olduğu göstərilir. Qeyd olunur ki, Azərbaycanda keçiriləcək konfransın prioritet istiqamətlərindən biri iqlim maliyyələşməsi və inkişaf etməkdə olan ölkələrdə iqlim layihələri üzrə konsensus məsələsi olacaq. Emrah Özgülün fikrincə, Azərbaycanda COP29 iştirakçıları tərəfindən müzakirə olunacaq “Yeni Kollektiv Kəmiyyət Məqsədi” sənədi müstəsna əhəmiyyət kəsb edir: “COP29-un gündəminin mühüm maddəsi həm də inkişaf etməkdə olan ölkələrə təbii fəlakətlərdən dəyən zərərin ödənilməsinə kömək məqsədilə yaradılmış İtki və Zərər Fondunun effektivliyinin artırılmasıdır”. O, Azərbaycanda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının enerji təchizatının təhlükəsizliyini strateji əhəmiyyətli məsələ kimi qəbul edən Türkiyə üçün də mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini diqqətə çatdırıb. Qeyd edək ki, Bakıda keçiriləcək COP29 konfransında İtki və Zərər Fondunun necə idarə olunacağı barədə qərarın qəbul edilməsi və İqlim maliyyəsi üzrə Yeni Kollektiv Kəmiyyət Hədəfinin təsdiqlənməsi planlaşdırılır. Bu, sıfır emissiyaya sağlam keçid üçün lazım olan maliyyə dəstəyinin təmin edilməsi istiqamətində əlavə imkanlar yaradacaq.

Ramil QULİYEV







VİDEO

Pezeşkian Şahin Mustafayevlə görüşdə səhv etdi, ermənilər isə səhvdən yapışdı... - VİDEO

Türk dövlətlərinin vahid xəritə qərarı Rusiyada təşvişə səbəb oldu... - VİDEO

Paşinyanın yarımçıq saziş təklifi Rusiyada da sərt tənqid edildi - Bu, demaqogiyadır, özünü aldatmaqdır - VİDEO

Dünyada medianın mütləq müstəqillik anlayışı tam sıradan çıxdı - BBC ilə bağlı yeni qərar...

Bayden COP28-ə Dövlət katibini, COP29-a baş müşavirini göndərir - Səbəb?

100 dövlət başçısının sammiti COP-ların tarixində şedevr fakt ola bilər...

SON XƏBƏRLƏR

02.11.2024 | 00:12
Qara-Qum və Fərqanə vadilərinin qanlı olayları... XX əsrin əvvəllərində...

01.11.2024 | 22:10
COP29-un ilk 4 günündə 10-dan çox marşrut xətti dayandırılacaq...

01.11.2024 | 21:56
COP29 zamanı “Koroğlu”ya yalnız 3 avtobus marşrutu işləyəcək, digərləri isə...

01.11.2024 | 21:52
Gürcüstanı bir - birinə qatmış "Xarici agent" qanunu Türkiyədə də qəbul ediləcək...

01.11.2024 | 21:23
YUNESKO Qarabağda “erməni irsi”nin girovluğundan çıxa bilmir...

01.11.2024 | 21:07
COP29 ərəfəsində 122 BMT ekspertinin 8 aylıq iqlim monitorinqinin dəhşətli nəticələri açıqlandı...

01.11.2024 | 20:52
Erməni lobbisi Bakı həbsxanalarındakı separatçı canilərin işini çətinləşdirir...

01.11.2024 | 20:38
Dünyada medianın mütləq müstəqillik anlayışı tam sıradan çıxdı - BBC ilə bağlı yeni qərar...

01.11.2024 | 20:25
Bayden COP28-ə Dövlət katibini, COP29-a baş müşavirini göndərir - Səbəb?

01.11.2024 | 20:11
Azərbaycan COP-da bu hadisəni dünyaya ilk fakt kimi təqdim edəcək...

01.11.2024 | 19:58
Gürcüstan Fransanın "SEZAR"larını Ermənistana buraxmadı...

01.11.2024 | 19:57
UNESCO nümayəndəsinin Ermənistanın əsassız iddialarına yer verməsi qəbuledilməzdir - İcmadan BƏYANAT

01.11.2024 | 19:44
Ermənistan “genosid kampaniyasından” rəsmi imtina etdi...

01.11.2024 | 19:29
"Doğru vəd -3" - İsrailə 1000 raket atılacaq, Ali rəhbər tapşırıq verdi...

01.11.2024 | 19:15
Mirzoyan Qars - Gümrü dəmiryolu üzrə Ankara ilə dialoq aparır?..

