Gürcüstan seçkisinə görə Qərb parçalandı - gürcülərin seçimini açıq müdafiə edən ölkələr var...
Qərb və Gürcüstan arasında münasibətlər birincinin qərəzi üzündən getdikcə daha gərgin məcraya qədəm qoyur. Amma Qərbdə heç də hamı bu qərəzli mövqeni bölüşmür. Məsələn, bəllidir ki, Macarıstanın baş naziri Viktor Orban parlament seçkilərindən sonra Gürcüstana səfər edən ilk xarici dövlət başçısı olub.
Səfəri zamanı o, səsvermənin bütün demokratik standartlara uyğun keçdiyini və Tiflisin Avropaya can atmasının onda heç bir şübhə doğurmadığını vurğulayıb. Orban, həmçinin Qafqaz respublikasının hakimiyyətini öz ölkələrinin Ukrayna yolu ilə getməsinə imkan vermədiklərinə görə təbrik edib: “Gürcüstan hökumətini ona görə təbrik etmək istərdim ki, indiki şəraitdə siz Avropayönlü siyasət apardığınız zaman ölkənizin başqa Ukraynaya çevrilməsinə imkan vermədiniz”. Onun sözlərinə görə, Budapeşt Tiflisin sülhə sadiqliyini yüksək qiymətləndirir.
Orban həmçinin əmindir ki, 2030-cu ilin sonuna qədər Gürcüstan mümkün olan ən yaxşı formada Avropa İttifaqına daxil olacaq. Baş nazir xatırladıb ki, Gürcüstan Konstitusiyası ölkənin Avropaya inteqrasiya kursunu təsbit edir, ona görə də yerli hökumətin istəklərinə şübhə etmək gülüncdür: “Biz müharibənin nə olduğunu bilirik, çünki bu, qonşu ölkədə baş verir. Biz sülhün nə qədər vacib olduğunu da bilirik. Macarıstan Avropada sülhsevər ölkədir və biz sizin səylərinizi həqiqətən yüksək qiymətləndiririk, çünki siz sülhün tərəfindəsiniz. Heç kim öz ölkəsini dağıtmaq, mənasız müharibəyə qarışmaq istəmir. Ona görə də biz gürcü xalqının sülh yolunda verdiyi və seçim etdiyi qərarı anlayırıq”.Öz növbəsində Gürcüstanın baş naziri İrakli Kobaxidze qeyd edib ki, Tiflis Budapeştlə macarlar və gürcülər arasında ənənəvi dostluq münasibətlərinə və ümumi dəyərlərə əsaslanan əməkdaşlıq edir: “Bildiyiniz kimi, bizim əsas xarici siyasət prioritetimiz Avropa İttifaqına inteqrasiyadır və təbii ki, bu baxımdan Macarıstan böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bütün bu dövr ərzində Macarıstan Gürcüstanın Avropaya inteqrasiya yolunda güclü tərəfdarı olub və Macarıstan Gürcüstanın namizəd statusunu əldə etməsində çox mühüm rol oynayıb. Bunun üçün mən şəxsən cənab Orbana, eləcə də macar dostlarımıza, Macarıstan hökumətinə təşəkkür etmək istəyirəm. Təbii ki, biz gələcəkdə tərəfdaşlğımıza ümid edirik”. Bunlar fonunda Avropa İttifaqının aparıcı ölkələri və ABŞ Gürcüstan hakimiyyətini pisləyib. ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Metyu Miller bildirib: “Biz Gürcüstanın hakim rəsmilərini avtoritar liderlərin təriflədiyi siyasətləri gücləndirməkdənsə, Avroatlantik icma ilə qurmaq istədikləri əlaqələr haqqında düşünməyə çağırırıq. Gürcü xalqının 80%-dən çoxu ölkənin Aİ və NATO-ya inteqrasiyasını istəyir. Hazırkı hakim partiyanın təklif etdiyi və dəstəklədiyi Gürcüstan Konstitusiyası bu üzvlüyə - bu Avroatlantik qurumlara üzvlükə nail olmağı nəzərdə tutur. Bütün partiyalar bu məqsədi dəstəkləmək üçün kampaniya apardılar, lakin hakim partiya bu siyasətə uyğun olmayan tədbirlər gördü”. Eyni zamanda diplomat qeyd edib ki, “Gürcü Arzusu” seçki prosesindəki çatışmazlıqları aradan qaldırsa, “antidemokratik qanunvericiliyi” ləğv edərsə və Aİ-nin Avropaya inteqrasiya ilə bağlı tövsiyələrini həyata keçirmək üçün əhəmiyyətli səylər göstərərsə, Qərb tərəfdaşlarının mövqeyini yumşalda bilər: “Gürcüstan hökumətinin istiqaməti dəyişməsə, gələcək nəticələri istisna edə bilmərik”. Fransa, Almaniya, Çexiya, Danimarka, Estoniya, Finlandiya, İrlandiya, Litva, Hollandiya, Lüksemburq, Polşa, Portuqaliya və İsveçin xarici işlər nazirləri də “Gürcüstandakı mövcud vəziyyətdən dərin narahatlıqlarını” ifadə ediblər. ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosunun hesabatından onlar avropalı müşahidəçilərin seçkilərin legitimliyini tanıdıqları qeyd-şərtləri vurğulayırlar: “Beynəlxalq müşahidəçilər seçki kampaniyası zamanı, eləcə də seçki günü qanun pozuntuları barədə məlumat veriblər. Biz azad və ədalətli seçkilər üçün beynəlxalq standartların bütün pozuntularını pisləyirik. Biz onların narahatlıqlarını bölüşür və aşkar edilmiş pozuntuların aradan qaldırılması ilə şikayətlərin qərəzsiz araşdırılmasını tələb edirik. Bu çətin zamanda biz gürcülərin yanındayıq”.
