ABŞ Ukraynaya hərbi yardımın 90 faizini vermək istəmir...
Abutalıb Səmədov: "Bu günlərdə Zelenskinin qələbə planinin məxfi bəndlərindən biri ifşa olundu"
Ukraynanın NATO və Avropa Birliyinə üzv olmaq cəhdlərini təhlükə olaraq görən Rusiyanın bu ölkəyə qarşı 24 fevral 2022-ci ildə başlatdığı hərbi əməliyyatlar davam edir. Rusiyaya qarşı müqavimət göstərən Ukrayna isə Qəbdəki müttəfiqlərindən yetərincə dəstək ala bilmir.
Ukrayna prezidenti Zelenski ölkəsinin bu il ABŞ Konqresinin təsdiq etdiyi hərbi yardımın yalnız 10 faizini ala bildiyini deyib.
Qərb və ABŞ-ın bu davranışı nəyin göstəricisidir, neylemək istəyirlər?
Sualımıza cavabında politoloq Abutalıb Səmədov bildirdi ki, ABŞ və müttəfiqlərinin Ukraynaya münasibətdə göstərdikləri davranış qeyri-adi sayıla bilməz: "Əvvəlcədən də aydın idi ki, Qərb Ukraynanın qalib gəlməyini istəmir. Qərbin məqsədi Rusiyaya daha çox ziyan vurmaq, onun hərbi və iqtisadi gücünü azaltmaq idi, buna da müəyyən qədər nail ola bildi. Lakin bir daha qeyd edim ki, ABŞ və müttəfiqləri Ukraynanın Rusiya üzərində qələbəsini istəmirlər və bunu onların davranışları da açıq şəkildə göstərir.
2022-ci ildə Ukraynaya göstərilən yardım imkan verdi ki, Ukrayna böyük bir ərazisini azad etsin. Yalnız 2022-ci ildə Ukraynanın həyata keçirdiyi əks-hücum kampaniyası 78 min kv/km ərazinin azad edilməsinə imkan verdi. Bu hücum kampaniysı barədə Ağ Evə kifayət qədər yaxın olan Bob Vudvrot özünün bu yaxınlarda nəşr edilən "Müharibə" adlı kitabında sçıq şəkildə yazıb. Həmin ilin oktyabr ayında Rusiya taktiki nüvə silahından istifadə etmək qərarına gəlib, Amerika kəşfiyyatı bu barədə məlumatı Ağ Evə çatdırıb. Bundan sonra danışıqlar nəticəsində atılan addımlar Ukraynanın irəliləməsinin qarşısını aldı. Hazırda ABŞ Rusiyaya verdiyi sözə əməl edir. 2022-ci ildən sonra Ukrayna bir addım da irəliləyə bilmədi. Rusiyanin taktiki nüvə sılahları ABŞ-ni daima narahat edirdi. Görünür, bu narahatlığa görə Rusiya ilə müəyyən razılığa gəliblər.
2023-cü ildəki əks-hücum kampaniyasi tam uğursuzluğa düçar oldu, 2024-cü il göz qabağındadır - demək olar ki, əks-hücum baş vermədi. Bunun əvəzində Ukrayna Kurska girdi, bu bir avantüra idi. Onun da nəticəsi göz qabağındadır.