01.11.2024 | 19:01
“44 gün - tarixi zəfər”in 3-cü cildi Şuşada təqdim olundu - Xatirə kitabı yaşadır...

01.11.2024 | 18:55
COP29-la bağlı ingilisdilli jurnalistlər üçün keçirilən ikigünlük təlimlər yekunlaşdı - FOTO

01.11.2024 | 18:47
Dünya qızılla bərabər gümüş də yığmağa başlayır - Rusiya nəyi hədəfləyib?..

01.11.2024 | 18:41
"X" platformasında saxta profillərlə COP29 əleyhinə kampaniya aparılır – MM komissiyası və MEDİA ictimaiyyətə çağırış etdi

01.11.2024 | 18:33
100 dövlət başçısının sammiti COP-ların tarixində şedevr fakt ola bilər...

01.11.2024 | 18:19
Rusiya ilə İran “Müdafiə ittifaqı” yaradır...

01.11.2024 | 18:10
Azərbaycan - Ermənistan delimitasiya komissiyalarının onuncu iclası keçirildi

01.11.2024 | 17:56
COP29 zamanı müəyyən yollarda məhdudiyyətlər tətbiq ediləcək...

01.11.2024 | 17:52
Mirzoyan delimitasiya adı altında Azərbaycandan 200 kvadrat kilometr ərazi qoparmaq istəyir...

01.11.2024 | 17:50
Leyla Əliyevanın iştirakı ilə Sabunçuda ağacəkmə aksiyası keçirildi - FOTO

01.11.2024 | 17:47
MƏHƏMMƏD ƏMİN RƏSULZADƏNİN “PANTURANİZM HAQQINDA” KİTABI YAYINLANDI

01.11.2024 | 17:45
1- ci və 2-ci Qarabağ müharibələri barədə "Köhnə çantalar" Türkiyədə nümayiş olunacaq...

01.11.2024 | 17:42
Onkoloji xəstəliklərin qarşısını ilk mərhələdə almalıyıq - Azad rayonlarımızda tibbi aksiya keçirildi ....

01.11.2024 | 17:39
ABŞ Ukraynaya hərbi yardımın 90 faizini vermək istəmir...

01.11.2024 | 17:35
"COP29-un ilk günlərində xarici qonaqlar və yerli vətəndaşlar aeroportdakı avtobuslardan istifadə etməli olacaqlar" - AYNA sədri

01.11.2024 | 17:26
Rayon qeydiyyatı olan avtomobillərin COP29 zamanı Bakıya girişinə qadağa qoyulacaq? - Rəsmi açıqlama...

01.11.2024 | 17:17
Türkiyə jurnalistləri Paşinyanın bu dəvətini qəbul edəcək?...

01.11.2024 | 17:12
Astara Pedaqoji Kollecində COP29-la əlaqədar maarifləndirici tədbir keçirildi - FOTO

01.11.2024 | 17:12
COP29 iştirakçılarının rahat hərəkəti üçün şəhərdə 16 nəqliyyat qovşağı yaradılıb

01.11.2024 | 17:04
Azərbaycan qanunvericiliyində tolerantlığın tənzimlənmə mexanizmi...

01.11.2024 | 16:53
Əli Əsədov İqtisadi Şuranın növbəti iclasını keçirdi - FOTO

01.11.2024 | 16:46
Xamneyi İsrailə hücum əmri verdi - Yaxın Şərqdə böyük qisas hücumu hər an başlaya bilər...

01.11.2024 | 16:40
Prezident İlham Əliyev Ağdaşa yeni icra başçısı təyin etdi

01.11.2024 | 16:28
8 min Şimali Koreya əsgəri Ukrayna sərhədinə dayandı - ABŞ xəbərdarlıq etdi...

01.11.2024 | 16:21
BMU-da COP29-la bağlı konfrans keçirilib

01.11.2024 | 16:15
ABŞ-da 5 noyabr seçkilərinə qədər İran İsrailə hücum edə bilər Amerika kanalından şok iddia...

01.11.2024 | 16:10
Cahit Bağcı Elçin Əmirbəyovla regional və qlobal məsələləri müzakirə edib

01.11.2024 | 15:56
İtaliyalılar şokda - ölkənin gizli məlumatlarının İsrail və Vatikanın məxfi xidmətlərinə satıldığı ortaya çıxdı...

01.11.2024 | 15:40
Bakıda gəmi gəzintisinin qiymətləri açıqlandı...

01.11.2024 | 15:23
Bulvarda gəmi gəzintisi bərpa edildi...

