ABŞ-ın Azərbaycanla bağlı siyasəti dəyişəcək
Son dövrlərdə ABŞ-ın Azərbaycana münasibətdə yenidən ikili standartlar siyasətini işə salması rəsmi Vaşinqtonun beynəlxalq miqyasda tənqid hədəfinə çevrilməsinə yol açıb.
Məsələnin bu tərəfinə nəzər salan Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova qeyd edir ki, əslində, Qərb qüvvələrinin iqlim dəyişikliyi də daxil olmaqla müxtəlif məsələlərdə Azərbaycana təzyiq göstərmək cəhdləri faydasız və misli görünməmişdir: “Azərbaycana təzyiq göstərmək faydasızdır. Azərbaycana dəfələrlə müxtəlif məsələlərdə təzyiq göstərilib.
Məsələ təkcə suveren dövlətlərə təzyiq göstərilməsinin yolverilməzliyi ilə bağlı prinsipial mövqedən getmir, həm də bu mövzu mütəxəssislərin real cəlb olunmasını tələb edir. Bu, ABŞ-nin özünə sərfəli qərarı qəbul etdirmək üçün hamının başına vuracağı növbəti siyasi “dəyənək” olmamalıdır. Bunlar populyar iqlim mövzusu ətrafında süni ajiotaj yaratmaq üçün istifadə olunur. Əslində isə ABŞ və digər Qərb ölkələri iqlim maliyyələşdirilməsi sahəsində yeni kollektiv kəmiyyət məqsədinin razılaşdırılmasını, eləcə də beynəlxalq karbon vahidləri bazarının yaradılması məsələsində konsensusa nail olunmasını faktiki olaraq sabotaj edirlər”. Zaxarovanın sözlərinə görə, ABŞ-nin bu cür taktikası COP iqlim konfransından əvvəl ildən-ilə təkrarlanan klassik üsuldur: “Hər il İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransı ərəfəsində Vaşinqton sədrlik edən dövlətə təzyiqi artırır. Biz, məsələn, 2022-ci ildə Şarm-əl-Şeyxdə Tərəflər Konfransından əvvəl bunun şahidi olmuşuq. Eyni hal keçən il Dubayda da baş verib. İndi isə biz uydurma bəhanə ilə Azərbaycana qarşı təzyiqlərin necə artdığını müşahidə edirik”. Rusiya rəsmisi bir neçə gün öncə ABŞ-ın 60-dək konqresmeninin dövlət katibi Entoni Blinkeni gələn ay Bakıda keçiriləcək COP29 iqlim konfransı ərəfəsində Azərbyacana təzyiq etməyə çağırması ilə bağlı məsələyə də toxunub: “Məndə elə təəssürat var ki, amerikalı konqressmenlər beynəlxalq lobbiçilik etdiklərinə görə pul alırlar, onlar bunu gizlətmirlər də, lakin məncə, onların öz ölkələrində məşğul olacaqları şeylər var. Söhbət qlobal panamerikan skandalı ilə bağlı üzə çıxan dəhşətli faktlar, bütün bu Hollivud “tusovka”larından, onların on illiklər ərzində uşaqları necə korlamalarından gedir. Bütün bunlar ondan xəbər verir ki, amerikalı konqresmenlərin öz evlərində məşğul olacağı iş var. Əgər onlar öz seçici mövqelərinə beynəlxalq lobbiçilikdən pul qazanmaq biznesi kimi baxırlarsa, o zaman bütün bunların adını dəyişib, strukturun adını konqres yox, nə bilim, “Amerika lobbisi, “Lobbiçiliklə bağlı agentlik” qoymaqları lazımdır. Bura sadəcə pul vəsaiti göndərmək lazımdır və bu insanlar işləyəcəklər. Amerika əhalisinin vətəndaş maraqlarını reallaşdırmaq üçün səlahiyyət verdiyi bu konqresmenlər öz problemləri ilə məşğul olmalıdırlar. ABŞ-da baş verənlərə baxmağa iradə yoxdur. Baxın, narkotiklərin total şəkildə leqallaşdırılması, uşaqlar üzərində vəhşicəsinə təcrübələr, sonsuz gender manipulyasiyaları, cinayətkarlıq həddini aşıb. Lakin onlar hər zaman başqalarının problemlərinə burun soxurlar”.
