Naxçıvan 180 milyondan məhrum oldu - yerli rəhbərliyin səhvi, ya dövlətin ehtiyacları...
Natiq Cəfərli: "Bu ciddi araşdırma mövzusudur, əlimizdə heç bir sənəd olmadan bunu şərh etmək çətindir"
Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramının maliyyələşdirilməsinə ayrılan vəsait 3 dəfədən çox azaldılıb. Bu barədə Prezident İlham Əliyev “Azərbaycan Respublikasının 2024-cü il dövlət büdcəsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının 2023-cü il 5 dekabr tarixli 1028-VIQ nömrəli Qanununun tətbiqi ilə bağlı bir sıra məsələlər barədə” Fərmanında dəyişiklik edilməsi barədə Fərman imzalayıb.
Fərmanda Naxçıvanın sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramının maliyyələşdirilməsi üçün ayrılan 249 milyon 100 min manat məbləğin 70 milyon manata endirildiyi bildirilib.
Maraqlıdır ki, Naxçıvana ayrılan vəsaitin azaldılmasına səbəb nədir? Bəs Muxtar Respublika rəhbərliyi ötən 10 ayda vəsaitdən niyə tam istifadə etməyib? Belə çıxır ki, ötən 10 ayda ayrılandan daha az vəsait xərclənib.
Qeyd edək ki, Hesablama Palatasının yerli büdcənin parametrlərinin təhlili barədə yaydığı məlumatda bildirilirdi ki, bu ilin I yarısında Azərbaycanın dövlət büdcəsindən Naxçıvan Muxtar Respublikasına 150,1 milyon manat dotasiya ayrılıb. Bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 9 % azdır.
"Yerli büdcə gəlirlərinin faktiki göstəricisinin bütün aylar üzrə proqnozdan artıq olması ayrılan dotasiyada qənaəti şərtləndirib", - deyə sənəddə qeyd olunub.
Görünür, növbəti aylarda Naxçıvan Muxtar Respublikasında xərclərin səmərələşdirilməsi nəticəsində daha çox vəsaitə qənaət edilib və yerli gəlirlər artıb. Bu səbəbdən də Muxtar Respublikaya apyrılan vəsaitin azaldılmasına qərar verilib.
Bu barədə bizimlə söhbətində iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli bildirdi ki, bu xəbəri görəndə o da eyni sualları özünə verib: "Bu ciddi araşdırma mövzusudur, əlimizdə heç bir sənəd olmadan bunu şərh etmək çətindir. Amma görünən odur ki, bu il ərzində Naxçıvanda nədənsə sosial-iqtisadi xərclər kəskin azalıb. Belə çıxır ki, bu il yeni müəssisələr və infrastruktur obyektləri tikilməyib. Səbəbini şərh etmək üçün yenə istinadlarımız mövcud deyil. Amma belə güman etmək olar ki, Naxçıvanda Vasif Talıbov dönəmində layihələrə ayrılan xərcləmələr həddən artıq şişirdilirmiş və həmin tələblərə uyğun olaraq daha çox vəsait ayrılırmış. Yəqin ki, indi xərclərin səmərələşdirilməsi nəticəsində artıq vəsaitə ehtiyac qalmayıb, xərclər optimallaşdırılıb. Digər tərəfdən, biz ilin birinci yarısının büdcə xərcləmələrinə nəzər salsaq görürük ki, orada da 10 faizə qədər azalma var. Bu, Naxçıvanda aparılan islahatların nəticəsində idarəetmənin səmərələşdirilməsi və yerli gəlirlərin artması kimi də qiymətləndirilə bilər. Lakin ən yaxşısı odur ki, Muxtar Respublika rəsmiləri buna bir aydınlıq gətirsin, Naxçıvanda xərclərin azalmasının səbəblərini şərh etsinlər".
Mülahizələrdən də göründüyü kimi, Naxçıvanda büdcə xərcləmələrinin kəskin azalmasının səbəbi son illər Muxtar Respublikada aparılan islahatlardir. Post-Talıbov dönəmində həyata keçirilən islahatlar nəticəsində dövlət vəsaitinin səmərəsiz xərclənməsinin qarşısının alinması, ən əsası korrupsiyanın ciddi şəkildə azaldılması nəticəsində dövlət vəsaitlərınə qənaət etmək mümkün olub.
Digər tərəfdən, Naxçıvanda fəaliyyət göstərən yerli müəssisələr daha yüksək rentabellik göstərərək, yerli vergi ödənişlərinin həcmini artırıblar. Bu isə büdcənin yerli gəlirlərinin artmasını şərtləndirib.
Akif NƏSİRLİ
