Qida əlavələrinə resept yazmaq qanunsuzdur - həkimlər hələ də öz işindədir...
Səhiyyə Nazirliyi Azərbaycanda fəaliyyət göstərən özəl tibb müəssisələrinə müraciət edib. Nazirliyin yaydığı məlumatda “Dərman vasitələri haqqında” qanunun 14-1.1-ci maddəsinə əsasən bioloji aktiv qida məhsullarının (BAQM) reseptə yazılmasının qadağan olunduğu bildirilib.
Qeyd olunub ki, həmin qanunun 14-1.3-cü maddəsinə əsasən, bioloji aktiv qida məhsullarının üzərində və istifadə təlimatlarında (içlik vərəqlərində) əmtəə nişanı adının yazıldığı hər yerdə əmtəə nişanı adının altında onunla eyni ölçüdə və şriftdə olan ağ fonda qara rəngli aydın, seçilən, qalın və böyük hərflərlə, silinməsi mümkün olmayan tərzdə çap olunmuş “DƏRMAN VASİTƏSİ DEYİLDİR!” sözlərinin yazılması məcburi xarakter daşıyır.
Qida əlavələrinin satışı qadağandır, amma yazılır. Üstəlik, bu hallar getdikcə artır. Həkimlər immun sisteminin zəif olduğunu əsas gətirərək bu qida əlavəsini reseptə qeyd edirlər.
İlqar Hüseynli: “Şirkətlər bunu gətirirlər, qida əlavələrinin yazılması ilə bağlı həkimlərlə onu gətirən şirkətlər arasında bəzi hallarda müəyyən sövdələşmələr baş verir”
Sosial məsələlər üzrə ekspert İlqar Hüseynli “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, bioloji fəallığa malik qida əlavələrinə yalnız Azərbaycanda deyil, dünyada da ehtiyac və tələb artıb: “İqlim dəyişiklikləri, əhalinin qapalı məkanlarda daha çox vaxt keçirməsi, oturaq həyat və s. faktorlar insanlarda maddələr mübadiləsinin pozulmasına və aktiv bioloji maddələrin insan orqanizmində azalmasına gətirib çıxarıb. Nəticədə insanlarda həm immun, həm də sümük-oynaq sistemlərinin çox ciddi böhranlı vəziyyəti müşahidə olunur. D, A vitaminləri, sink, selen, kalsium, kalium və s. kimi həyati əhəmiyyətli maddələrin insan orqanizmində çatışmazlığı sürətlə yayılır. Yəni bioloji fəallığa malik qida əlavələrinə ciddi tələbat yaranıb”.
İ.Hüseynli bildirdi ki, bioloji fəallığa malik qida əlavələrinin sertifikatlaşması və ölkəyə idxalı da asan başa gəlir. Ona görə dərman idxalı ilə məşğul olan şirkətlər buna daha çox maraq göstərirlər: “Şirkətlər bunu gətirirlər, qida əlavələrinin yazılması ilə bağlı həkimlərlə onu gətirən şirkətlər arasında bəzi hallarda müəyyən sövdələşmələr baş verir”.
Adil Qeybulla: “Qida əlavələri dərmanlar kimi rafinasiya və identifikasiya olunmayan formul deyil”
Professor, tibbi ekspert Adil Qeybulla “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, qida əlavələri dərmanlar kimi rafinasiya və identifikasiya olunmayan formul deyil. Müəyyən ekstraktlar, bitki və heyvan mənşəli bioloji aktiv maddələrdir. Bunlar da orqanizmin güclənməsi, vitamin çatışmazlığının aradan qaldırılması və s. kimi hallarda istifadə olunur: “Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının reyestrində dərman kimi qeydiyyatdan keçməyib. Amma dünyanın bütün ölkələrində bunların satışı var. Lakin bu maddələrdən istifadə etməzdən əvvəl həkim məsləhəti almaq vacibdir. Onların keyfiyyət parametri də ayrı bir mövzudur. Bu məsələ daha çox diqqətdə saxlanmalıdır. Ölkəyə hansı firmaların bioloji aktiv maddələrinin daxil olduğunu öyrənib, daha sonra araşdırma aparmaq lazımdır. Qida əlavələrinin keyfiyyət parametrləri analiz nəticələrinə uyğundursa, qida əlavəsi həkim tərəfindən xəstəyə təyin oluna bilər. Yəni burada qeyri-adi bir şey yoxdur. Ümumiyyətlə, xəstələrə hansısa qida, pəhriz, qida əlavələri, dərmanla bağlı məsləhətlər vermək yalnız həkimin səlahiyyətindədir".
Fərqanə Nağıyeva: “Mənşəyi, keyfiyyəti, istehsal tarixi və tərkibi məlum olmayan qida əlavələri insana lazım olan faydaları verə bilməz”
Qida eksperti Fərqanə Nağıyeva “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, mənşəyi, keyfiyyəti, istehsal tarixi və tərkibi məlum olmayan qida əlavələri insana lazım olan faydaları verə bilməz: “Qida əlavələri, vitamin və bunun kimi digər məhsullar heç bir qidanı da əvəz edə bilməz. Bu əlavələr Azərbaycana daha çox qonşu ölkə Türkiyədən ixrac olunur. Tərkibi bilinməyən məhsulların kapsul şəklində insanlara satılması onların özlərini aldatmış olmasına gətirib çıxarır”.
Günel CƏLİLOVA