Proseslər göstərir ki, ABŞ başda olmaqla, hazırda bir sıra qüvvələr ölkəmizə qarşı yeni təzyiq kampaniyasına başlayıblar. Bütün bunlar Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsini hədəf alıb. Qeyd edək ki, oxşar təzyiq kampaniyaları vaxtilə "Avroviziya", Avropa Oyunları və digər bu kimi beynəlxalq tədbirlərə ölkəmiz ev sahibliyi edərkən də həyata keçirilirdi. Lakin hazırkı qarayaxma kampaniyası əvvəlki illərdə olanlarla müqayisədə daha intensivdir. Bu da onunla bağlıdır ki, bu kampaniyanı aparan qüvvələr ölkəmizin Ermənistanın qətliam və kütləvi şəkildə dağıntı törətmiş işğalçı ordusunu məğlub etməsini, öz ərazi bütövlüyünü və suverenliyini bərpa etməsini həzm edə bilmirlər. Beynəlxalq səviyyədə qəbulolunmaz davranış sərgiləyənlər o cümlədən ABŞ başa düşməlidir ki, bu siyasət onların regionda mövcudluğunun üstündən xətt çəkir. Məsələnin bu tərəfinə nəzər salan türkiyəli siyasi ekspert Bilgehan Öztürk qeyd edir ki, son vaxtlar beynəlxalq siyasi iradə mərkəzlərinin əsas diqqətini özünə daha çox cəlb edən Cənubi Qafqazla bağlı dünya nəhənglərinin strateji hədəfləri getdikcə daha aydın hal almağa başlayır. Buradakı əsas reallıq ABŞ və Qərbin Rusiyanı regiondan uzaqlaşdırmaq hədəfidir və onlar bunu Ermənistan üzərindən həyata keçirməyə çalışırlar: “Lakin unutmamalıyıq ki, Ermənistan bu regionun “qapı”sı deyil və onlar məhz ermənilər üzərindən digər bölgə ölkələrinə təzyiq göstərmək istəyirlər. İndi Ağ Ev, Cənubi Qafqazda Ermənistanın maraqlarının təminatçısı rolunda çıxış edir. Bununla yanaşı, Azərbaycana qarşı təzyiq cəhdlərinin artması da regionda vəziyyətin gərginləşməsinə yol açır. Vəziyyətin normallaşması istiqamətində addımlar atıla bilər və bu, təqdirəlayiq hal kimi hesab edilər. Lakin burada belə bir sual meydana çıxır: Xüsusilə son vaxtlar daha da artan ermənipərəst çıxışlardan sonra rəsmi ABŞ-dan Azərbaycana qarşı səmimi münasibət gözləmək nə qədər doğrudur? Fikrimcə, Bayden administrasiyası dövründə bunun ola biləcəyinə inanmaq çox çətindir. Bu şübhələrə əsas verən kifayət qədər ciddi faktlar var. Misal üçün, 44 günlük Vətən müharibəsində ABŞ-ın Ankaradan Qarabağ məsələsində Azərbaycana dəstəyin dayandırılması kimi absurd tələbi bunun nümunələrindəndir. Təbii ki, rəsmi Ankara Amerikanın bu tələbinə məhəl qoymadı. Lakin bu cəhdlə yanaşı, ABŞ-ın Ermənistana dəstəyi belə Azərbaycanın ərazilərini işğaldan azad etməsinə əngəl törədə bilmədi”. Ekspert deyir ki, rəsmi İrəvan ABŞ və Qərbin ona verdiyi müəmmalı vədlərə ümid bəsləmək əvəzinə Azərbaycan ilə bir an əvvəl sülh müqaviləsinin imzalanmasına çalışmalıdır: “Bu danılmaz faktdır ki, regionda baş verən gərginliklərin mərkəzində məhz Ermənistanın özü və onun himayədarları dayanır. Bütün bunların fonunda görünür ki, Ermənistan başda Fransa olmaqla Qərb ölkələri, eləcə də ABŞ-ın dəstəyi ilə Cənubi Qafqazda yenidən xaos yaratmaq niyyətindədir. Onların əsas niyyəti Türkiyə-Rusiya münasibətlərinə xələl yetirmək və Azərbaycanın Qarabağda əldə etdiyi tarixi hərbi və siyasi Zəfərə kölgə salmaqdır. Buradan göründüyü kimi, bəzi Qərb dairələrinin bu təhriki ilə Ermənistanın atdığı hazırkı addımlar həm Azərbaycana, həm Rusiyaya, həm də Türkiyəyə qarşıdır. Onların digər hədəfi isə İrandır. Yəni, Qərb Ermənistana müşahidəçi adı altında sürətli şəkildə hərbçilər yerləşdirməklə İranı da Şimaldan mühasirəyə almaq istəyir”. Qeyd edək ki, bu günlərdə prezident İlham Əliyev ABŞ prezidentinin Beynəlxalq İqlim Siyasəti üzrə baş müşaviri Con Podestanı qəbul edib. Bu görüşdən sonra ABŞ-ın Azərbaycanla bağlı yanlış siyasətinə müəyyən korrektələr etməsi gözlənilir.
Ramil QULİYEV
