Gürcüstan ABŞ-ı hədələdi - Avropaya gedən qaz kəmərləri hədəf ola bilər?
Elşən Manafov: “Gürcüstan neft kəmərləri ilə bağlı problem yaratmayacaq”
“Vaşinqton Tiflis ilə bağlı siyasətini dəyişməsə, Gürcüstan ABŞ-la mövcud münasibətlərinə yenidən baxacaq”. Bu sözləri Gürcüstanın Baş naziri İrakli Kobaxidze deyib.
Onun sözlərinə görə, Gürcüstan tərəfinin kommunikasiya və ünsiyyətlə bağlı heç bir problemi yoxdur: “Bizim ünsiyyət qurmaq qabiliyyətimiz var. Tbilisidə görüş baş tutub, eləcə də bir neçə gün əvvəl səfirlə görüş olub. Ünsiyyətlə bağlı heç bir problemimiz yoxdur. Biz deyirik ki, Gürcüstan-ABŞ münasibətləri belə davam etməməlidir. Əks halda, mövcud status-kvonu yenidən nəzərdən keçirməli olacağıq. Bu, bizim aydın mövqeyimizdir. Hər şey Birləşmiş Ştatlar tərəfdən asılıdır”.
Faktiki olaraq, Gürcüstanın baş naziri Kobaxidze bununla ABŞ-ı dolayı olaraq hədələdi. ABŞ-la Gürcüstan arasında münasibətlərin soyuq olmasının səbəbi bəllidir. Maraqlıdır, Gürcüstan ABŞ-a nə edə bilər? Münasibətlər kəskinləşsə, Gürcüstan Avropaya gedən qaz kəmərlərinə mane ola bilərmi? Avropa ABŞ-ın müttəfiqidir axı.
“ABŞ-a cavab olaraq, rəsmi Tiflis Rusiya ilə münasibətləri yoluna qoyaraq bu ölkə ilə daha yaxın əlaqələr quracaq”
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən politoloq Elşən Manafov bununla bağlı bir sıra məqamlara toxundu: “Gürcüstan parlamenti tərəfindən “Xarici təsirlərin şəffaflığı” barədə bu ilin mayında qəbul edilmiş qanun rəsmi Tbilisinin Qərblə münasibətlərində gərginlik yaradıb. Qanun maliyyə məsrəflərinin 20 faizdən çoxunu ölkə xaricindən alan QHT-lərin Ədliiyyə Nazirliyində qeydiyyatında problemlər yaradırdı. Gürcüstanda ancaq ABŞ-dakı donor təşkilatlarının maliyyə dəstəyi ilə fəaliyyət göstərən QHT-lərin sayı 24 mini keçmişdi. Bu QHT-lərdə ölkənin 300 minə yaxın vətəndaşı çalışır, məvacib alırdı. Bəlli QHT-lər Gürcüstanın Qərbyönümlü müxalifətinin maliyyələşdirilməsində xüsusi çəki və imkanlara malik idilər. Bəllidir ki, Qərb bu QHT-lər və siyasi partiyalar vasitəsilə Gürcüstan hakimiyyətinin siyasətinə təsir imkanlarını əlində saxlayırdı. Qanunun qəbul olunması Gürcüstanda hakimiyyət və müxalifət arasında ciddi qarşıdurmaların yaranmasına gətirib çıxardı. Etiraz aksiyalarının Qərbdən idarə edildiyi isə şübhəsiz idi. Qanun müxalifət və bəlli QHT-lərin fəaliyyətinin maliyyə təminatında ciddi problemlər yaradır, onların siyasi fəaliyyət dairəsini məhdudlaşdırırdı. Qərb və onunla işbirliyində olan müxalifət Kobaxidze iqtidarını Rusiyanın sifarişi ilə məlum qanunun qəbul edilməsində ittiham edir. Hətta etiraz aksiyaları vasitəsilə legetim hakimiyyəti iqtidardan uzaqlaşdırmaq üçün cəhdlər edirdi. Bu hadisələrdən sonra ABŞ və Avroittifaq Gürcüstan hakimiyyətini ölkənin Qərbə məlum inteqrasiyası kursundan döndərməkdə ittiham edir. ABŞ Gürcüstanı sanksiyalar tətbiq edəcəyi ilə hədələyir və bu sanksiyaların bir qismi artıq tətbiq edilib. Bu ilin iyununda keçirilməsi nəzərdə tutulan ABŞ-Gürcüstan birgə təlimlərindən Vaşinqton artıq birtərəfli şəkildə imtina edib. Aİ Gürcüstanla münasibətlərin format və mahiyyətinə yenidən baxa biləcəyi ilə bağlı açıqlamalar verir. Bu günlərdə isə, ABŞ prezident administrasiyası Gürcüstan hakimiyyətini açıq formada aşağıladı. BMT 79-cu sessiyasının işində iştirak edən dövlət və hökumət başçılarının şərəfinə ABŞ tərəfindən verilən ziyafət iştirakçılarının siyahısından Gürcüstanın baş naziri Kobaxidzenin adı çıxarıldı. Paradoks ondadır ki, baş nazirin adı əvvəlcə bu siyahıda var idi. Bu insidentlə bağlı Gürcüstan parlamentinin spikeri Papauaşvili bəyanatla çıxış edərək, ABŞ-ın üzr istəməli olduğunu bildirib. Gürcüstanın məlum neft kəmərləri ilə bağlı qərar qəbul edərək, bundan ABŞ-a qarşı təzyiq vasitəsi kimi istifadə edəcəyi gözlənilən deyil. Əvvəla, bu kəmərlərin ABŞ-ın enerji təhlükəsizliyində heç bir payı yoxdur. O başqa məsələdir ki, onlar Avropanın enerji təhlükəsizliyində müəyyən çəkiyə malikdirlər. ABŞ isə, onsuz da Ukrayna münaqişəsindən istifadə edərək Aİ-ni özünün enerji asılılığına sala bilib. Rusiyanı müəyyən mənada bu bazarlardan sıxışdırıb çıxarıb. Digər tərəfdən, bu kəmərlərin rəsmi Tiflis üçün böyük maliyyə və geosiyasi üstünlükləri var. Gürcüstan tranzit ölkə olaraq kəmərlərin onun ərazisindən keçməsindən ciddi dividendlər qazanır. Nəhayət, kəmərlərlə bağlı Gürcüstan hakimiyyətinin qəbul etdiyi qərar onun bəlli region və bəzi Avropa dövlətləri ilə münasibətlərində rəsmi Tiflisin maraqlarına cavab verməyən problemlərin yaranmasına gətirib çıxara bilər. Çox güman ki, ABŞ-a cavab olaraq, rəsmi Tiflis Rusiya ilə münasibətləri yoluna qoyaraq bu ölkə ilə daha yaxın əlaqələr quracaq”.
Vidadi ORDAHALLI