Çox qəribədir ki, ABŞ və müttəfiqlərinin Ukraynaya münasibətini dünyanın böyük əksəriyyəti gördü, yalnız Zelenski gormədi. Vaxtında anlamadılar ki, Qərb Ukraynanın qələbəsini, cəbhədə irəliləməsini istəmir. Silah tədarükü o qədər yarıtmaz səviyyədə oldu ki, Ukrayna həm mərmilərin, həm də digər silah və sursatların çatışmazlığını hiss etdi. Mərmilərdən istifadədə Ukrayna Rusiyadan on dəfə geri qalır və daima qənaət etmək məcburiyyətində idi. Yardımların digər mühüm məqamı ondan ibarət idi ki, əvvəl silahların verilməsi barədə qərarlar ləngidildi. Yalnız 2024-cü ilin aprel ayında ABŞ konqresi 61 milyard dollar yardım ayırmaq barədə qərar qəbul etmişdi. Lakin bunun da yalnız 10,8 milyardı birbaşa hərbi yardım idi. Onun da indiyə qədər hələ 6 milyardi verilməyib. Düzdür, Bayden söz verdi ki, bu 6 milyardın əvəzinə ilin sonuna qədər 8 milyard dollar veriləcək, amma onların vədlərinin doğrulma ehtimalı da göz önündədir. Eyni münasibət Ukraynanin NATO-ya qəbulunda da özünü göstərdi. Vilnus sammiti ərəfəsində Ukrayna prezidenti Zelenski üsyan elədi. Ancaq sonradan başa düşdü ki, bu cür davranış ona yalnız ziyan gətirə bilər və tez də sözlərini geri götürdü. İndi Zelenski 8 bəndden ibarət ağılsız bir qələbə planı tərtib edib. Onun 5-i açıq, 3-ü isə məxfi bəndlərdir. Bu günlərdə Zelenskinin qələbə planinin məxfi bəndlərdən biri ifşa olundu. Ukraynanın ABŞ-dan “Tomaqavk” raketləri istəməsi barədə mətbuata məlumat sızdırıldı. Zelenski də çox təəccübləndi ki, bunu yalnız Ağ Evdə bilirdilər. O, bu cür davranışı anlamadığını vurğuladı, hələ də anlamayıb. Qələbə planına gəldikdə, planın birinci bəndi Ukraynanın NATO-ya üzv qəbul edilməsi ilə bağlıdir. Zelenski anlamır ki, hələ uzun müddət Ukrayna NATO-ya qəbul edilməyəcək, o da əgər qəbul etsələr... Digər bəndlər, Rusiyanın daxilini uzaqvuran raketlərlə vurmaq barədə razılıq da uzun muddətdir verilmir. Zelenski də bundan şikayət edirdi ki, gah silahlar verilmir, gah da silahlar veriləndə elə şərtlər irəli sürülür ki, o silahların əhəmiyyətini heçə endirirlər. Reallıq bundan ibarətdir...
Mən Rusiya-Ukrayna müharibəsi başlayandan bu mövqedə olmuşam ki, Zelenski Ukraynanı fəlakətə aparır. Təəssüflər olsun ki, Azərbaycanda da siyasətçilərin mütləq əksəriyyəti Ukraynanın qalib gələcəyini iddia edir. Bu da çox ciddi narahatedici faktdır. Yəni necə siyasətçilərə malikik ki, göz qabağında olan reallıqları dərk etmək imkanına malik deyillər. Görün Zelenski təfəkkürlü siyasətçilər Azərbaycanı hansi fəlakətlərə apara bilərlər. Dünənə qədər Əli Kərimli iddia edirdi ki, Ukraynanı böyük qələbə gözləyir. Düzdür, artiq iki gün bundan əvvəl Ukrayna mətbuatına verdiyi müsahibədə o, əvvəlki fikirlərindən imtina edib. Ancaq dünənə qədər bunu deyirdi. İsa Qəmbər Azərbaycan hökumətini hədələyirdi ki, Rusiya artıq məhv edildi və Moskvanın yanında olanlar cəzalanadırılacaq və bizi də Rusiyanın yanında olan elan etmişdi. Bu adamlar hakimiyyətə iddialı siyasətçilərdir. Yerdə qalanlar da buna bənzər fikirlər söylədilər. Təbiidir ki, biz də içərisində olmaqla, Qərbə güvənən ölkələrin və siyasətçilərin hamısi Ukraynanın düşdüyü vəziyyətdən zəruri dərslər çıxarmalıdır".
Dəniz NƏSİRLİ