Bu arada Gürcüstan prezidenti Salome Zurabişvili Qərb ictimaiyyətini hakimiyyətin müxalifətə təhvil verilməsi üçün “Gürcü Arzusu”na təzyiqlərin artırılmasının zəruriliyinə inandırmaqda davam edir. Bir gündə o, 18 dünya mediasına müsahibə verib: “Seçici saxtakarlığına dair sübutlar toplanır və təsnif edilir. İndi bunun sistemli olduğunu sübut etmək üçün proses gedir”. Lakin gürcü politoloq Arçil Sixarulidze qeyd edir ki, parlament seçkilərinin legitimliyinin tanınması və ya tanınmaması Gürcüstan prezidentinin səlahiyyətlərinə daxil deyil: “O, yalnız parlamentin iclasını təyin etməlidir. Salome Zurabişvili bunu etməsə, növbəti dəfə Konstitusiyanı pozmuş olacaq”. Onun sözlərinə görə, Zurabişvili konstitusiyanı o qədər pozub ki, artıq heç kim ona inanmır. Politoloq deyib ki, parlamentin iclasının baş tutması üçün onun tərkibinin üçdə iki hissəsinin təsdiqlənməsi lazımdır və bunun üçün “Gürcü Arzusu - Demokratik Gürcüstan” partiyasının çoxluq təşkil etməsi kifayətdir. Rus ekspert Vitali Arkov isə qeyd edir ki, Gürcüstan hazırda düşünülmüş, milli maraqlara uyğun xarici siyasət aparır. Tiflis Qərbin əlində alət və ya marionetka deyil: “Bu kontekstdə Azərbaycanın timsalında Gürcüstanın yaxşı nümunə götürəcəyi qonşusu var”. Ekspertin fikrincə, müxalifətin son mitinqini Fransanın Gürcüstanın işlərinə qarışması oyunu kimi şərh etmək lazımdır: “Fakt budur ki, Gürcüstan, ilk növbədə, Fransaya Ermənistanda təsirini gücləndirmək məqsədilə silah tədarükü dəhlizi kimi lazımdır. Aydındır ki, dənizə çıxışı olmayan Ermənistan İran, Türkiyə və Azərbaycanla əhatə olunub və çətin ki, bu ölkəyə həmin ərazilərdən silah tədarük edilsin. Gürcüstan bu baxımdan neytral dəhliz idi. Ona görə də bu ölkədə qərbyönlü qüvvələrin qələbəsi Fransanın xeyrinə olardı. Yəni, Paris burada geniş şəkildə əl-qol aça bilərdi. Cənubi Qafqazda iki ölkə onların nəzarəti altında olacaqdı, təbii ki, nə Türkiyə, Rusiya və İranın təmsil olunduğu böyük regional güclər, nə də ABŞ buna imkan vermək istəməzdi”. Politoloq bu baxımdan “Gürcü Arzusu”nun seçkilərdə qələbəsinin Azərbaycanın maraqlarına uyğun olduğunu qeyd etməyi də məqsədəuyğun hesab edir: “Bakı ilə Tiflis arasında çox gözəl, konstruktiv əlaqələr qurulub. Tiflis İrəvana yaxınlaşmayacaq və Azərbaycana real təhlükə yarada biləcək hücum silahlarının tədarükü üçün dəhlizə çevrilməyəcək. Üstəlik, Gürcüstan Azərbaycanın enerji resursları üçün tranzit ölkədir. Bu münasibətlər yaxşı qurulub və bütün tərəflərin maraqlarına uyğundur”. Vaşinqtona gəlincə, ekspert qeyd edib ki, ABŞ-ın dövlət katibi Antoni Blinken Gürcüstandakı seçkilərlə bağlı bəyanatında respublikanın siyasi liderlərini “qanunun aliliyinə, bütün vətəndaşların hüquqlarına və əsas azadlıqlarına hörmətlə yanaşmağa” çağırıb. Arkov vurğulayıb: “Cənubi Qafqazın bu ölkəsində seçkilərin nəticələri hər bir partiya tərəfindən fərqli şərh olunur: “Gürcü Arzusu” ABŞ-ın seçkiləri tam tanıdığını deyir, müxalifət isə bunun əksini iddia edir. Görünür, həqiqət ortadadır. Blinkenin bəyanatlarını təhlil etsəniz, onun bilavasitə seçkiləri dəstəklədiyi, onları tanıdığı və ya tanımadığı barədə bir kəlmə də yoxdur. Amma şərti olaraq desək, o, Gürcüstan rəhbərliyi qarşısında cəmiyyətin demokratikləşməsi, qanunvericiliyə ABŞ-ın gözünə və qulağına xoş gələn dəyişikliklərin edilməsi vəzifəsini qoyduğuna görə, yəqin ki, reallığı belə bəyan edir”. Gürcü politoloq, “Xalqın Gücü” partiyasının üzvü David Kartvelişvili bildirib ki, Qərbdəki “qlobal müharibə partiyası”nın nümayəndələri bir milyondan çox gürcünün maraqlarını nəzərə almaqdan imtina edir və öz marionetlərini Gürcüstanda hakimiyyətə istənilən yolla gətirmək istəyirlər: “ABŞ və Aİ səfirlikləri parlament seçkilərinə açıq şəkildə müdaxilə ediblər. Sanki “Gürcü Arzusu”nun tərəfdarlarının olmadığı kompüter oyununda iştirak edirlər. Onlar üçün yalnız Qərb kuklaları var ki, onlar çoxsaylı qeyri-hökumət təşkilatları vasitəsilə kukla ustaları ilə əlaqə saxlayırlar”.
Tahir TAĞIYEV
