Bir ildə 1-ci sinfə gedənlər 32 min nəfər azalıb - nə baş verir?...
Son 7 ildə Azərbaycanda 1-ci sinfə başlayan şagirdlərin sayında əhəmiyyətli azalma müşahidə olunur. Açıqlanan statistik rəqəmlərə əsasən, 2017-2018-ci tədris ilində 164,523 uşaq birinci sinfə qəbul olunduğu halda, 2023-2024-cü tədris ilində bu rəqəm 132,261 nəfərə qədər azalıb.
Bu isə 32,262 nəfərlik fərq deməkdir, yəni 7 il ərzində təxminən 20 faiz azalma baş verib. Hər il təxminən orta hesabla 4,5 faiz azalma qeydə alınır.
Ekspertlər hesab edir ki, vəziyyət bu formada davam edərsə, 10 il sonra məktəbə getməyə uşaq tapılmayacaq.
Kamran Əsədov: “Uşaqların sayının azalması ölkədə əhalinin ümumi yaşlanmasına gətirib çıxaracaq”
Təhsil eksperti Kamran Əsədov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, uşaqların sayının azalması gələcəkdə ölkənin əmək bazarında gənc işçi qüvvəsinin çatışmazlığına səbəb olacaq. Bu hal iqtisadiyyatın inkişafında problemlər yarada və bəzi sahələrdə işçi qüvvəsinə tələbin ödənilməməsi ilə nəticələnə bilər: “Həmçinin, məktəb və təhsil infrastrukturunun uşaqların sayının azalması nəticəsində boş qalması ehtimalı da var. Nəzərə almaq lazımdır ki, uşaqların sayının azalması ölkədə əhalinin ümumi yaşlanmasına gətirib çıxaracaq. Bu da sosial təminat sistemlərinə və səhiyyə sektoruna ciddi təzyiqlər yarada bilər. Gənc əhali sayının azalması gələcəkdə ölkənin innovasiya potensialını da azaldar. Bu azalma Azərbaycan üçün uzunmüddətli sosial-iqtisadi təsirlər yarada bilər. Ona görə də diqqətli şəkildə qiymətləndirilərək, uyğun tədbirlər görülməlidir”.
Əhməd Qəşəmoğlu: “Üçuşaqlı ailə modeli təbliğ olunmalıdır”
Sosioloq Əhməd Qəşəmoğlu “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, azyaşlıların azalma tendensiyası bir neçə amillə bağlıdır: “Son illər ailələrin sosial tələbatı xeyli artıb. 20-30 il əvvəl böyük uşaqların paltarını kiçiklərə geyindirirdilər, bu da tələbatı qismən qarşılayırdı. İndi tələbat çoxalıb. Əgər ailədən iki uşaq məktəbə gedirsə, hər birinə ayrıca məktəbli forması, çanta, digər ləvazimatlar alınmalıdır. Bu isə ailənin sosial-maddi durumu ilə uyğun gəlmir. Əhalinin maddi rifahının aşağı düşməsi, işsizlik kimi amillər də bu tendensiyada birbaşa rol oynayır. Digər səbəb qadınların təhsilə daha çox meyl etməsidir. Yəni təhsilli qadın dünyaya çox uşaq gətirmək istəmir. Axı uşaq təkcə ailənin deyil, həm də dövlətindir. Düşünürəm ki, problemi qabaqlamaq üçün elmi əsaslara söykənən fəaliyyət proqramı hazırlanmalıdır. Üçuşaqlı ailə modeli təbliğ olunmalı, dövlət buna lazımi şərait yaratmalı, valideynlər sağlam və elmli uşaq böyütməyə çalışmalıdır. İnsanlar savadlandıqca, dünyagörüşləri artdıqca çoxuşaqlı ailənin tərəfdarı olmur. Düşünürlər ki, həm də öz həyatlarını yaşamalıdırlar. Çox sayda uşağa sahib olub, onların təlim-tərbiyəsi, təhsili, gələcəyi ilə məşğul olur, sonradan ayılırlar ki, artıq qocalıblar. Onu da deyim ki, şəhərlərdə olduğu kimi, kəndlərdə də ailənin tələbatı artıb. Kəndlərimizdə yaşayış şəraiti Bakıdakı həyat şəraiti iə bərabərləşib. Cəmiyyət artıq 20-30 il əvvəlki cəmiyyət deyil, çox şey dəyişib. Gözlənilən demoqrafik problemi önləmək üçün məsələyə yeni yanaşma olmalıdır”.
Günel CƏLİLOVA
