İran öz ərazisindən Naxçıvana yol verməyəcək - “qırmızı xəttin” hədəfi əslində Azərbaycandır...
Əli Mustafa: “İran istəyir ki, Naxçıvana gediş-gəliş ancaq onlardan asılı olsun”
İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Azərbaycanın regionla bağlı əsas prioritetlərindən biri Zəngəzur dəhlizinin açılmasıdır. Çünki perspektivdə Zəngəzur dəhlizinin açılması regional əməkdaşlıq mühitinin təmin olunması baxımından mühüm rol oynayır.
Bu, nəinki regional, həm də qlobal əhəmiyyətli layihədir. Ancaq bütün bunlara baxmayaraq, İran Zəngəzur dəhlizinin açılmasını özünün “qırmızı xətti” olaraq görməkdə və bu məsələyə qarşı çıxmaqda davam edir.
İranın Zəngəzur dəhlizinin açılması məsələsində mövqeyi tam aydındır və Tehran qətiyyətlə bunun əleyhinə çıxış edir. Gələcəkdə mövqeyini dəyişib-dəyişməyəcəyi, bundan alver məqsədi ilə nə dərəcədə istifadə edəcəyi başqa məsələ. Fakt odur ki, bu gün İran qəti şəkildə buna qarşıdır. Yəni Naxçıvana gedən yolun Zəngəzurdan keçməsinin əleyhinədir. Eyni zamanda bu, İran tərəfindən Azərbaycana bir təzyiqdir. İranın Naxçıvana gedən yola qarşı belə aqressiv mövqe sərgiləməsi o qənaətə gəlməyə əsas verir ki, Tehran öz ərazisindən də Naxçıvana yol verməyəcək. Bu, İranın Azərbaycanla artıq bir döyüşüdür. O baxımdan belə ehtimal etmək olur ki, İran Naxçıvana heç öz ərazisindən də yol verməyəcək. İran heç öz ərazisindən Araz sahili böyunca ora yol çəkiləndən sonra da onun işləməyinə imkan verməyəcək. Çünki İranın qəsdi təkcə Zəngəzur dəhlizi deyil, onların məqsədi Azərbaycanın Naxçıvanla quru əlaqəsini çətinləşdirməkdir, ölkəmizə təzyiq göstərməkdir. Bu məntiqdən çıxış edərək gözləmək olar ki, İran gələcəkdə, hətta öz ərazisindən keçən Araz çayı boyunca yolla da Naxçıvana gediş-gəlişə imkan verməyəcək.
“Nəticədə Tehran bundan alət kimi istifadə edib Azərbaycanı təzyiq altında saxlasın”
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən Demokratik Dəyişim Partiyası Təşkilat Komitəsinin sədri Əli Mustafa bununla bağlı bir sıra məqamlara toxundu: “İranın regiondakı vəziyyəti, Azərbaycana, Ermənistana münasibəti ümumən birmənalı deyil. Bəlli deyil İranın geopolitik siyasəti nəyə xidmət edir. Bəlli deyil İran Qərbə yarınmaq istəyir, yoxsa Rusiyaya. Konkret nəyə görə İranın Zəngəzur dəhlizinə qarşı belə sərt mövqedən çıxış etməsinin səbəbi tam aydın deyil. Bütün bunlara birmənalı cavab yoxdur. Halbuki, Naxçıvana quru yolunun təmin edilməsi Azərbaycanın haqqıdır. Sülhməramlılar Qarabağda olanda 3-5 gün yol bağlı olanda bütün Avropa ayağa qalxırdı. İllərdir Naxçıvan blokadadadır, bundan kimsə narahat olmur. Ona görə də Naxçıvanın blokadada olmasını biz daim gündəmdə saxlamalıyıq. O vaxta qədər ki, bu məsələ dünyanı narahat etsin. Yəni bu, bizim haqqımızdır və Naxçıvana gedən yol açılmalıdır. İranın, Ermənistanın, Rusiyanın, ABŞ-ın istəyib-istəməməsindən asılı olmayaraq Naxçıvan blokadadan çıxmalıdır. Bizim üçün əlverişli və tarixi yol bərpa olunmalıdır. Yalnız İran və Türkiyə üzərindən Naxçıvana gediş-gəlişin olması bizi qane etmir. Digər tərəfdən, İran istəyir ki, Naxçıvana gediş-gəliş ancaq onlardan asılı olsun. Bununla bağlı əlverişli alternativ olmasın. Nəticədə Tehran bundan alət kimi istifadə edib Azərbaycana təzyiq altında saxlasın. İran istəyir ki, Azərbaycan Astara, Biləsuvar sərhəd məntəqəsindən keçib uzun yol keçərək Naxçıvanla quru əlaqəsi qursun. Tehranın görünür bu məsələdə müəyyən qaranlıq planları var. Bir sözlə, Naxçıvanın blokadada qalması İranın işinə yarayır. Hətta Ermənistanın da blokadada qalması İranın maraqlarına cavab verir”.
Vidadi ORDAHALLI