01.11.2024 | 15:11
Narkotik çəkib maşın sürən şəxs həbs edildi

01.11.2024 | 14:50
Azərbaycanda 75 min manatlıq telefon nömrələri satışa çıxarılır - SİYAHI

01.11.2024 | 14:38
Sərhəddə COP29 vizası ilə gələn əcnəbilər üçün yoxlanış 45, Azərbaycan vətəndaşları üçün 30 saniyə nəzərdə tutulub

01.11.2024 | 14:23
QAİ UNESCO-nun nümayəndəsinin Azərbaycanla bağlı mövqeyini qınadı

01.11.2024 | 14:07
Birinci Qarabağ müharibəsində itkin düşmüş şəhid İsmət Piriyev Göyçayda dəfn edildi

01.11.2024 | 14:00
Somali Prezidenti COP29-da iştirak edəcək

01.11.2024 | 13:51
İxrac gəlirlərini ölkəyə qaytarmayan daha bir qrup vəzifəli şəxs saxlandı...

01.11.2024 | 13:37
Azərbaycana buraxılmayan “arzuolunmaz şəxslərin” sayı açıqlandı

01.11.2024 | 13:16
COP29-la bağlı iki dildə fəaliyyət göstərən Çağrı Mərkəzi fəaliyyətə başladı...

01.11.2024 | 13:03
Экс-советнику Шимона Переса: Гос. Тамир, вы путаете политику с проституцией - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

01.11.2024 | 12:50
Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi Ələkbər Babayev dəfn edildi

01.11.2024 | 12:37
"Niderlandın inkişafının böyük hissəsi əsarət altındakı ölkələrin milli sərvətlərinin talanması nəticəsində baş verib" - ABŞ mətbuatı

01.11.2024 | 11:20
Məşhur aktyor studiya rəhbərlərini məhkəmə ilə hədələdi

01.11.2024 | 11:14
Prezident İlham Əliyev əlcəzairli həmkarını təbrik etdi

01.11.2024 | 11:05
Yol qəzasına düşən 80 yaşlı qadın yeddi gün sonra öldü...

01.11.2024 | 11:02
Ermənistan soyqırım oyunlarından əl çəkir, yoxsa kombinasiya qurur? - CANLI

01.11.2024 | 11:00
5 gün qaldı – ölkə qarışacaq...

01.11.2024 | 10:42
Prezident İspaniyanın yeni səfirini qəbul etdi - FOTO

01.11.2024 | 10:30
Saatlıda heyvan oğurluğunda şübhəli bilinən şəxs yaxalanıb

01.11.2024 | 10:26
Prezident İlham Əliyev Somalinin yeni səfirinin etimadnaməsini qəbul edib - FOTO

01.11.2024 | 10:20
“Bakı Cihazqayırma Zavodu”na yeni direktor təyin edildi

01.11.2024 | 10:11
AP-nin bu addımları parlamentarizm ruhuna uyğun deyil - Sahibə Qafarova

01.11.2024 | 10:05
Viktor Orban və Ərdoğan Qırğızıstana gedəcəklər

01.11.2024 | 10:00
Prezident İlham Əliyev Bakı Dəmiryol Vağzalı və “28 May” metrosu qarşısında abadlıq və yenidənqurma işlərindən sonra yaradılan şəraitlə tanış olub - FOTO/YENİLƏNDİ

01.11.2024 | 09:30
"Biz ölkəmizi yaşıl yolla bərpa edəcəyik" - ukraynalı nazir COP29 barədə danışdı

01.11.2024 | 09:22
5 min nəfərdən çox bağça işçisinin başı gözlənilməz dərdə girə bilər...

01.11.2024 | 09:20
"Məqsədimizə nail olduq” - Maya Sandu referendumun nəticələrindən yazdı

01.11.2024 | 09:10
COP29 iqlim böhranını həll etmək üçün son şansdır - Türkiyə telekanalı

01.11.2024 | 09:05
Boksçumuz dünya birinciliyində finala adlayıb

01.11.2024 | 09:00
ABŞ elan etdi - COP 29-a bu şəxsləri yollayır...

01.11.2024 | 08:37
Pensiyalar gecikir, banklar pensiyaçılara əlavə faiz hesablayır...

01.11.2024 | 00:23
COP29 zolaqlarına daxil olmaq qadağan edildi - 100 manat cərimə + 3 bal...

31.10.2024 | 22:34
"ABŞ Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin delimitasiyası prosedurunun qaydalarının formalaşdırılmasını yüksək qiymətləndirir" - Dövlət Departamenti

31.10.2024 | 22:08
"Gürcü kişilər ömür boyu qadınlara baxıblar, əsil "mujiklər" kimi...."

31.10.2024 | 21:48
Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Talassemiya Mərkəzində olub - FOTO

XƏBƏR ARXİVİ

«    Noyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930